Fractal

Ιστορίες γραμμένες με σαρκασμό και τρυφερότητα

Γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου //

 

Κατίνα Βλάχου “H λιτάνευση του ιχθύος”, Εκδόσεις Φιλύρα, 2017, σελ. 208

 

Η Κατίνα Βλάχου, γεννημένη στην Κέρκυρα, από τότε που μπήκε στο χώρο της λογοτεχνίας με το σπονδυλωτό μυθιστόρημα Η υπόθεση των νημάτων (1996) έδειξε πως θέλει να μείνει εκεί και να διαπρέψει. Έχοντας στο ενεργητικό της συλλογές ποιημάτων, διηγημάτων, αφηγήματα κι ένα μυθιστόρημα, το Οι ψίθυροι στους τοίχους (2009), κάθε φορά εκπλήσσει ευχάριστα τον αναγνώστη με την ποιότητα της γραφής της και με τα θέματα που καταπιάνεται. Αυτό συμβαίνει και τώρα με τη συλλογή διηγημάτων, ή καλύτερα πεζογραφημάτων, υπό τον τίτλο H λιτάνευση του ιχθύος.

Ως συγγραφέα δεν την απασχολούν μόνο ο έρωτας και η φιλία, οι ανθρώπινες σχέσεις και τα εμπόδια που ανακύπτουν σε αυτές, οι πρόσφυγες κι οι μετανάστες, οι μοναχικοί και τα πάθη τους. Ένα γραπτό της μπορεί να είναι εμπνευσμένο κι από κάτι συνηθισμένο, όπως λ.χ. ένα ταξίδι. Οφείλουμε να επισημάνουμε πως μερικά από τα κείμενά της δεν είναι εύκολο να τα προσεγγίσει ένας παρουσιαστής βιβλίων ή κριτικός, καθώς έχουν δυσκολίες ερμηνείας και ανάλυσης. Για παράδειγμα, το «Ιστορία Φιλαλήθους» και το «Η αποστασία των γραμμάτων» της παρούσας συλλογής δεν είναι εύκολο να περιγραφούν και να αναλυθούν, απαιτούν από τον αναγνώστη όχι μόνο γνώσεις και υπομονή, μα κυρίως συγκροτημένο μυαλό, δηλαδή απευθύνονται σε ένα εκλεκτό ή ιδιαίτερα κατατοπισμένο κοινό. Σχεδόν όλα τα διηγήματα χρειάζονται αποκρυπτογράφηση, ακόμα και το πρώτο της συλλογής, το φαινομενικά απλό «Μεταφράζοντας την επιθυμία», όπου μια κοπέλα κάθεται στο γραφείο της και διαβάζει στην οθόνη του υπολογιστή της ένα κείμενο που έλαβε με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Τι λέει αυτό το κείμενο; Μιλάει για τη γλώσσα που είναι «γένους θηλυκού», για το κίνητρο της ερωτικής ηδονής  που είναι πανταχού παρόν, όπως εκείνο του «δημιουργικού παροξυσμού».

Το διήγημα «Αγκάθια» είναι απολύτως ερωτικό και αναφέρεται σε μια γυναίκα, η οποία κολυμπάει σε μια ερημική παραλία γυμνή, και μάλιστα με πάθος, «για να ξεπλύνει τα τελευταία ίχνη του πάθους που την είχαν εξαντλήσει». Και ξαφνικά, βλέπει μια σκιά, τρομάζει, φοβάται βιασμό και… Η συνέχεια στο διήγημα. Ερωτικό είναι και «Το δαχτυλίδι (one night stand)», όπου μια γυναίκα ξυπνάει σ’ ένα δωμάτιο στο οποίο κοιμήθηκε μ’ έναν άνδρα. Ίσως είχαν πιει πρώτα, ήξεραν κι οι δύο πως δεν θα ξαναβλέπονταν κι όμως υπέκυψαν στο μυστήριο της ανώνυμης ηδονής. Μόνο που αυτή η ιστορία έχει ένα απροσδόκητο τέλος, σε βαθμό που να ξαφνιάζει ευχάριστα τον αναγνώστη, ένα τέλος που θυμίζει λίγο Νίκο Καββαδία και μια από τις ναυτικές ιστορίες του.

«Η εξίσωση της αδικίας» είναι ένα εξαίσιο μίγμα παιδικού και πρωτοχρονιάτικου διηγήματος, όπου η αφηγήτρια θυμάται τα παιδικά της χρόνια στην Κέρκυρα, βεβαίως (έχει δημοσιευτεί στο Fractal). Μια παραμονή Πρωτοχρονιάς, μεσημέρι, χτυπάει η πόρτα του σπιτιού της και βλέπει δυο παιδιά στην ηλικία της, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι, που είπαν «Πεινάμε. Κάτι να φάμε αν σας βρίσκεται…» Κι αυτή, σαν χαμένη από το θέαμα, γεμάτη ενοχές για τη δική της καλοπέραση (κάποιος θείος της είχε χαρίσει πρόσφατα μια ωραία κούκλα), τους έδωσε ό,τι βρήκε στην κουζίνα κι ύστερα έμεινε να συλλογίζεται για την αδικία τούτου του κόσμου που την έκανε να ντρέπεται, τότε και τώρα ασφαλώς.

 

Κατίνα Βλάχου

 

Το τελευταίο διήγημα, αυτό που δίνει τον τίτλο στη συλλογή, είναι η λογοτεχνική ανάπλαση ενός συμβάντος που έλαβε χώρα στην Κέρκυρα τον Ιούνιο του 1994, όταν δύο χιλιάδες δημοσιογράφοι από όλο τον κόσμο βρέθηκαν στη δεξίωση του τοπικού δήμου, ενώ ένα μεγάλο ψάρι, στολισμένο με ροδέλες λεμονιού, μαϊντανό και κάπαρες, όδευε για να φαγωθεί προς τον τόπο της δεξίωσης ωσάν να επρόκειτο για λιτανεία  –εδώ η συγγραφέας ειρωνεύεται το περιστατικό με καυστικότητα, σαρκάζει και ρίχνει τα βέλη της προς πάσα κατεύθυνση.

Τα περισσότερα διηγήματα είναι γραμμένα με ένα υψηλού επιπέδου χιούμορ που φτάνει στα όρια του σαρκασμού, χιούμορ ανάμικτο με τρυφερότητα, που κάνει τον αναγνώστη να χαμογελάει, κάτι που δεν συμβαίνει συχνά με τους έλληνες συγγραφείς. Αυτό το βιβλίο δείχνει, σε συνδυασμό με τα προηγούμενα, πως η Κατίνα Βλάχου δεν μπήκε τυχαία στο χώρο της λογοτεχνίας, αλλά πως είναι μια τεχνίτρα του λόγου που κατέχει άριστα την τέχνη της αφήγησης.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top