Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ποιος απ’ τους δυο μας επινόησε τον άλλον!
14/03/2018, 11:57 πμ

Ποιος απ’ τους δυο μας επινόησε τον άλλον!

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

Γκαστόν Φιόρδα «Η συνωμοσία Μπόρχες», Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Opera, σελ.160

 

«Είναι ανυπόφορη η ιδέα ότι κάποιος άλλος σ’ έχει δημιουργήσει. Όλα μου τα συναισθήματα αποδείχτηκαν πλαστά μεταξύ αυτών, και η ενοχή που με βασάνιζε επί χρόνια επειδή είχα εγκαταλείψει τη μητέρα μου. Μ’ άλλα λόγια η εγκατάλειψη αυτή δεν ήταν φυσική πράξη, αλλά ένα εύρημα του συγγραφέα που κατάλαβε πως το να με δείξει σαν κτήνος ήταν αναγκαίο για το μυθιστόρημά του».

Κι όμως, όλα αρχίζουν απολύτως ρεαλιστικά. Ένας συγγραφέας, ας τον πούμε Γκαστόν, όπως τον συγγραφέα μας, πνευματικό παιδί Μπόρχες θα τύχει επάνω σε μια παράδοξη κουβέντα:

«Αποφάσισα να τον πιστέψω, ξέροντας πως η ζημιά θα ’ταν ανεπανόρθωτη. Ο Ντανιέλ, σκυμμένος πάνω από το τραπεζάκι του μπαρ, έδινε τις λεπτομέρειες μιας υπόθεσης που διαγραφόταν ανησυχητική. Θυμάμαι τα λόγια του να πέφτουν αργά από το στόμα του, την κατάπληξη που προκαλούσαν, όχι μόνο επειδή αυτά που έλεγε είχαν να κάνουν με τον Μπόρχες, αλλά και επειδή δε θύμιζαν σε τίποτα τη συνήθη του μετριοπάθεια: ‘‘Ο Μπόρχες είναι επινόημα, είναι ένα συλλογικό δημιούργημα… ακόμα και η Κοδάμα αγνοούσε όλα αυτά τα χρόνια πως ο συγγραφέας Μπόρχες δεν ήταν παρά μια κατασκευή, βάσει ενός συμφώνου που παρέμεινε σε ισχύ ώς το θάνατό του”.»

Ούτως ή άλλως το μέγεθος του Μπόρχες φαντάζει εξωπραγματικό ακόμα και για τους μανιακούς του είδους του, «Ο άλλος», «Το άλεφ», «Τα κυκλικά ερείπια», ο μύθος του Σωσία που τόσο αριστοτεχνικά έχει υποστηρίξει επιτρέπουν τέτοιου είδους συνωμοσιολογία. Πόσο μάλλον όταν το υπογράφει ο Γκαστόν Φιόρδα, που γεννήθηκε όπως κι ο Μπόρχες στο Μπουένος Άιρες και έχει σχεδόν αποστηθίζει κάθε κείμενό του κι ό,τι τον αφορά. Αποτελώντας τρόπον τινά τον τέλειο αναγνώστη του. Αλλά συνάμα και έναν πρώτης τάξεως δημιουργό, εφόσον όπως θα διαβάσουμε:

«Κοίτα… όταν ένας αναγνώστης αφηγείται την πλοκή ενός έργου, δημιουργείται ένα ρήγμα στα συστατικά του. Σ’ αυτό συνίσταται και η σιωπηρή συμβολή του αναγνώστη, που εμπλουτίζει το κείμενο με τη σκέψη του»

«Το έργο νοείται σε σχέση με τον αναγνώστη τον οποίο απασχολεί».

Το αποτέλεσμα είναι μια ιστορία περί συνωμοσίας που ξεκινά από το περίφημο περιοδικό «Sur» βάσει της οποίας το φαινόμενο Μπόρχες υπήρξε το αποτέλεσμα… πολλών.

 

Gastón Fiorda

 

Πατώντας σε μερικά από τα αρχετυπικά διηγήματα του Μπόρχες ο Γκαστόν Φιόδρα υπογράφει ένα μυθιστόρημα που θα μπορούσε και να είναι ένα άγνωστο ή χαμένο μυθιστόρημα του Μπόρχες, στο λαβύρινθο του οποίου πραγματικότητα και μυθιστορηματικές σελίδες συνθέτουν έναν παράδοξο κόσμο όπου ο καθένας είναι επινόηση του άλλου. «Είμαστε όνειρο μέσα στο όνειρο», από τον Σαίξπηρ μας κατατρύχει, ο Μπόρχες το επανέλαβε και το συνέλαβε μυθιστορηματικά και ο Φιόρδα θα το κάνει σχεδόν εφιαλτικό: όλα συμβαίνουν πάλι και πάλι, κι εκείνος σαν «την εφεύρεση του Μορέλ» του Κασάρες μοιάζει καταδικασμένος να είναι εκεί καρφωμένος επαναλαμβάνοντας ως επινόηση της επινόησης την τελευταία σκηνή. Ένα κομψό αίνιγμα σε μοναδική απόδοση από τον άνθρωπο που μας έμαθε τον Μπόρχες, τον Αχιλλέα Κυριακίδη.  Εντυπωσιακή η διαπίστωση ότι το παρελθόν δεν έχει τελειώσει και εκείνη η περιγραφή της Βιβλιοθήκης Βαβέλ, όπου όλα είναι εκεί, ακόμα και η περιπέτεια της ζωής του καθενός.

Ευφάνταστο, παιγνιώδες, φιλοσοφικό και φιλοσοφημένο, ατμοσφαιρικό, ευφυές, εφιαλτικό.

 

 

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top