Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Μπάλα και διαφθορά του πνεύματος
31/05/2017, 11:44 πμ

Μπάλα και διαφθορά του πνεύματος

Γράφει ο Μίνως-Αθανάσιος Καρυωτάκης //

 

 

«Η σκοτεινή όψη του ποδοσφαίρου» των Ζαν-Μαρί Μπρομ και Μαρκ Πέρελμαν, Εφ. Συντακτών, σελ. 81

 

Στην Ελλάδα ανέκαθεν γίνονταν συζητήσεις σχετικά με τη σημασία του αθλητισμού και ιδίως του ποδοσφαίρου. Το συγκεκριμένο άθλημα, άλλωστε, έχει καταφέρει να προκαλέσει πολλά δεινά σε πανελλαδικό επίπεδο. Ο χουλιγκανισμός, οι στημένοι αγώνες, οι μαφιόζικες πρακτικές, το ξέπλυμα μαύρου χρήματος καθώς και η αξιοποίηση των ποδοσφαιρικών κλαμπ για πολιτικούς σκοπούς είναι μερικοί από τους λόγους για τους οποίους το λαοφιλές αυτό άθλημα έχει δεχτεί, ουκ ολίγες φορές, έντονη κριτική. Τι γίνεται όμως, όταν το ποδόσφαιρο εξεταστεί με μια κριτική ματιά εντός ενός κοινωνικού πλαισίου; Είναι όντως μια μορφή τέχνης, όπως υποστηρίζει η καθεστηκυία τάξη των πραγμάτων ή μήπως είναι μια διασκέδαση που συμβάλλει στη μαζικοποίηση των πολιτών;

Ο Ζαν-Μαρί Μπρομ, κοινωνιολόγος με ειδίκευση στην πολιτική κοινωνιολογία του αθλητισμού και πολιτικός ακτιβιστής του κινήματος που μποϋκοτάρει τους Ολυμπιακούς αγώνες, μαζί με τον διδάκτορα της φιλοσοφίας και αιχμηρό κριτή του αθλητικού χώρου, Μαρκ Πέρελμαν, συνθέτουν ένα έργο που είναι αδύνατο να μην προβληματίσει έναν σκεπτόμενο αναγνώστη. Μπορεί το συγκεκριμένο βιβλίο να δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το μακρινό 1998, αλλά η ανάλυσή του είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Επιπλέον, μέσω των όσων γεγονότων εξιστορούνται, γίνεται έκδηλη η αδυναμία των πολιτών να δώσουν μια αποτελεσματική λύση στο σύστημα που συντηρεί το ποδόσφαιρο. Ήδη από εκείνη την εποχή υπήρχαν έντονα σκάνδαλα διαφθορά, με τους υπαίτιους να μην τιμωρούνται ουσιαστικώς. Παράλληλα, ο κλάδος των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης φαίνεται να μην διατελεί τον ρόλο του και να παράγει αθλητικογράφους οπαδούς και όχι σωστούς επαγγελματίες. Χαρακτηριστικό είναι το ακόλουθο απόσπασμα (σελ. 30): «Η πρόθεση των εναγομένων ιθυνόντων της Ολυμπίκ Μαρσέιγ, που αφορούσε την απόκτηση των καλύτερων παικτών ώστε να κατακτήσουν το Κύπελλο της Ευρώπης, δεν μπορεί να δικαιολογήσει τη θεσμική απάτη που οργανώθηκε από τον σύλλογο της Μασσαλίας, ακόμη κι αν δεν είναι ο μόνος σύλλογος της Γαλλίας που έχει εφαρμόσει παρόμοιες πρακτικές…»

Επίσης, οι δύο συγγραφείς αναλύουν την καλλιτεχνική έννοια που δίνεται απλόχερα στο ποδόσφαιρο, αλλά και ορισμένες αριστοτεχνικές ενέργειες των ποδοσφαιριστών, οι οποίες παρουσιάζονται ως πράξεις αξιομνημόνευτες και υπέροχες. Ωστόσο, όπως λένε οι ίδιοι, πως γίνεται το ποδόσφαιρο να θεωρείται τέχνη τη στιγμή που δεν προσπαθεί να προβληματίσει τον θεατή, αλλά και δεν έχει ούτε την παραμικρή έννοια της ασκήσεως κριτικής στην καθεστηκυία τάξη πραγμάτων; Επεκτείνοντας τον συγκεκριμένο συλλογισμό οι συγγραφείς τονίζουν ότι ουσιαστικά το ποδόσφαιρο ανήκει στον χώρο κυριαρχίας του ορατού στοιχείου και υποκαθιστά την τέχνη, με απώτερο σκοπό την κινητοποίηση και την εκτόνωση της μάζας.

Εν κατακλείδι, «Η σκοτεινή όψη του ποδοσφαίρου» είναι ένα άκρως ενδιαφέρον έργο, το οποίο καταπιάνεται σε πολλαπλά επίπεδα με το γνωστότερο άθλημα παγκοσμίως, το ποδόσφαιρο. Ασκεί κριτική σε εξίσου πολλαπλά επίπεδα και φανερώνει ουσιώδεις πτυχές και προβληματισμούς, που συνηθίζεται να παραμένουν στο περιθώριο της δημόσιας συζήτησης

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top