Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ο άγνωστος εαυτός
28/12/2016, 11:16 πμ

Ο άγνωστος εαυτός

Γράφει η Φωτεινή Χρηστίδου // *

 

skia-tis-amfivolias

 

Τζένη Μανάκη «Η σκιά της αμφιβολίας», εκδ. Όστρια, σελ. 282

 

Με το νέο της μυθιστόρημα «Η σκιά της αμφιβολίας», η Τζένη Μανάκη μας προσκαλεί σ’ ένα διττό ταξίδι, καθώς μας μεταφέρει νοερά σε τόπους γεωγραφικούς, όπως το Παρίσι, η Νορμανδία, η Μόσχα, η Βοστώνη, η Χαβάη, αλλά και εσωτερικούς – ψυχοπνευματικούς, στοχεύοντας στη διερεύνηση των σχέσεων και του ανθρώπινου ψυχισμού.

Η σκιά της αμφιβολίας είναι ένα μυθιστόρημα σύγχρονο, ρεαλιστικό, αστικό, πολυπρόσωπο, ερωτικό κατά βάση, αλλά και με κοινωνικό, ψυχολογικό, φιλοσοφικό ενδιαφέρον.

Οι ήρωες του βιβλίου, ο Γιάννος και η Ειρήνη, είναι δρώντα πρόσωπα και ταυτόχρονα αφηγητές που εναλλάσσονται στην αφήγηση, παρουσιάζοντας ο καθένας τη δική του οπτική των γεγονότων και των καταστάσεων.

Ο Γιάννος ανοίγει και κλείνει τον κύκλο της αφήγησης. Είναι ο ήρωας που η συγγραφέας φιλοτεχνεί λεπτομερέστερα. Απογυμνώνει το χαρακτήρα του, διυλίζει τη συμπεριφορά του, φωτίζει τον τρόπο σκέψης του και τη νοοτροπία που συναντούμε σε πολλούς εκπροσώπους του φύλου του.

Η Ειρήνη ενσαρκώνει την εξαρτητική γυναίκα, τη γυναίκα που έχει ευκαιρίες στη ζωή της για σπουδές και καριέρα, δίνει όμως προτεραιότητα στη σχέση της με τον άνδρα που ερωτεύεται παθιασμένα και τον ακολουθεί εμμονικά. Είναι γοητευτική, καλλιεργημένη, αλλά αρκετά ανασφαλής.

Οι δύο ήρωες συναντιούνται στο Παρίσι τυχαία, συνδέονται ερωτικά, η σχέση τους όμως δεν μακροημερεύει για λόγους που δεν θα αποκαλύψω. Ωστόσο η περίοδος αυτή παραμένει ανεξίτηλα χαραγμένη στη σκέψη και την καρδιά τους. Αποτελεί σημείο αναφοράς, γλυκόπικρη ανάμνηση, τρυφερό όνειρο και καταφύγιο στα ζόρικα χρόνια της ωριμότητας.

 

Κοινό σημείο των κεντρικών ηρώων είναι τα αισθήματα αμφιβολίας που τους ταλανίζουν, όπως διαπιστώνει η Ειρήνη .

«Για μένα ο Γιάννος ήταν μια επαφή με την αθωότητα, είχαμε τις ίδιες αμφιβολίες, σκεφτόμασταν με τον ίδιο τρόπο».

Οι αμφιβολίες τους αφορούν τους σημαντικούς άλλους, αλλά κυρίως τους εαυτούς τους. Έτσι προκύπτει ο τίτλος της μυθιστορίας που η συγγραφέας επιτυχώς συνδέει με τη γνωστή ρήση του Λουίτζι Πιραντέλλο:

«Ο καθένας μας πιστεύει πως ο εαυτός του είναι ένας, μα γελιέται. Ο καθένας μας είναι τόσοι πολλοί- όσες οι δυνατότητες που υπάρχουν μέσα μας… Εμείς οι ίδιοι δεν ξέρουμε παρά μονάχα ένα μέρος του εαυτού μας-και σίγουρα το λιγότερο σημαντικό».

 

Τους πρωταγωνιστές πλαισιώνει ικανός αριθμός δευτεραγωνιστών, αλλά και πλειάδα άλλων προσώπων με μικρότερη συμμετοχή στην πλοκή. Όλα τα πρόσωπα σκιαγραφούνται έτσι ώστε να είναι διακριτά και αναγνωρίσιμα.

Την πλούσια πλοκή υποστηρίζει άριστα η ποικιλία αφηγηματικών τεχνικών. Οι ήρωες κινούνται μεταξύ παρόντος και παρελθόντος. Τα φλας μπακ διαδέχονται το ένα το άλλο, αποκαλύπτοντας το κινηματογραφικό στοιχείο που διέπει το έργο σε συνδυασμό με το διάλογο. Το παιχνίδι των αναδρομών ξεκινάει ήδη από τις πρώτες σελίδες, καθώς η αφήγηση μάς τοποθετεί στη μέση της ιστορίας, οπότε οι αναδρομές είναι επιβεβλημένες για να γνωρίσει ο αναγνώστης την αφετηρία. Οι περιγραφές, με γνώμονα το μέτρο, αποτελούν ανάλαφρες ανάσες λυρισμού αποπνέοντας την ουσία των αισθήσεων. Οι εσωτερικοί μονόλογοι των ηρώων προσδίδουν στο κείμενο στοχαστικότητα και βάθος. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εγκιβωτισμοί, μικρότερες αφηγήσεις που μπορούν να υπάρξουν αυτόνομα και συνδέονται με ταξίδια και εμπειρίες των ηρώων στο εξωτερικό. Άλλοτε έχουν μεταφυσικό άλλοτε γκροτέσκο χαρακτήρα, ή άρωμα θρίλερ.

Το κείμενο εμπλουτίζουν παραθέματα των Μπαλζάκ, Προυστ, Καμύ, Ρίτσου, Λειβαδίτη που η συγγραφέας ανασύρει από τα λογοτεχνικά της αναγνώσματα  και παρεμβάλλει στις αφηγήσεις των ηρώων ή προτάσσει ως μότο κάποιων κεφαλαίων.

Συνοψίζοντας, θεωρώ το μυθιστόρημα της Τζένης Μανάκη «Η σκιά της αμφιβολίας» ένα έργο ώριμο, διεισδυτικό, στοχευμένο στη διερεύνηση του ανθρώπινου ψυχισμού, γεμάτο ευαισθησία, αβρότητα, αγάπη και κατανόηση για τον άνθρωπο και τις αδυναμίες του.

 

 

* Η Φωτεινή Χρηστίδου είναι απόφοιτη του φιλοσοφικού-παιδαγωγικού τμήματος της Φιλοσοφικής σχολής του ΑΠΘ. Φοίτησε στη ΣΕΛΜΕ, σε ΠΕΚ με θέμα τη διδασκαλία της γλώσσας και της λογοτεχνίας στη ΜΕ και στο ετήσιο Πρόγραμμα Συμβουλευτικής του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Εργάστηκε στη Μέση εκπαίδευση ως φιλόλογος. 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top