Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Λίτσα Ψαραύτη: Μια συγγραφέας του ήθους και των αξιών
06/07/2016, 9:20 πμ

Λίτσα Ψαραύτη: Μια συγγραφέας του ήθους και των αξιών

Γράφει η Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου //

 

psara

Λίτσα Ψαραύτη «Η σπηλιά της γοργόνας», «Το διπλό ταξίδι», εκδ. Πατάκη

 

Ένας κόσμος ολόκληρος είναι η παιδική και εφηβική λογοτεχνία της Λίτσας Ψαραύτη, ένας κόσμος που τον αποτελούν πάνω από σαράντα βιβλία, τα περισσότερα των εκδόσεων Πατάκη. Βιβλία που γαλούχησαν χιλιάδες παιδιά, στην τρυφερή ηλικία που η ψυχή άπλαστη ακόμα με την αθωότητα της αγνωσίας, αναζητά τις αξίες της. Και η Λίτσα Ψαραύτη εκεί στόχευε με το κάθε βιβλίο της, στη διαμόρφωση ενός κόσμου αξιών στην ψυχή του παιδιού. Να καλλιεργήσει το ήθος, την αγάπη, το δίκαιο. Να πλάσει ήρωες ελκυστικούς ώστε τα παιδιά να τους μιμηθούν και να αγαπήσουν το καλό και το δίκαιο. Με μια τόλμη του λόγου που μόνον ο γνήσιος συγγραφέας διαθέτει, με μια πηγαία δύναμη, διείσδυσε στον κόσμο της παιδικής και εφηβικής ψυχής και ακροπατώντας πάνω στις εύθραυστες διαχωριστικές όλων των κακών που μαστίζουν τις σύγχρονες κοινωνίες μας, μίλησε για τα ναρκωτικά, για το έιτζ, για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, για τους κινδύνους μιας ανεξέλεγκτης τεχνολογίας, για την αναλγησία αλλά και την συμπόνια που υπάρχει στον κόσμο, για τη σκληρότητα και την επιβίωση στα τρυφερά χρόνια της παιδικής ηλικίας και με μια γλώσσα δυνατή και άμεση, γλώσσα της αλήθειας. Και είναι με τόσο ελκυστικό τρόπο γραμμένες οι ιστορίες της που βγάζουν καθαρή συγκίνηση, πηγαία. Γιατί το παιδί έχει τόσο δυνατό αισθητήριο που μόνο με την αλήθεια και το γνήσιο επικοινωνεί.

Σεμνός και διακριτικός άνθρωπος η Λίτσα Ψαραύτη, μοιάζει αφοσιωμένη στα βιβλία της και στο πώς θα μπορέσει, με το κάθε καινούριο της έργο, να δώσει στο παιδί, στον έφηβο, ένα ακόμα μικρό όπλο ενάντια στα ολοένα και πιο απειλητικά σκοτάδια των καιρών μας.

Αναφέρω κάποιους τίλους βιβλίων της που με μάγεψαν κι εμένα. Όπως “Η Χιόνα”, όπου ξετυλίγεται όλη η τρυφερότητα και η μητρική αγάπη του ζώου. Όπως το “Ποτέ μα ποτέ ξανά” που μέσα από μια  συναρπαστική ιστορία της σύγχρονης ζωής, μαθαίνει στο παιδί πώς να αμύνεται ο έφηβος, να προστατεύει την ακεραιότητα της ψυχής του ενάντια στους κινδύνους που κρύβει η ανωνυμία των παικτών μέσα στους λαβυρίνθους της σύγχρονης τεχνολογίας. Κάθε βιβλίο της και ένα θέμα κοινωνικό, ανθρώπινο, με αγωνιστικούς ήρωες, σε ιστορικό πλαίσιο κάποτε όπως “Οι δραπέτες του καστρόπυργου”. Κάθε βιβλίο της και ένα οχυρό προστασίας για την παιδική ψυχή.

Τελευταία διάβασα τα δύο βιβλία της: ¨Η σπηλιά της γοργόνας” και “Το διπλό ταξίδι” δομημένα και τα δυο πάνω σε αληθινές ιστορίες προσφύγων που μαρτύρησαν σε χρόνο της δικής μας πρόσφατης ιστορίας, πριν από τις σημερινές ροές της προσφυγιάς. Παιδιά προσφύγων οι περισσότεροι, κουβαλάμε στη συλλογική μας μνήμη τον πόνο αυτής της προσφυγιάς, τον αγιάτρευτο πόνου του ξεριζωμού από την πατρώα γη που πάντα μένει στην ψυχή σαν ο πιο γλυκός παράδεισος της παιδικής ηλικίας. Κι αυτό το έζησα προσωπικά με τον πρόσφυγα πατέρα μου που ως την τελευταία του πνοή έμεινε αγιάτρευτα νοσταλγός της χαμένης του πατρίδας.

Και πήρα να διαβάσω αυτά τα δύο βιβλία για εφήβους της Λίτσας Ψαραύτη, που μου έδωσαν απίστευτες συγκινήσεις, καθώς περιγράφει τον ξεριζωμό των γονιών της και των προγόνων της στο βιβλίο “Η σπηλιά της γοργόνας”, τις εξορίες και την περιφρόνηση που έζησαν ως πρόσφυγες, την ταπείνωση και την ευτέλεια αλλά και τη δύναμη που ανέπτυξαν, ενωμένοι όλοι μέσα στην οικογένεια, δύναμη και αξιοπρέπεια και πίστη στις αξίες που τους έθρεψαν.

Το δεύτερο βιβλίο “Το διπλό ταξίδι” είναι οι περιπέτειες της προσφυγιάς με αφετηρίες έμπνευσης από τη δική της ιστορία, από τις μνήμες τις δικές της, όταν παιδί ξεκίνησε με την οικογένειά της από την πατρίδα της τη Σάμο το ταξίδι προς το άγνωστο, για να περιπλανηθεί σε πόλεις άγνωστες της Παλαιστίνης.

Και στο πρώτο βιβλίο και στο δεύτερο υπάρχει ο πόνος του ανθρώπου, η καρτερία, η πίστη, υπάρχει η γενναιότητα της αντοχής και της ελπίδας. Και όλα αυτά τα τροφοδοτούν οι αξίες που φύλαξαν στις ψυχές τους, οι μνήμες οι πατρογονικές που οδηγούσαν τα βήματά τους. Έχει μια βαθιά ανθρώπινη συμπόνια ο λόγος της Λίτσας Ψαραύτη, μια διάκριση του καλού στοιχείου, που προσπαθεί η ίδια ως συγγραφέας να διασώσει και να δικαιώσει. Και αυτό δημιουργεί μια γνήσια συγκίνηση. Κάνει τον αναγνώστη να συμμετέχει στις περιπέτειες των ανθρώπων που είναι περιπέτειες της Ύπαρξης πάνω στη γη. Και το βιβλίο της αυτό φτάνει μέχρι τον εμφύλιο μετά τη γερμανική Κατοχή, σε εκείνα τα σκληρά μίση που δίχασαν και ερήμωσαν τα χρόνια εκείνα. Και η Λίτσα Ψαραύτη τα δίνει με μεγάλη τόλμη, με δυνατή κριτική ματιά και θέση έναντι της ιστορίας. Και τα δίνει μέσα από τα δικά της μυθιστορηματικά πρόσωπα, για να τονίσει όλο το άλγος και την ερήμωση που φέρνει το αδελφικό μίσος.

 

Λίτσα Ψαραύτη

Λίτσα Ψαραύτη

 

Παραθέτω ένα μικρό απόσπασμα από το “Διπλό ταξίδι”. Είναι η ώρα που η περιπλάνηση της προσφυγιάς τελειώνει και η μικρή ηρωίδα του βιβλίου αποχαιρετά τον τόπο της προσφυγιάς για να επιστρέψει στην πατρίδα:

 

 “Θα ξανάρθω, Σάρα, σου το υπόσχομαι. Όταν γαληνέψει ο τόπος, όταν φύγουν οι σκηνές από τον κάμπο και στη θέση τους ξανανθίσουν οι πορτοκαλιές και οι λεμονιές, όταν βγει από τη φυλακή η Ρασμίγια…”             

   “Έφυγα. Ο δρόμος ήταν έρημος. Ανάσανα βαθιά. Ένα αεράκι ήρθε και μου γλύκανε το ξαναμμένο πρόσωπο. Η νύχτα φώλιαζε ακόμα πάνω στους λόφους και τ’ αστέρια γλιστρούσαν στον ουρανό που αναγγέλλει το κοντινό ξημέρωμα. Περπάτησα αρκετή ώρα. Ήθελα να βάλω σε τάξη τις σκέψεις μου, που πετούσαν σαν ξετρελαμένα σπουργίτια. Μπροστά στο ξενοδοχείο “Βασιλεύς Δαυίδ” με βρήκε η μέρα. Ο ήλιος σηκώθηκε με ένα πήδημα πάνω από το Όρος των Ελαιών και σκόρπισε γλύκα και τρυφεράδα. Ήταν ένα κάλεσμα ελπίδας και οι ακτίνες του, μυριάδες χαρούμενα χαμόγελα, σκέπασαν την πόλη.

   ¨Καλή αντάμωση, Ιερουσαλήμ!”

 

Βιβλία που πρέπει να τα διαβάσουν όλα τα παιδιά, για να γνωρίσουν τη μεγάλη Μνήμη του γένους, αυτή της παλιότερης αλλά και της νεότερης ιστορίας μας, που μέσα από δύσβατους ματωμένους δρόμους πάντα περνά για να φτάσει στην αναγέννηση.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top