Fractal

Ο Ατιά μετακομίζει στους τροπικούς

Γράφει ο Δημήτρης Καρύδας //

 

Maurice Attia «Η λευκή Καραϊβική», Μετάφραση: Χαρά Σκιαδέλλη, εκδ. Πόλις, σελ. 384

 

Από το Αλγέρι στη Μασσαλία και στο Παρίσι. Και τώρα Καραϊβική. Μετά την επιτυχία της αριστουργηματικής τριλογίας του ο Μορίς Ατιά διαλέγει ως τόπο δράσης των ηρώων του την Καραϊβική και μας προσφέρει την 4η περιπέτεια του Πάκο Μαρτίνες και της συζύγου του Ιρέν. «Η Λευκή Καραϊβική» αποτελεί στην ουσία το ξεκίνημα της δεύτερης τριλογίας και μια καλή αφετηρία για όποιον δεν έχει μυηθεί ακόμη στο συγγραφικό σύμπαν του Ατιά. Δεν χρειάζεται κάποιος να έχει διαβάσει ένα δύο ή και τα τρία βιβλία που προηγήθηκαν για να μπει γρήγορα στο πνεύμα.

Στο ξεκίνημα της διαδρομής του ο Ατιά κρίθηκε –κυρίως εντός Γαλλίας- εντελώς άδικα ως κάποιος που προσπάθησε να περπατήσει πάνω στα χνάρια του Ζαν Κλοντ Ιζό που είχε ολοκληρώσει την τριλογία της Μασσαλίας. Προφανώς και αυτό συνιστά μια κατάφωρη αδικία γιατί οι συσχετισμοί είναι λιγοστοί και ο Ατιά καταθέτει ένα δικό του προσωπικό στιλ που τον κάνει αληθινά ξεχωριστό. Η μοναδική ορατή διαφοροποίηση του σε σχέση με την πρώτη τριλογία είναι οι αισθητά λιγότερες πολιτικές αναφορές και συσχετισμοί χωρίς πάντως και αυτοί να απουσιάζουν από την Λευκή Καραϊβική. Κάτι που πάντως είναι μάλλον λογική αφού στη Γουαδελούπη το πιο βασικό κοινωνικό ζήτημα είναι η θέση των έγχρωμων κατοίκων του νησιού ενώ όταν στα προηγούμενα βιβλία του το φόντο ήταν το ταραγμένο Αλγέρι και το Παρίσι τον Μάη του ’68 υπήρχε πολύ πιο πρόσφορο και γόνιμο έδαφος για κοινωνικο-πολιτικά σχόλια και αναφορές.

Το ζευγάρι των κεντρικών ηρώων έχει πλέον ως πεδίο δράσης τις Γαλλικές Αντίλλες και τη Γουαδελούπη όπου καλούνται να βοηθήσουν ένα παλιό συνεργάτη του Γάλλου αστυνομικού, τον Τιγκράν που επανεμφανίζεται μετά την Κόκκινη Μασσαλία και βρίσκεται ουσιαστικά αυτοεξόριστος στο νησί. Ο Πάκο καλείται να λύσει την υπόθεση μιας σειράς φόνων και να ξεμπλέξει ένα κουβάρι χωρίς ορατούς ενόχους. Και πάλι το ζητούμενο δεν είναι αυτή καθαυτή η αναζήτηση των ενόχων αλλά ο τρόπος με τον οποίο ο Ατιά αναλύει το ψυχογράφημα των πρωταγωνιστών καθώς προχωράει και διαφοροποιείται δραστικά η ζωή τους σε σχέση με τα προηγούμενα βιβλία. Ακριβώς, με την ίδια μέθοδο μας προσφέρει μια εξαιρετική εικόνα της νωχελικής αλλά και επικίνδυνης νομενκλατούρας των λευκών του νησιού που ζουν βουτηγμένοι σε ένα ‘’παράδεισο’’ φτιαγμένο από το τρίπτυχο ρούμι-ναρκωτικά και σεξ. Ο Ατιά κατορθώνει για μια ακόμη φορά με την αμεσότητα και τον ρεαλισμό της γρήγορης γραφής του να κρατήσει αμείωτο το αναγνωστικό ενδιαφέρον παρότι προσωπικά δεν με ικανοποίησε η κάθαρση που διάλεξε για το φινάλε και η λύση του μυστηρίου.

 

Maurice Attia

 

Αλλά όπως προαναφέρθηκε όλα αυτά αποτελούν μάλλον την αφορμή και όχι την αιτία. Μέσα από τους κουρασμένους ήρωες του που πνίγονται από το τροπικό κλίμα ο Ατιά κατορθώνει σε ένα βιβλίο που πλησιάζει χωρίς να φτάσει την αριστουργηματική τριλογία που προηγήθηκε να περάσει εικόνες και αρώματα ενός μακρινού τόπου δίνοντας και κάποιες ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την κουλτούρα. Προφανώς, για μια ακόμη φορά θα επικριθεί ή επικρίνεται για τις περιγραφές του σε θέματα σεξουαλικών παρεκτροπών (υπάρχει ένα ολόκληρο κεφάλαιο μιας συγκεκριμένης ερωτικής τελετής υπό τους ήχους του Ρέκβιεμ του Μότσαρτ) ή και για την περιγραφή ακραία βίαιων σκηνών (υπάρχει επίθεση με ψαροντούφεκα προς το τέλος του βιβλίου) αλλά αυτό αφορά μόνο όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με τη συγγραφική λογική του Ατιά και πιστεύουν ότι ένα νουάρ μυθιστόρημα έχει να κάνει μόνο με την εύρεση του ενόχου. Το σίγουρο είναι ότι η Λευκή Καραϊβική αποτελεί ένα μεταβατικό στάδιο από τη στιγμή που ο Ατιά διάλεξε να συνεχίσει τις ιστορίες του με το ίδιο ζευγάρι πρωταγωνιστών και αρκετούς γνώριμους δευτεραγωνιστές. Για την ώρα συντηρεί ένα μεγάλο μέρος της φρεσκάδας και της πρωτοτυπίας του αλλά είναι σίγουρο για όσους παρακολουθούν το έργο του ότι το επόμενο βιβλίο θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την αξία της απόφασης του.

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top