Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Η μυστηριακή γνώση
24/01/2018, 8:40 πμ

Η μυστηριακή γνώση

Γράφει η Κατερίνα Παπαδημητρίου //

 

Γιώργος Παναγιωτίδης “Ίσος Ιησούς”, μυθιστόρημα, Εκδόσεις Γαβριηλίδης 2017

 

«Τον πολύπαθο Ίσο, Μούσα, καλοκαιρινέ Πανσέληνε, από το παρελθόν, έλα και ιστόρησέ μου, που περιπλανήθηκε πολύ…» Το νέο μυθιστόρημα με τίτλο «Ίσος Ιησούς» του Γιώργου Παναγιωτίδη, εμφανίζεται και ως το πρώτο μυθιστόρημα – διατριβή στα ελληνικά γράμματα.

Ο Γιώργος Παναγιωτίδης καταφέρνει ακόμα μία φορά να μας οδηγήσει στον κόσμο του μυστικισμού, και της πνευματικής αναζήτησης ντύνοντας, το πεζό λόγο με την καλύτερη ποιητική του φορεσιά χωρίς να αγνοεί την πραγματικότητα. Από τις πρώτες κιόλας λέξεις του κειμένου, ο συγγραφέας επιχειρεί και εισχωρεί στα άδυτα της ανθρώπινης ψυχής, αφήνοντας στιγμές την ποίηση να θριαμβεύει έναντι του πεζού λόγου, χωρίς να γίνεται ακατάληπτος. Συχνά, μέσα από την αφήγηση υφέρπει κάποιος ρυθμός. Ο συγγραφέας επικαλείται τη Μούσα, φόρος τιμής στον Όμηρο, και ο ήρωάς του, ο Ίσος, σαν άλλος Οδυσσέας, μας υπόσχεται ένα δυσοίωνο ταξίδι στο μέλλον. «Mare Imbrium και Mare Serenitatis.» Τα δύο πρόσωπα της Πανσελήνου. Οι δύο φύσεις του ανθρώπου. Ποιητικός και πεζός λόγος, ρεαλισμός και ρομαντισμός, παρελθόν και μέλλον, καθημερινή και επιστημονική γλώσσα, εξυπηρετούν την πλοκή και τους χαρακτήρες συνθέτουν την εξιστόρηση.

Στον κόσμο του μυθιστορήματος το σύμπαν δεν είναι πια κάτι μεγάλο και ακατανόητο και οι ήρωες ταξιδεύουν πιασμένοι χέρι χέρι με τη Μούσα που ενέπνευσε τον Όμηρο, παρασύροντας τη σοφία του δημιουργού σε ερευνητικά μονοπάτια που αφορούν στο εγγύς μέλλον της ανθρωπότητας.  «Mare Imbrium και Mare Serenitatis.» Το θείο και το θνητό αναζητούν την αναγέννηση όπως η αθάνατη μέδουσα, Turritopsis dohrnii. Ο Αίμων αντιγράφει τον Σαλβαδόρ Νταλί ή ο Νταλί μιλά μέσα στο μυαλό του Αίμονος; Mare Imbrium και Mare Serenitatis.» Θάλασσα των καταιγίδων και θάλασσα της γαλήνης. Η Πανσέληνος προσωποποιείται, συνδέεται με τον μύθο, άλλοτε φωτίζει, κι άλλοτε κρύβει ό,τι πρέπει να αποσιωπηθεί.

Το μυθιστόρημα ειδολογικά ανήκει στη δυστοπία. Ο συγγραφέας με εργαλείο τη δυστοπική θεώρηση, επιχειρεί να αναδείξει, με μια σε βάθος μελέτη της κοινωνίας μας, την πιθανή δυσοίωνη εξέλιξη της ανθρωπότητας. Ο Γιώργος Παναγιωτίδης χτίζοντας με μαθηματική σχεδόν επιμέλεια τους χαρακτήρες του καταφέρνει να μας οδηγήσει σε ένα ζοφερό μέλλον, δίχως στιγμή να παραμελήσει τόσο το φθαρτό της ανθρώπινης ύπαρξης όσο και την αγωνία της ψυχής ν’ αγγίξει την αθανασία, να ενωθεί με το θείο, ακόμα και μέσω της ύβρεως, και τελικά να επιλέξει να γίνει ένας μικρός θεός. «Το σύμπαν έχει όρια;», θα αναρωτηθεί ο κύριος καθηγητής; «Η ικανότητά μας να μαθαίνουμε έχει όρια;». Ρητορικές ερωτήσεις που μένει να απαντηθούν από τον κάθε αναγνώστη. Ο Αίμων και η Αντιγόνη, το ζευγάρι των επιστημόνων κερδίζει τη δόξα και τη φήμη καθώς εδραιώνει τεράστιες εταιρείες που ασχολούνται με την κοσμετολογία, τα συμπληρώματα διατροφής, τη σεξουαλική ικανοποίηση. Η ίδια η επιστήμη τους εξυπηρετεί τη βαθιά αγωνία του ανθρώπου για αθανασία, και υστεροφημία. Μα δεν μένουν ικανοποιημένοι παρά μόνο αν κερδίσουν την αθανασία. Ο γιος τους ο Φοίβος, ο αιώνιος έφηβος που μισεί το γήρας, τη φθορά, που ως θεός αντιπροσωπεύει το κάλλος, την καλοσύνη, τον ήλιο την χαρά αλλά και που είναι ικανός για το χειρότερο. Φοίβος, ο θεός που θεωρείται ως η νέα έκφραση θρησκευτικής γνώσης για τον κόσμο και την ανθρώπινη ύπαρξη. Φοίβος και Διόνυσος ή Ίσος όπως τον αποκαλεί. Ο μικρός Ίσος, γιος του Φοίβου, γίνεται αντικείμενο πειραματισμού της φιλόδοξης οικογένειάς του και εμφυτεύεται στο μυαλό του ένας βιολογικός νανοϋπολογιστής που ονομάζεται Ιησούς. Ο Φοίβος γεννά έναν ακόμα μικρό «θεό», συνεχιστή του εαυτού του και η ύβρις γιγαντώνεται. Μεταμορφώνεται σε κιβωτό γεμάτη σύμβολα, μεταφέρει τον ναρκισσισμό, τον φόβο για τον θάνατο, τη χαρά της ζωής και το σκοτάδι. Παρόν και μέλλον πορεύονται μέσα από στις γραμμές του κειμένου αναζητώντας τη γνώση, τη λύτρωση, την αιωνιότητα.

 

Γιώργος Παναγιωτίδης

 

«Μην ξεχνάτε,» λέει ο Αίμωνας, ο παππούς του Ίσου, «υπηρετούμε τις ανάγκες του ανθρώπου και ο άνθρωπος, πρώτον αγαπά τη συνήθεια, δεύτερον, αγαπά την ανανέωση της συνήθειας και τρίτον, αγαπά την απροσπέλαστη προστασία της συνήθειας.» Ένας μικρός θεός και αυτός, που παρόλα τα μεγαλόπνοα σχέδια του και την εξαιρετική ευφυΐα του, θα βιώσει την φθαρτότητα του σώματος. Πριν όμως, θα επιχειρήσει να ζει, να υπάρχει μέσα στο μυαλό του εγγονού του. Η πλοκή ξετυλίγεται αριστοτεχνικά υπηρετώντας τη μυθοπλασία και οι χαρακτήρες παραμένουν πιστοί στις φιλοδοξίες τους ενώ ο «αφανής» ήρωας, ο μικρός Ίσος θυσιάζεται στο βωμό τους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο μυθιστόρημα «Ίσος Ιησούς» μπορούμε να βρούμε όλες τις αφηγηματικές τεχνικές όπως τις ορίζει η αφηγηματολογία. Επιπλέον, η λογοτεχνική θεωρία έχει την τιμητική της. Η κριτική φύλου διεκδικεί μία δυναμική προσέγγιση του μύθου, καθώς το μυθιστόρημα θίγει ζητήματα όπως της αυτοδιάθεσης, της ελεύθερης επιλογής, της κοινωνικής αποδοχής και του δικαιώματος στην τεκνογονία. Ο ρεαλισμός, ο συμβολισμός, τα αφηγηματικά πρόσωπα και οι αφηγηματικοί χρόνοι συνθέτουν το παζλ ενός κειμένου που μεταφέρει μυστηριακά τη γνώση του παρόντος και την πρόβλεψη του μέλλοντος στις φτερούγες του.

Μπορεί ο Θαυμαστός Νέος Κόσμος του Χάξλεϋ στις αρχές του αιώνα να μας δάνεισε τα παιδιά του μέλλοντος, ο Γιώργος Παναγιωτίδης ωστόσο, μέσω της κβαντικής θεωρίας και άλλων σύγχρονων όπλων της επιστήμης οραματίζεται την αθανασία του κέντρου της ύπαρξης, της συνείδησης. Και το κάνει μεταφέροντας όλη τη σοφία του βίου. Του ανθρώπου; Των θεών; Της γνώσης; Της ύπαρξης; Ίσως ο δωδεκαετής Ίσος μας απαντήσει, ίσως πάλι να μας το πει ο Ιησούς…

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top