Fractal

Η αρχή του Ισλαμισμού

Γράφει ο Μίνως – Αθανάσιος Καρυωτάκης //

 

minws1«Η πρώτη νιότη του Iσλαμισμού» του Πάνου Δ. Κουργιώτη, Εκδ. Ζήτρος, σελ. 456

 

Τα τελευταία χρόνια με την εμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους (ISIS ή ISIL) λαμβάνουν χώρα ανά τακτά χρονικά διαστήματα αντιπαραθέσεις, κυρίως, σχετικά με το κατά πόσο είναι επικίνδυνη η θρησκεία του Ισλάμ για τον δυτικό κόσμο, ενώ συχνά συγχέονται και οι έννοιες μεταξύ του Ισλάμ και του Ισλαμισμού. Η μη γνώση των ζητημάτων του πολιτιστικού και ιστορικού υποβάθρου των αραβικών χωρών οδηγεί συνήθως σε τοποθετήσεις κατά του αραβικού κόσμου καθώς και της προαναφερθείσας θρησκείας. Ποια είναι όμως η διαφορά μεταξύ Ισλάμ και Ισλαμισμού; Γιατί αυτές οι δύο έννοιες δεν πρέπει να συγχέονται; Και ποιος είναι ο πραγματικός ρόλος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην ανάδειξη του πολιτικού κινήματος του Ισλαμισμού;

Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα στα οποία απαντά το έργο «Η πρώτη νιότη του ισλαμισμού – Ανακαλύπτοντας τη Μουσουλμανική Αδελφότητα  και τον κόσμο της (1928-1948)», ενώ συγχρόνως καταφέρνει να παρουσιάσει μια εξαιρετικά λεπτομερή εικόνα της αιγυπτιακής κοινωνίας των αρχών του 20ου αιώνα. Παράλληλα, πραγματοποιεί τις απαραίτητες εκείνες συσχετίσεις με τον σημερινό αραβικό κόσμο, δείχνοντας ότι το παρελθόν δεν είναι ξεκομμένο από το παρόν, αλλά υπάρχει πάντα μία λογική συνέχεια. Οι συνθήκες του 20ου αιώνα είναι εκείνες που θα δώσουν το έναυσμα στον πρωτεργάτη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, Χασάν αλ Μπάνα, να προσπαθήσει να αλλάξει το σύστημα διοίκησης της Αιγύπτου και να παρουσιάσει τον Ισλαμισμό ως το μόνο σύστημα που θα μπορέσει να βγάλει τη χώρα από το τέλμα της. Στη σελίδα 152 του βιβλίου διαβάζουμε: «Ο Χασάν αλ Μπάνα δεν υπήρξε απλώς ο ιδρυτής μιας αδελφότητας, αλλά θεωρείται και πατέρας του μοντέρνου ρεύματος του Ισλαμισμού, παράλληλα και με το συγκαιρινό του, Αμπού Αλά αλ Μαουντούντι, που έδρασε αρχικά στην Ινδία κι εν συνεχεία στο ανεξάρτητο Πακιστάν. Αυτή η σύγχρονη ανάγνωση του Ισλάμ, που καλούσε ουσιαστικά στην «επανίδρυσή» του σε επίπεδο ιδιωτικού βίου, ηθών, προσωπικών σχέσεων, κοινωνίας, νομοθεσίας, πολιτικών θεσμών, παιδείας, οικονομίας και πολιτισμού, συνέβαλε καταλυτικά στον ιδεολογικό επαναπροσδιορισμό των στόχων και της δράσης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, κάποια χρόνια μετά την ίδρυσή της…».

Επιπρόσθετα, η αναλυτική παρουσίαση του βίου και της πολιτείας της Μουσουλμανικής Αδελφότητας αναδεικνύει με ενάργεια και τις ιδεολογικές διασπάσεις του Ισλαμισμού, οι οποίες οδήγησαν σε διάφορα ιδεολογικά ρεύματα και, σε ορισμένες περιπτώσεις, στην εφαρμογή του ένοπλου Τζιχάντ. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ο Αϊμάν αζ-Ζαουάχιρι, σημερινός αρχηγός της αλ-Κάιντα, ήταν μέλος της Αδελφότητας μέχρι να αποκηρύξει τις διδαχές της και να οδηγηθεί στον δρόμο του ένοπλου ισλαμικού αγώνα (τζιχαντισμού). Σ’ αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί ότι παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το πέμπτο κεφάλαιο του βιβλίου, όπου ο Κουργιώτης έχει πραγματοποιήσει έρευνα στα αρχεία της Αδελφότητας και παρουσιάζει σύντομα βιογραφικά για τα περίπου 155 μέλη της οργάνωσης που εντάχθηκαν στους κόλπους της κατά τις δεκαετίες του ’30 και του ’40.

Εν ολίγοις, η μελέτη-βιβλίο του Πάνου Κουργιώτη είναι τρομερά ενδιαφέρουσα και έρχεται σε μια ταραγμένη περίοδο που στον δημόσιο διάλογο ακούγονται μη νηφάλιες απόψεις, οι οποίες στρέφονται με πάθος συλλήβδην κατά των αραβικών λαών. Ο αναγνώστης ουσιαστικά γνωρίζει εις βάθος τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, η οποία έχει παίξει πρωτεύοντα ρόλο στις σύγχρονες εξελίξεις του αραβικού κόσμου, όπως στην Αραβική Άνοιξη, κατανοώντας συγχρόνως τις θεμελιώδεις διαφορές μεταξύ του Ισλάμ και του Ισλαμισμού.

 

Πάνος Δ. Κουργιώτης

Πάνος Δ. Κουργιώτης

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top