Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Είναι ο Ορίζοντας καλλιτέχνης;
16/11/2016, 12:52 μμ

Είναι ο Ορίζοντας καλλιτέχνης;

Γράφει η Ευαγγελία Τυμπλαλέξη // *

 

exarsi«Η έξαρση της πεταλούδας» του Αγαθάγγελου Σταυρόπουλου, εκδ. Οδός Πανός

 

Όταν διαβάζεις Ποίηση, η σκέψη καθορίζεται αλλότροπα, από εκφάνσεις απορρέουσες απ’ τη μία και μόνη διατύπωση, η οποία ορθώνεται υπό τα όμματα. Το Ποίημα τι άλλο μπορεί να είναι παρά ένας φέρων σκελετός, που συγκαλύπτει λογοπλασίες, και η κάθε λογοπλασία παρεμφαίνει μία κοινή συνισταμένη, στην οποία συναρθρώνονται οι συνιστώσες του επιχειρήματος-της προοπτικής-του συναισθηματικού κλυδωνισμού.

Εντελώς τυχαία διάβασα τη συλλογή ποιημάτων του Αγαθάγγελου Σταυρόπουλου, η οποία κυκλοφόρησε απ’ τις Εκδόσεις Οδός Πανός το 2016. Είμαστε συνηθισμένοι τελευταία σε εκδόσεις ποιημάτων, σε σημείο που να αλλοιώνεται η λογοτεχνική διάσταση του εν λόγω κειμενικού είδους. Με περισσή ευκολία αυτοαποκαλείται ο άνθρωπος Ποιητής.

Ο Άγγλος φιλόσοφος-μαθηματικός Alfred Whitehead πρεσβεύει πως στην πραγματικότητα δεν υπάρχει φως ή χρώμα στον εξωτερικό κόσμο αλλά απλώς η κίνηση της ύλης. Η επιστήμη θα μπορούσε να εντρυφήσει αναλύοντας επί ώρες, προς θεμελίωση της ως άνω ρήσεως, και η ομήγυρη να πείθεται απ’ τους προτεινόμενους ισχυρισμούς. Ένας αληθινός Ποιητής ωστόσο ουδόλως θα υπέκυπτε σε αδόλεσχα φληναφήματα, τα οποία θα τον αποστερούσαν απ’ την έντονη κοινωνία με τις ίδιες του τις αισθήσεις.

Ο Αγαθάγγελος Σταυρόπουλος λοιπόν εδώ αποπειράται όχι μόνο να εναντιωθεί στη στειρότητα πεζών εξηγήσεων, οι οποίες θέλουν την όραση να επιτελεί τον απλό συνδυασμό δύσκολων λειτουργιών, αλλά και να θέλγεται από υπέρμετρη ζέση αποδείξεως των συνειδητών ή ασυνείδητων ζωγραφιών που φιλοτεχνεί το βλέμμα απελευθερωμένο στην πανοραμική έποψη του θόλου.

Κι όταν όλα αυτά τα χρώματα, π’ αποδεσμεύονται εκλύοντας μιαν «οδυνηρή» θερμότητα, δεν συνιστούν παρά αντανακλάσεις ή εκχυμώσεις σε φτερά μιας πεταλούδας, δεν μπορεί παρά να περιπλέκεται η προσέγγιση του αναγνώστη ή του μύστη, αν θα θέλαμε να είμαστε πιο ειλικρινείς. Διότι περί μυσταγωγίας πρόκειται, της οποίας ο ρους εκπορεύεται απ’ την εικασία για οντολογική πραγματικότητα και εκχύνεται στη δοκιμή για καλλιτεχνική πραγμάτωση.

Ο Αγαθάγγελος Σταυρόπουλος στα συμφραζόμενά του καταφέρνει να προσπελάσει τη διπολική αναφορικότητα του όντος, η οποία εδράζεται στο συμφυές Μηδενός-Είναι, και να αναδείξει τη Φύση ως τη μόνη γνήσια ενδιάμεσο.

Συνεχίζοντας να διαβάζει κανείς, εύκολα διαπιστώνει τη μνεία που γίνεται σε αξίες προγεγραμμένες στον αποσαθρωτικό καμβά του υλισμού. Η Φιλία κι ο Έρωτας υμνούνται με πλέριο σεβασμό, μέσω της τελεστικής τους τροχιάς, η οποία θεραπεύει το δράμα της νηνεμίας κι αναριγά στην ενόραση επαναλαμβανόμενων εκστάσεων.

Τόση ομορφιά. Κι όμως δεν αγγίξαμε τίποτα.

Τόση ομορφιά. Κι όμως αγοράσαμε τα πάντα.

Αν, σύμφωνα με τον Κώστα Αξελό, ένα απ’ τα μείζονα προβλήματα, που τίθενται αποκρυπτόμενα ή ευθαρσώς φανερωμένα, είναι εκείνο της επιπεδότητας που συμβαδίζει με την υπερ-εκζήτηση, ένα ποιητικό πόνημα, απαλλαγμένο από βαρύγδουπες κι ενδεχομένως στερεότυπες επιχειρηματολογίες προς επίρρωσή του, οδηγεί με ανάλαφρο βηματισμό στην αποδοχή του σκέπτεσθαι. Η Εμπειρία της απογοητευτικής αφθονίας, η οποία ακρωτηρίασε τον άνθρωπο συνθλίβοντάς τον σε αναπότρεπτη εξάρτηση, καταρρίπτεται με μιαν απλή κίνηση. Αν περάσουμε την άβυσσο που χωρίζει την επιθυμία απ’ την κατάκτηση, διακρίνοντας την αλήθεια απ’ το ψέμα.

Πολλές φορές ένα ποίημα μπορεί να λειτουργήσει σαν μύθος παραμορφωτικός. Όχι όμως αν το διάβημα αποκωδικοποίησης ωθεί το αρθρωμένο ξετύλιγμα της περιπλάνησης.

 

Αγαθάγγελος Σταυρόπουλος

Αγαθάγγελος Σταυρόπουλος

 

Όλα για λίγο είναι. Μόνο που το λίγο είναι υποκειμενικό.

Η ρήση κινδυνεύει να προσδεθεί σε άρμα πολιτικών ή θρησκευτικών δογματισμών, αν την ερμηνεύσουμε εστιάζοντας σε δυνάμεις που κατευθύνουν τις τύχες των λαών. Δεν θα μπορούσε ωστόσο να αναχθεί παρά στον διευρυμένο όρο της «δυσκολίας» του Ludwig Wittgenstein περί προσήλωσης και σκέψης, όπου ο διαπρεπής φιλόσοφος υποστηρίζει, μπορεί κανείς να κοιτάει προσηλωμένος κι όμως να μην βλέπει ή να νομίζει κάθε φορά πως βλέπει κι όμως να μην βλέπει καθαρά. Κατά πόσον είναι άμοιρος ευθυνών ο Νους για τον προσδιορισμό αυτής της ποσοτικής περιχαράκωσης του ατόμου σε πυρήνα τηλεκατευθυνόμενο; Ποια αλήθεια υποφώσκει αν επιστρατεύσουμε την ανθρώπινη Μνήμη προς αποκάλυψη του ακρότατου ορίου της πλάνης; Τα ερωτήματα συνάγονται ευχερώς απ’ την αντικειμενικά ορθή διαπίστωση του γράφοντος για να παραπέμψουν σε φιλοσοφικές σταθερές του Επίκουρου ή του Ηράκλειτου.

Η δυστυχία είναι στον άνθρωπο. Η ευτυχία είναι ο άνθρωπος.

Είναι σαν τα πιόνια να έχουν παγιωμένη βούληση ενώ αυτοί που τα κινούν όχι. Ένας μετασχηματισμός, που άρχισε να εκδηλώνεται ανεπαίσθητα αλλά συν τω χρόνω να λαμβάνει ανυπόφορες διαστάσεις. Ο άνθρωπος χάνει την ουσία του διαλαμβάνοντας λεπτομερώς τις πτυχές της ζωής του μόνο μέσω συμβατικών οργάνων ανάλυσης-σφυγμομέτρησης, ακυρώνοντας έτσι κάθε δυνατότητα βίωσης ικανοποιήσεων-απολαύσεων έξω από καθορισμένο πλαίσιο, τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Ο ίσκιος της οικονομικής μεγέθυνσης-σμίκρυνσης παραμονεύει για να εγγίσει το ψυχικό βένθος. Σύμφωνα με την Αρχαία Ελληνική Σκέψη όλες οι αξίες-αρχές αποτελούν ισόμοιρα ζεύγη, και εξισορροπιστής της σύννομης-ισότιμης διάρκειάς τους καθίσταται η Νέμεσις. Το δίπτυχο ευτυχία-δυστυχία παρουσιάζεται στον στίχο σαν ληξιπρόθεσμο γραμμάτιο αφ’ ενός του απώτατου παρελθόντος υπονοώντας το αρχικό όραμα ως έλλογο και αφ’ ετέρου του απώτατου μέλλοντος καμπανίζοντας τη θλιβερή απόληξη ως μηχανοποιημένο ενεργούμενο.

Και γίνηκαν περιουσία τους, η φτωχοσύνθεση και η πολύτιμη! Λήθη!

Τι άλλο να προσθέσει ένας αναγνώστης δίκην επιλόγου, μετά απ’ τον εύγλωττο αυτό στίχο;

Ίσως μόνο πως το εν λόγω έργο εκπονείται από έναν νέο κάτω των τριάντα ετών, χωρίς κατευθυντήριες μέντορα ή αρωγή δασκάλου. Κι αυτό από μόνο του έχει βαρύτητα…

 

 

* Το γυροσκόπιο αντίληψης της Ευαγγελίας Τυμπλαλέξη οδυνάται για τα κακώς κείμενα στον Πλανήτη. Νιώθει να πάλλεται σε χώρο μαγνητικά απομονωμένο και η πυξίδα έχει χαθεί.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top