Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Οι περιπέτειες και τα αυτοβιογραφικά βιβλία του Ανρί ντε Μονφρέντ, συνεχίζονται….
09/01/2019, 9:27 πμ

Οι περιπέτειες και τα αυτοβιογραφικά βιβλία του Ανρί ντε Μονφρέντ, συνεχίζονται….

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

 

Ανρί ντε Μονφρέντ, ‘Η καταδίωξη του Καϊπάν. Περιπέτειες στην Ερυθρά Θάλασσα V. Εκδοτικός Οίκος Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα, 2017

 

Σε παλιότερα τεύχη ετούτου του περιοδικού (Ιούλιος, Αύγουστος και Σεπτέμβριος 2016, και Μάϊος 2018), αναφερθήκαμε εκτενώς στα προηγούμενα τέσσερα  βιβλία του Ανρί ντε Μονφρέντ, τουτέστιν τα , ‘Τα μυστικά της Ερυθράς Θάλασσας. Περιπέτειες στην Ερυθρά Θάλασσα Ι’, ‘Περιπέτειες στην Θάλασσα. Περιπέτειες στην Ερυθρά Θάλασσα ΙΙ’, ‘Περιπέτειες στην Ερυθρά Θάλασσα ΙΙΙ. Ο άνθρωπος που βγήκε από τη θάλασσα’, και ‘Το ταξίδι του χασίς. Περιπέτειες στην Ερυθρά Θάλασσα ΙV’, αντιστοίχως, από τον ίδιο Εκδοτικό Οίκο, Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος. Το βιβλίο, ‘Η καταδίωξη του Καϊπάν. Περιπέτειες στην Ερυθρά Θάλασσα V’, είναι το πέμπτο βιβλίο από τις αυτοτελείς αυτοβιογραφικές ιστορίες του Ανρί ντε Μονφρέντ (1879-1974) με τον γενικό τίτλο ‘Περιπέτειες στην Ερυθρά Θάλασσα’. Με το πλούσιο αυτοβιογραφικό του υλικό από την ομολογουμένως αρκούντως πολυτάραχη ζωή του σε πολλά μήκη και πλάτη της γης και της θάλασσας, το τελευταίο ταξιδεύει τον αναγνώστη σε έναν άγνωστο, επικίνδυνο κόσμο λαθρεμπορίου, πειρατείας και ασταμάτητων συγκρούσεων από τον Κόλπο του Άντεν, μέχρι και τη Βομβάη, ανατολικότερα. Με το νεότευκτο καράβι του, το ‘Αλταΐρ’, και μια παρέα από μερικούς σκληροτράχηλους Άραβες ως πλήρωμά του, ξεκινάει για άλλη μια φορά το επικίνδυνο ταξίδι του, τουτέστιν την διάσχιση του απρόβλεπτου Ινδικού Ωκεανού, με στόχο ετούτες τις ώρες, την αγορά της Ινδικής πόλης της Βομβάης, όπου θα προσπαθήσει να αναζητήσει και να αγοράσει χασίς για εξαγωγή από την Ινδία και εμπόριο μετέπειτα στην Αφρική, με τα ανάλογα βέβαια υψηλά όπως προοιωνιζόταν, και την εποχή εκείνη, οικονομικά κέρδη.

Βρισκόμαστε στον Αύγουστο του έτους 1921, κάπου έναν αιώνα πριν. Απ’ το ξεκίνημα ήδη του βιβλίου, ο συγγραφέας μάς εξομολογείται τις βαθύτερες πεποιθήσεις του όσον αφορά το χρήμα: ‘… Επιχείρησα να κάνω τα πιο ασυνήθιστα πράγματα, τα πιο απίθανα, πιστεύοντας κάθε φορά ότι καθοδηγούμαι από την επιθυμία του πιο σύντομου προς την απόκτηση περιουσίας δρόμου… Όταν λέω περιουσία, διαστρεβλώνω ίσως την κοινή έννοια που δίνεται γενικά σ’ αυτή τη λέξη… Τα χρήματα δεν έχουν, κατά τη γνώμη μου, παρά μόνο μια αξία, αυτή που σου επιτρέπει να βρεις τη λύτρωση. Η δυσκολία είναι να γνωρίζεις πως να μένεις πάντα κύριος αυτής της δύναμης, χωρίς να γίνεσαι σκλάβος ή θύμα της…’.

Μέσα απ’ τις περιπέτειές του, δεν παραλείπει να κάνει δηλώσεις που απεικονίζουν τις βαθύτερες πεποιθήσεις και γνώσεις του γύρω από   θέματα οικολογίας και ευγονικής, κάνοντας αναφορά, εδώ, για κάποιες μισητές και σκανδαλώδεις επιλογές της Γερμανίας, για την περιφρόνηση της φύσεως από τους ανθρώπους, τις σχέσεις των αλλότριων ναυτικών μεταξύ τους παρά τη διαφορετική τους καταγωγή, ανατροφή  και θρησκεία, την εποπτεία του αλατιού η οποία αποτελούσε για τους Ινδούς μια από τις πιο οδυνηρές εκδηλώσεις της αγγλικής κηδεμονίας και μια από τις κυριότερες αιτίες τυφλού μίσους που έτρεφαν οι Ινδοί για τους Άγγλους κατόχους, για κάποιους Ινδούς που δεν είχαν δει ποτέ Γάλλους, αλλά ήταν τότε  παράδοση να τους εκτιμούν και να τους συμπαθούν, αφού όπως γράφει πολέμησαν παλιότερα εναντίον των Άγγλων,   και για τόσα άλλα. Δεν παραλείπει να εκθέσει τις βαθύτερες απόψεις του για τους μαύρους και τους λευκούς και την εμπλοκή της θρησκείας ανάμεσά τους. Σ’ ένα σημείο εξηγεί, ‘… Βλέποντας αυτούς τους εκχριστιανισμένους νέγρους κατάλαβα πολύ καθαρά, σε αντίθεση με τους εξισλαμισμένους, πόσο η χριστιανική μας θρησκεία, είτε καθολική είτε προτεσταντική,  είναι ελάχιστα κατάλληλη για τις κατώτερες φυλές… Το παράδειγμα αυτό μπορεί να κάνει θαύματα, ακόμα και στα πιο αμόρφωτα μυαλά και τις πιο απλές ψυχές. Μπόρεσε να αναδείξει την έννοια του ιδεώδους και να εκθειάσει τις ύψιστες αρετές… Στους νέγρους, αντίθετα,  το αποτέλεσμα ήταν τελείως διαφορετικό, και εδώ βρίσκω, ακόμη μια φορά, τη θλιβερή απόδειξη…’. Λίγο παρακάτω, ξεδιπλώνει ολόκληρη την αντιρατσιστική του άποψη και την αντίθεσή του για κάποιες αποφάσεις του πολιτισμένου κόσμου, ‘…Δυστυχώς…από τότε που οι ακαδημαϊκές αρχές του ’93 επέβαλαν το δόγμα της ισότητας για όλους τους ανθρώπου, από τότε που συμφωνήθηκε ότι η φωνή και η γνώμη ενός βοθρατζή αξίζει όσο και η φωνή ενός μέλους του Ιδρύματος, οι μαύροι πρέπει κι’ αυτοί να είναι αδέλφια μας’!

 

Henry de Monfreid

 

Η περιπλάνησή του, όμως, δεν υπήρξε άνευ παράπλευρων και περίεργων συμβαμάτων. Στη Βομβάη, θα έρθει σε επαφή με ολόκληρο τον ινδικό γραφειοκρατικό μηχανισμό, κάτω από τα μάτια των Άγγλων αποικιοκρατών, και για να επιβιώσει επαγγελματικά και να ανταπεξέλθει στα απροσδόκητα γεγονότα, θα χρησιμοποιήσει θεμιτά και αθέμιτα μέσα, τα οποία θα τον οδηγήσουν στη συνέχεια σε ένα ταξίδι πίσω απ’ τους πονηρούς αντιπάλους οι οποίοι προσπάθησαν να σφετεριστούν το πολύτιμο και ακριβό φορτίο του. Το βιβλίο ετούτο αποτελεί μια πλούσια καταγραφή των ανθρώπινων σχέσεων και του χαρακτήρα κατοίκων διαφορετικών χωρών, ιδιοσυγκρασιών και θρησκειών. Παρά το γεγονός ότι γράφτηκε ένα αιώνα πριν, εν τούτοις πολλές από τις απόψεις του συγγραφέα απηχούν και σήμερα κάποιες άλλες, μύχιες και μη, μεγάλης μερίδας πληθυσμού.

Το πέμπτο αυτοβιογραφικό αυτό βιβλίο του Ανρί ντε Μονφρέντ, θα πρέπει να διαβαστεί και ιδωθεί κάτω από το πρίσμα εκείνης της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου και συγκεκριμένα μέσα στο πλαίσιο του άκρατου ανταγωνισμού μεταξύ των ευρωπαϊκών εθνικισμών με απώτερο αντικειμενικό  σκοπό το μοίρασμα των ηπείρων της Αφρικής και της Ασίας. Η ξέφρενη πορεία των ευρωπαϊκών κρατών προς την κατάκτηση αλλότριων εδαφών και τον αποικισμό, άρχισε κατά κύριο λόγο γύρω  στο 1870 – 1880. Αφορμές και αιτίες υπήρξαν πολλές και ποικίλες. Για την συγκεκριμένη περίπτωση του βιβλίου και της Γαλλίας, γενικότερα, θα μπορούσαμε  να αναφέρουμε την ταπεινωτική της ήττα που βίωσε στο  γαλλοπρωσικό πόλεμο του 1870, με αποτέλεσμα να αναζητεί κάτι, τέλος πάντων στον ορίζοντα,  που θα ανέβαζε το ηθικό των κατοίκων της. Έτσι θα προσπαθήσει να βρει καταφύγιο στην αναζήτηση και κατάκτηση ξένων εδαφών, όλα δηλαδή εκείνα τα πολύτιμα  που θα της προσδώσουν λίγη παλιά αίγλη και θα την κάνουν ξανά περήφανη και  ‘μεγάλη’! Οι νίκες που κατάφερε στην Αφρική απέναντι σε άοπλους, κατ’ ουσίαν, και ανεκπαίδευτους στρατιωτικά κατοίκους, επέδρασαν κατευναστικά και αναλγητικά στον πληθυσμό της, στο εσωτερικό μέτωπο,  για τις ήττες του στρατού της από την Πρωσία. Φυσικά και τα άλλα ευρωπαϊκά μεγάλα κράτη, δεν έμειναν εκτός νυμφώνος, για ευνόητους λόγους! Τοιουτοτρόπως η κατάκτηση νέων εδαφών και η δημιουργία μιας αυτοκρατορίας με κτήσεις σε διάφορα μήκη και πλάτη του πλανήτη μας, Αφρικής και Ασίας, κατά κύριο λόγο, φαίνεται επιτακτική ανάγκη γι’ αυτές. Η πατρίδα του Ανρί ντε Μονφρέντ αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Αίγυπτο στα 1801, μετά από τη ντροπιαστική της ήττα από τους Άγγλους και την Οθωμανική τότε αυτοκρατορία. Έτσι οδηγήθηκε προς τη μεριά της Αλγερίας, για να επανέλθει αργότερα πίσω κατασκευάζοντας τη διώρυγα του Σουέζ από το 1850 έως το 1869, την οποία και πάλι δεν μπόρεσαν να ελέγξει ικανοποιητικά  αφού θα έρθουν εδώ ξανά οι Άγγλοι και θα καταφέρουν να ελέγξουν στρατιωτικά τη Διώρυγα και ολόκληρη την χώρα ετούτη,  από το 1882 και έπειτα, κάτι που ήταν ζωτικής σημασίας γι’ αυτούς με αντικειμενικό σκοπό βέβαια να εξασφαλίσουν την ανεπηρέαστη από άλλους εξωτερικούς παράγοντες και απρόσκοπτη επικοινωνία  με τις   κτήσεις τους στην Ινδική χερσόνησο. Λογικό και πάλι για τη Γαλλία ήταν η αναζήτηση νέων κτήσεων σε Μαδαγασκάρη και  Δυτική Αφρική. Η συνέχεια βεβαίως υπήρξε δραματική και γνωστή. Άγγλοι, Βέλγοι, Γάλλοι, Πορτογάλοι,  Ιταλοί, μπήκαν σε έναν ξέφρενο χορό εκστρατειών, κτήσεων και πρωτοφανούς ανταγωνισμού, ο οποίος ήρθε στην επιφάνεια λίγο μετά με τα δραματικά και πρωτοφανή επεισόδια του Πρώτου Μεγάλου Πολέμου  (1914-1918)!

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top