Fractal
Home / Το εργαστήρι του συγγραφέα / Η Εύα Στάμου στο Εργαστήρι του συγγραφέα
16/07/2014, 11:07 πμ

Η Εύα Στάμου στο Εργαστήρι του συγγραφέα

 

EvaStamouΑποφάσισα  να ασχοληθώ συστηματικά με την ανάλυση του φαινομένου της ροζ λογοτεχνίας πριν από ενάμιση χρόνο, όταν επισκέφθηκα το COOP, το φημισμένο βιβλιοπωλείο των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων Harvard και MIT στη Βοστόνη. Στις προθήκες δέσποζε το βιβλίο ‘Οι 50 αποχρώσεις του γκρι’, το οποίο επίσης εμφανιζόταν στη λίστα των ευπώλητων του ίδιου βιβλιοπωλείου.

 

Το γεγονός με σόκαρε καθώς συνειδητοποίησα ότι μερικά από τα πιο δυνατά γυναικεία μυαλά στον κόσμο αγόραζαν ή διέθεταν τα βιβλία τους στον ίδιο ακριβώς χώρο όπου έκανε ρεκόρ πωλήσεων ένα προχειρογραμμένο «άρλεκιν», που οι Βρετανοί κριτικοί είχαν ήδη χαρακτηρίσει ως soft porno για νοικοκυρές. Συνειδητοποίησα ότι μπορεί αρκετές πελάτισσες του COOP να έχουν υψηλό δείκτη νοημοσύνης αλλά προφανώς δεν έχουν κάτι εξίσου σημαντικό: λογοτεχνική παιδεία.

Οι λόγοι για τους οποίους θέλησα να γράψω για το θέμα της ροζ λογοτεχνίας είναι δύο: πρώτον, η αγάπη μου για τις απολαύσεις που προσφέρει στον αναγνώστη η καλή λογοτεχνία και η επιθυμία μου να την διαφυλάξω. Δεύτερον, το ενδιαφέρον μου για την γυναικεία ταυτότητα, σημαντικό μέρος της οποίας αποτελεί η σεξουαλικότητα και η ερωτική επιθυμία όπως αυτή εκφράζεται μέσα από τις ποικίλες διόδους που της προσφέρονται στις μοντέρνες κοινωνίες. Πιστεύω ότι οι συστηματικές αναγνώστριες της λογοτεχνίας έχουν διαμορφώσει μία διαφορετική προσωπική ταυτότητα από ότι οι αναγνώστριες της ροζ, οι οποίες βλέπουν τον κόσμο, τις ερωτικές σχέσεις, τη θέση της γυναίκας και τον ρόλο του άντρα, τη φιλία με τις άλλες γυναίκες, μέσα από τον παραμορφωτικό φακό των ροζ αναγνωσμάτων.

Κάνοντας συστηματική έρευνα για το δοκίμιό μου ‘Η επέλαση της ροζ λογοτεχνίας’ κατάλαβα ότι η ροζ λογοτεχνία μπορεί να κατανοηθεί μόνο αν ιδωθεί ως τμήμα αυτού που συνοπτικά ονομάζω «ροζ κουλτούρα». Η εξάπλωση της ροζ λογοτεχνίας είναι ένα σύμπτωμα της εποχής την οποία διανύουμε: η ροζ κουλτούρα έχει επικρατήσει και δεν γνωρίζει ταξικά, επαγγελματικά ή ηλικιακά σύνορα. Η άποψη που διαμόρφωσα τους μήνες που ακολούθησαν, διαβάζοντας για την παραλογοτεχνία, παρακολουθώντας τις λίστες των ευπώλητων και συζητώντας με εκδότες και βιβλιοπώλες, είναι ότι έχουμε να αντιμετωπίσουμε μία πανίσχυρη βιομηχανία που διακινεί ροζ προϊόντα σε ολόκληρο τον πλανήτη και της οποίας την κύρια αγοραστική δύναμη αποτελούν οι γυναίκες. Η ροζ κουλτούρα παράγει προϊόντα που στοχεύουν στο γυναικείο κοινό από την αρχή της εφηβείας έως και το τέλος της μέσης ηλικίας.

Εύα Στάμου, Η επέλαση της ροζ λογοτεχνίας (Gutenberg)

Εύα Στάμου, Η επέλαση της ροζ λογοτεχνίας (Gutenberg)

Τα γυναικεία περιοδικά, οι ρομαντικές ταινίες, τα πρωινά τηλεοπτικά προγράμματα και τα απογευματινά σήριαλ, τα βιβλία αυτοβοήθειας, και φυσικά τα ροζ αναγνώσματα είναι τα κύρια προϊόντα της βιομηχανίας αυτής. Δυστυχώς οι γυναίκες λόγω της ανατροφής τους, ακόμα και σήμερα, με τα πρότυπα της «barbie», γίνονται πιο ευάλωτες και δεκτικές σε τέτοιου είδους προπαγάνδα που στο όνομα του καταναλωτισμού, συνδέει σκόπιμα συγκεκριμένα προϊόντα με τη θηλυκότητα και προβάλει ως κάτι φυσικό και αναμενόμενο την ενασχόληση των γυναικών με την αναζήτηση από τη μία της τέλειας αγοραστικής εμπειρίας (για παράδειγμα ενός ζευγαριού υποδημάτων) κι από την άλλη την αναζήτηση του τέλειου συντρόφου.

Στην ουσία έτσι δεν δημιουργούνται συνειδητές αναγνώστριες που θα αναζητήσουν τις συγκινήσεις της καλής λογοτεχνίας, αλλά καταναλώτριες που ψάχνουν κείμενα με εύπεπτη κι ανώδυνη θεματολογία που δεν εγείρει την σκέψη, αλλά προκαλεί την εύκολη συγκίνηση. Το μόνο βέβαιο είναι ότι διαβάζοντας συστηματικά ροζ λογοτεχνία όχι μόνο δεν καταφέρνεις να αποδράσεις από την βαρετή καθημερινότητα όπως ισχυρίζονται ροζ συγγραφείς και αναγνώστες αλλά την αναπαράγεις στο έπακρο, αφού αυτά τα βιβλία χαρακτηρίζονται από έλλειψη φαντασίας και πρωτοτυπίας. Βασίζονται αντίθετα στην αναπαραγωγή μιας συνταγής που χαρίζει ασφάλεια και καλλιεργεί την πεποίθηση ότι ο κόσμος είναι απλός και μονοδιάστατος και συνεπώς πιο εύκολα διαχειρίσιμος.

Στη χώρα μας η κατάσταση έχει υπερβεί κάθε μέτρο. Το αγοραστικό κοινό είναι μικρό, η λογοτεχνική παιδεία ελλιπής, με αποτέλεσμα τα ροζ βιβλία να έχουν εξοβελίσει από τα ράφια των μεγάλων βιβλιοπωλείων τόσο τα κλασικά βιβλία της παγκόσμιας λογοτεχνίας, όσο και την σύγχρονη πεζογραφία. Πιστεύω ότι ήρθε η στιγμή οι πολλοί και καλοί κριτικοί που διαθέτουμε να πάρουν ανοικτά θέση και να προχωρήσουν σε έναν ειδολογικό διαχωρισμό όπως συμβαίνει εδώ και δεκαετίες στις αγγλοσαξωνικές χώρες. Μόνο έτσι θα συνειδητοποιήσουν όλοι οι αναγνώστες τι συμβαίνει και θα κάνουν ενημερωμένες επιλογές.

Συγγραφικές Εμμονές

Οι αλλαγές που επιφέρει το πέρασμα του χρόνου και η φθορά στο ανθρώπινο σώμα, την ψυχολογία, την συμπεριφορά. Ο τρόπος που βιώνεται το σωματικό πάθος και ο έρωτας από γυναίκες και άντρες διαφορετικής ηλικίας, βιωμάτων, ιδιοσυγκρασίας. Η απώλεια οποιασδήποτε μορφής: η απώλεια της ζωής, της νεότητας, της πατρίδας, της φιλίας, του έρωτα.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top