Fractal

Η γοργόνα με το παπιγιόν

Γράφει η Πέρσα Κουμούτση //

 

Αναστασία Χατζηστεφάνου – Βαφέα, Αναστασία Χουντουμάδη «Η γοργόνα με το παπιγιόν» [Η τέχνη και ο ακτιβισμός στην παιδαγωγική για την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού], εκδ. Αλεξάνδρεια, σελ. 176

 

Το Κέντρο Παιδαγωγικής και Καλλιτεχνικής Επιμόρφωσης «Σχεδία»,  με αφορμή τα τριάντα χρόνια λειτουργίας του κατά τα οποία διάνυσε μια πορεία συνεχούς δράσης, έρευνας και πειραματισμού γύρω από την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού μέσα από την καλλιτεχνική παιδεία, συνεργάστηκε με τον εκδοτικό οίκο Αλεξάνδρεια για την έκδοση του βιβλίου με τίτλο η γοργόνα με το παπιγιόν.

Η συγγραφή του βιβλίου αποτελεί προϊόν συνεργασίας δυο γυναικών που ευαισθητοποιούνται σε θέματα που αφορούν στον παιδί (σε μια κοινωνία όπου ο κοινωνικός αποκλεισμός αποτελεί ένα από τα σημαντικά ζητήματα που απαιτούν επίλυση), της Αναστασίας Βαφέα, παιδαγωγού, και της Αναστασίας Χουντουμάδη εκπαιδευτικής ψυχολόγου, καθώς και μιας ομάδας συνεργατών της Σχεδίας, οι οποίοι συμμετείχαν στα προγράμματα κοινωνικής παρέμβασης μέσω της τέχνης, για τη στήριξη περιθωριοποιημένων ομάδων του πληθυσμού. Τα προγράμματα αυτά  περιλάμβαναν δράσεις για παιδιά, γονείς, και εκπαιδευτικούς κι από την αξιολόγηση αυτών των δράσεων αντλήθηκαν πολλά ερευνητικά συμπεράσματα σχετικά με το τι ακριβώς συμβάλλει στην προώθηση του σεβασμού του «άλλου». Το βιβλίο αφορά  στην πορεία από τη θεωρία στην πράξη και από την πράξη στη θεωρία σχετικά με την χρήση των διαφόρων μορφών καλλιτεχνικής έκφρασης ως μεθοδολογικού εργαλείου για την κοινωνική συμπερίληψη παιδιών και ενηλίκων από μειονοτικές ομάδες αλλά και για την ευαισθητοποίηση της κυρίαρχης ομάδας σε ζητήματα προάσπισης της ισότητας δικαιωμάτων. Έτσι, το πρώτο μέρος του βιβλίου αναφέρεται στα θεωρητικά δάνεια που απετέλεσαν τη βάση για τη διαμόρφωση ενός συνόλου παιδαγωγικών αρχών, οι οποίες περιγράφονται στο δεύτερο μέρος και μπορούν να αποτελέσουν μια πυξίδα για παιδαγωγούς και καλλιτέχνες ακτιβιστές. παραθέτονται λοιπόν, αποσπάσματα από την καταγραφή των εμπειριών της παιδαγωγικής ομάδας κατά την εφαρμογή αυτών των αρχών που έρχονται να συνηγορήσουν για τα προηγούμενα με έναν απλό και δροσερό καθημερινό λόγο  που δίνει  ανάγλυφες εικόνες της παιδαγωγικής πραγματικότητας. Κεντρική ιδέα του βιβλίου είναι το ότι : -η παιδαγωγική είναι πολιτική πράξη, αφού επιδρά στη διαμόρφωση των πολιτών του μέλλοντος και συμβάλλει είτε στην αναπαραγωγή των κοινωνικών ανισοτήτων είτε στην άρση τους.-η καλλιέργεια της δημιουργικότητας των παιδιών, γονιών, εκπαιδευτικών, μελών της ευρύτερης κοινότητας παίζει σημαντικό ρόλο στην ισορροπημένη ανάπτυξη των ατόμων και στην αρμονική μεταξύ τους συμβίωση.

Το βιβλίο απευθύνεται όχι μόνο στους εκπαιδευτικούς και τους καλλιτέχνες, αλλά σε όποιον ενδιαφέρεται για την καλλιτεχνική παιδεία, ως μέσο ανατροπής και υπέρβασης των κατεστημένων με στόχο την άρση των κοινωνικών ανισοτήτων .

Ένα μικρό απόσπασμα που περιλαμβάνεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου μας εξηγεί και τον σουρεαλιστικό τίτλο αλλά και την οπτική των συγγραφέων:

 

… Ο Διονύσης μιλούσε με ένταση και διαφωνούσε με τη Σαζιέ. Σε κάποια στιγμή ήρθε σε μένα θυμωμένο,ς φωνάζοντας :

– Πού ξανακούστηκε η γοργόνα να φοράει παπιγιόν!

Η Σαζιέ όμως ατάραχη συνέχισε τη δουλειά της και ζωγράφισε ένα πολύχρωμο παπιγιόν.

– Εμένα μ’ αρέσει η γοργόνα μου έτσι!, του είπε.

            Τότε του εξήγησα ότι στη ζωγραφική μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε, ακόμα και να ταιριάξουμε πράγματα που στη ζωή μας δεν τα βλέπουμε να πηγαίνουν παρέα. Είναι κάτι σαν να απεικονίζουμε τα όνειρα και τους εφιάλτες μας. …

Από το ημερολόγιο μιας παιδαγωγού

 

 

 

Βιογραφικά σημειώματα:

 

 

Η Αναστασία Χουντουμάδη, PhD., ειναι συνεργάτης της Σχεδίας από το 1992. Γεννήθηκε στη Κηφισιά Αττικής και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο πανεπιστήμιο του Oregon των ΗΠΑ. Δίδαξε μαθήματα στην εκπαιδευτική και αναπτυξιακή ψυχολογία στο Deree College από το 1978 – 2010. Η  πρώτη παιδική ηλικία καθώς και η εξέλιξη της ψυχολογίας της μητρότητας, αποτελούν τα  βασικά ερευνητικά της ενδιαφέροντα με ιδιαίτερη έμφαση στις διαπολιτισμικές τους πτυχές. Έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις σε πολλά συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, και είναι συγγραφέας βιβλίων και άρθρων σε διεθνή και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά.

 

 

Η Αναστασία Χατζηστεφάνου-Βαφέα είναι εκπαιδευτικός. Σπούδασε στην Αρσάκειο Παιδαγωγική Ακαδημία στην Αθήνα και Γαλλικό Πολιτισμό στο Παρίσι. Το 1975 ίδρυσε μαζί με άλλους δασκάλους το πειραματικό αντιαυταρχικού ιδιωτικό σχολείο Το Εργαστήρι. Από το 1987 είναι ιδρυτικό μέλος και διευθύντρια του Κέντρου Παιδαγωγικής και Καλλιτεχνικής Επιμόρφωσης Σχεδία, μη κερδοσκοπικού φορέα ο οποίος έχει ως κύριο αντικείμενο την έρευνα/δράση γύρω από τα ζητήματα της καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού με βασικό μεθοδολογικό εργαλείο την τέχνη. Έχει σκηνοθετήσει την ταινία Ο Χαρούμενος Εφιάλτης που αφορά στην αισθητική αγωγή των παιδιών. Έχει γράψει άρθρα και έχει συντονίσει εκδόσεις για την προώθηση της ισότητας δικαιωμάτων στην εκπαίδευση.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top