Επειδή σε κάποιες ακόμα η ελευθερία κοστίζει πολύ!
Γράφει ο Δημήτρης Κιαχίδης //
«Ακόμα κρύβομαι για να καπνίσω», Σκηνοθεσία, σενάριο: Ρα’ί’να Όμπερμαγιερ
Ερμηνείες: Χιάμ Αμπάς (Φατίμα), Φαντίλα Μπελκεμπλά (Σαμία), Λίνα Σουαλέμ (Μύριεμ), Νασίμα Μπενσικού (η φανατική μουσουλμάνα), Σάρα Λα’ι’σάκ (η αριστερή ακτιβίστρια), Μπιγιούνα (η μαία)
Το 1962 μετά από έναν πολύχρονο και αιματηρό πόλεμο η Αλγερία κερδίζει την ανεξαρτησία της από τη Γαλλία. Την εξουσία αναλαμβάνει σχεδόν για τα επόμενα 30 χρόνια το Μέτωπο για την απελευθέρωση της Αλγερίας που είχε σηκώσει το βάρος του αντιαποικιοκρατικού αγώνα. Στις πρώτες ελεύθερες εκλογές που γίνονται στο τέλος του 1991, οι ισλαμιστές, εκμεταλλευόμενοι τα φαινόμενα διαφθοράς του Μετώπου, κυριαρχούν κατά κράτος. Οι γυναίκες τελούν υπό διωγμό. Θεωρούνται ”ακάθαρτες”. Καταργούνται τα μικτά σχολεία, τα μικτά νοσοκομεία, επιβάλλεται η ισλαμική μαντήλα. Ο στρατός ακυρώνει τον δεύτερο γύρο των εκλογών και καθαιρεί την κυβέρνηση των ισλαμιστών. Η κίνηση αυτή θα οδηγήσει σ’ έναν δεκαετή εμφύλιο με τους νεκρούς ενδεχομένως να αγγίζουν τις 200.000. Το κύριο χαρακτηριστικό όμως αυτού του εμφυλίου είναι η αγριότητα και η τρομοκρατία σε βάρος του άμαχου πληθυσμού από τους ισλαμιστές. Ολόκληρα χωριά σφαγιάζονται χωρίς δισταγμό, γυναίκες που τολμούν να εμφανιστούν δημόσια χωρίς την ισλαμική αμφίεση κακοποιούνται βάναυσα. Ο πόλεμος θα τελειώσει με την ήττα των φονταμενταλιστών, αλλά και η τωρινή κατάσταση δύσκολα χαρακτηρίζεται ως δημοκρατία και τα δικαιώματα των γυναικών τελούν πάντα υπό αμφισβήτηση.
Η ταινία μας διαδραματίζεται το 1995. Η Φατίμα είναι μία μεσόκοπη γυναίκα της εργατικής τάξης. Διευθύνει ένα χαμάμ γυναικών στο Αλγέρι, την πρωτεύουσα. Σήμερα, με την υδροδότηση της πόλης να έχει αποκατασταθεί, αδημονεί να το ανοίξει. Είναι το μέρος όπου μπορεί να πλυθεί μετά τον βιασμό που υπέστη από τον σύζυγο της και να καπνίσει ένα τσιγάρο προσπαθώντας να χαλαρώσει.
Βοηθός της είναι η ελαφρά αφελής Σαμία που ελπίζει να παντρευτεί σύντομα και μία προέφηβη που αν και δεν είναι βωβή, δεν μιλάει. Με το που ανοίγει η πόρτα του χαμάμ κατακλύζεται από γυναίκες κάθε ηλικίας και κάθε κοινωνικής τάξης. Ο χώρος λειτουργεί ως άσυλο για αυτές. Μπορούν να χαλαρώσουν, να συζητήσουν για ό,τι θέλουν, να έρθουν σ’ επαφή με το γυμνό σώμα τους. Η κατάσταση όμως δεν είναι τόσο απλή. Στο χαμάμ η Φατίμα έχει κρύψει την 16χρονη Μύριεμ. Είναι έγκυος, ουσιαστικά ετοιμόγεννη, εκτός γάμου, και ο αδερφός της θέλει να την σκοτώσει για να αποκαταστηθεί η τιμή της οικογένειας.
Πάνω σ’ αυτούς τους δύο άξονες δομείται η υπόθεση της ταινίας. Από τη μία έχουμε τις αγωνιώδεις προσπάθειες της Φατίμα να σώσει τη νεαρή κοπέλα στην αρχή μόνη της και μετά -όταν αποκαλύπτεται το μυστικό της- ζητώντας τη βοήθεια και των υπολοίπων γυναικών. Και από την άλλη έχουμε τους διαλόγους και τις αφηγήσεις των γυναικών που ξεκινούν από το σεξ και απλώνονται σ’ όλο το φάσμα του κοινωνικού, πολιτικού και θρησκευτικού γίγνεσθαι της Αλγερίας. Γυναίκες που παντρεύτηκαν όντας παιδιά άνδρες μεγαλύτερους κατά δεκαετίες, γυναίκες που υφίστανται βία και σεξουαλική κακοποίηση, γυναίκες που ονειρεύονται να ”αποκατασταθούν” μέσω ενός γάμου, πολιτικός και θρησκευτικός φονταμενταλισμός. Προσέξτε τον εκπληκτικό διάλογο ανάμεσα σε δύο πρώην φίλες. Η μία έχει ασπαστεί το ακραίο Ισλάμ, η άλλη παραμένει ενεργή στο χώρο της αριστεράς.
Όλα αυτά κινηματογραφημένα με ένταση, αμεσότητα, ρεαλισμό και ειλικρίνεια, χρησιμοποιώντας κάμερα στο χέρι, λειτουργικό μοντάζ και αξιοποιώντας το Μπέη Χαμάμ της Θεσσαλονίκης όπου έγιναν τα εσωτερικά γυρίσματα. Ολοκληρωμένος χαρακτήρας αυτός της Φατίμα, υποστηρίζεται από άλλη μία εξαιρετική ερμηνεία της Χιάμ Αμπάς. Εξαιρετικά δομημένοι και όλοι οι υπόλοιποι χαρακτήρες που επίσης ερμηνεύονται με σπουδαίο τρόπο, λ.χ. η Σάρα Λα’ι’σάκ που ερμηνεύει την αριστερή ακτιβίστρια.
Η δημιουργός της ταινίας, η Ρα’ί’να Όμπερμαγιερ (το Όμπερμαγιερ είναι ψευδώνυμο) γεννήθηκε το 1964 στην Αλγερία.
Όντας ηθοποιός στις αρχές της δεκαετίας του ’90 βίωσε τις δολοφονίες δύο συνεργατών της από τους φονταμενταλιστές. Δεχόμενη απειλές για τη ζωή της αυτοεξορίστηκε και ζήτησε άσυλο στη Γαλλία. (Ανάλογη είναι η περίπτωση της σπουδαίας τραγουδίστριας Σουάντ Μασσί.) Και στη Γαλλία όμως δεν βρήκε γαλήνη. Ο αδερφός της δολοφονήθηκε μπροστά στα μάτια από φανατικούς μουσουλμάνους λόγω της ομοφυλοφιλίας του και η ίδια επέζησε από τύχη μετά από μία απόπειρα να την κάψουν ζωντανή. Στη Γαλλία έγραψε και ανέβασε το θεατρικό έργο ”Στην ηλικία μου ακόμα κρύβομαι για να καπνίσω”. Το είδε και το εκτίμησε η Μισέλ Γαβρά που την παρότρυνε να το μεταφέρει η ίδια στον κινηματογράφο. Ευτυχώς την έπεισε!
Προτείνω να δουν την ταινία κάποιοι διανοούμενοι της αριστεράς που εκτοξεύουν ανοησίες του τύπου ”η ισλαμική μαντήλα είναι επιλογή της μουσουλμάνας στα πλαίσια του αυτοπροσδιορισμού της ως γυναίκα”. Το ονειρικό τέλος της αυτής της ταινίας-φόρος τιμής σε όσες και όσους αντιστέκονται, και μανιφέστο – είναι η καλύτερη απάντηση που τους αρμόζει!
9/10
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
“Το Ναυάγιο”. Στις ξέρες της τηλεθέασης
23/04/2024, 8:22 μμ -
✩ «Normal People». Ψυχική υγεία και εγωισμός
16/04/2024, 8:11 μμ -
✩ Για την ταινία «Τοτέμ» | Η αγάπη, το ανάχωμα στη φθορά
16/04/2024, 8:10 μμ -
Φιλμικά υβρίδια & μεταγλώσσα στον μεταμοντέρνο κινηματογράφο.
09/04/2024, 8:05 μμ -
«Μέσα στη Μέρα». Με την κοφτερή αμεσότητα ενός χαϊκού
09/04/2024, 8:03 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
24 Μαΐου – Γιόζεφ Μπρόντσκιν
Επιμέλεια: Δήμητρα Ντζαδήμα // Ο Γιόζεφ Μπρόντσκιν γεννημένος σαν σήμερα το 1940 ήταν Ρωσοαμερικανός ποιητής, κριτικός και μεταφραστής. Τιμήθηκε και με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1987. Άρχισε να γράφει ποίηση ήδη από το 1955. Καθοριστική υπήρξε η
Περισσότερα -
«Μια φορά και έναν καιρό»… θα υπάρχει μια βιβλιοχώρα!
Του Νίκου Τσούλια // Μια φορά και έναν καιρό …θα υπάρχει μια βιβλιοχώρα ενιαία και αδιαίρετη, απέραντη και όμορφη, μια βιβλιοχώρα όλων των ανθρώπων. Αυτά που σήμερα λέμε σύνορα κρατών θα είναι απομεινάρια του πάλαι ποτέ τεχνητού διαχωρισμού
Περισσότερα -
Διαρκής διάλογος με τον αναγνώστη
Γράφει η Δάφνη Μαρία Γκυ-Βουβάλη // Λέανδρος Πολενάκης «Λιλήθ ή το φτύσιμο και το φίλημα», εκδ. Εύμαρος Και το πλοίο φεύγει. Όχι, δεν αναφερόμαστε στη γνωστή ταινία του Φεντερίκο Φελίνι – εδώ το πλοίο είναι ένα τεχνούργημα διαφορετικό,
Περισσότερα -
Διήγημα: “Δυο Γυναικείες κραυγές”
Της Γεωργίας Τσιασιώτη // * Δυο Γυναικείες κραυγές Μονόλογος Ι «Στα ξένα είμαι Έλληνας και στην Ελλάδαν ξένος»1 Δούλα καλλιτέχνης. Αυτό είμαι. Ντιέντ2 είναι καλός άνθρωπος, μου δίνει και έξτρα χαρτζιλίκι.
Περισσότερα -
Ένα ταξίδι “Στα Ίχνη των Ορυχείων της Αττικής”
Το Δημοτικό Θέατρο Μαραθώνα και το Ελληνικό Κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού έχοντας ως βασικό άξονα την γνωριμία με τον τόπο μας, με την ιστορία του, με τα μονοπάτια που έχουν χαράξει οι ίδιοι οι άνθρωποι που έχουν ζήσει σε
Περισσότερα -
☆ “Το στρίψιμο της βίδας, Reloaded”. Στο νεανικό θέατρο των μεσηλίκων επιτυχιών, Στο Vault.
Από τον Κωνσταντίνο Μπούρα // * “Το στρίψιμο της βίδας, Reloaded”. Στο νεανικό θέατρο των μεσηλίκων επιτυχιών, στο Vault. Η κυκλική διαχείριση τής δομής είναι στοιχείο προ-προνεωτερικό, όμως εξακολουθεί να λειτουργεί στη μετά το μεταμοντέρνο
Περισσότερα -
Ποίηση: “Βάδην”
Της Κωνσταντίνας Βουγιούκα // “Βάδην” Οι οφθαλμοί μένουν δίχως όραση, τα στόματα δίχως τη δυνατότητα άρθρωσης γραμμάτων. Τα ώτα κωφά. Μον χέρια διακρίνονται κάπως λειτουργικά. Και τα πόδια, σε ρυθμό βάδην για ακόμη μια φορά.
Περισσότερα
