Η αθέατη πλευρά ενός τόπου: «Με άλλη γιαγιά θα είχε άλλη ζωή;»
Γράφει η Μαίρη Βασάλου //
Ελένη Γκίκα «Η ωραία της νύχτας», εκδ. Διάπλαση
Την Ελένη Γκίκα τη γνωρίζουμε να έχει δύο ιδιότητες, αυτή της δημοσιογράφου και αυτή της συγγραφέα· πολυσύνθετη προσωπικότητα η ίδια, μας έχει δώσει ένα πλούσιο συγγραφικό έργο. Στην προσπάθειά μου πολλές φορές να απαριθμήσω ένα προς ένα τα βιβλία της, κάθε φορά χάνω τον λογαριασμό: ποίηση, μυθιστορήματα, διηγήματα, παραμύθια, συμμετοχές, συνεντεύξεις, ανθολόγηση, επιμέλεια. Κι αυτό, αναμφίβολα, έχει τη μεγαλύτερη σημασία: Η μακρόχρονη, σημαντική της συμβολή στα Ελληνικά γράμματα!
Σήμερα η χαρά μου είναι μεγάλη. Για μένα είναι η συγγραφέας της καρδιάς μου, η ξεχωριστή.
Παρότι η γνωριμία μου με την Ελένη μετράει μήνες, μου είναι αφάνταστα οικεία και αγαπητή.
Κι αυτό γιατί, εγώ τη γνωρίζω χρόνια τώρα… μέσα από τα βιβλία της. Έχω ψιθυρίσει στίχους της, υπογραμμίσει φράσεις, έχω ταυτιστεί με τύπους και χαρακτήρες, συνομιλήσει νοερά μαζί της- συντροφιά μου, σε εύκολους και δύσκολους καιρούς.
Το νέο βιβλίο της Ελένης Γκίκα, είναι το χρονικό μιας διαδρομής στην αθέατη πλευρά ενός τόπου· σε δρόμους αδιέξοδους που καταλήγουν εκεί που ξεκίνησαν, στην αρχή, στο ίδιο σημείο. Υπάρχει, όμως, και ο άλλος δρόμος, που οδηγεί σε μικρούς παραδείσους , στη φωτεινή πλευρά του τοπίου. Στον ίδιο τόπο.
«Σε καταδιώκει ο τόπος» γράφει η συγγραφέας. Κι αυτός ο τόπος είναι που σφραγίζει τη σκέψη της, από παιδί. Ένα κοριτσάκι ήταν, που περνούσε απέξω από το καμένο σπίτι της φόνισσας, για να πάει στο σχολείο.
«Κι όσο κι αν φεύγω δεν του ξεφεύγω…», μας λέει αλλού.
Οι ίσκιοι μιας περασμένης ζωής, της ζητούν να έρθουν στην επιφάνεια· ήρθε η ώρα να έχουν φωνή. Έρχονται και φεύγουν. Παίζουν μαζί της κρυφτό , όπως ο ήλιος με τη σκιά.
« …Υπήρχε, ένα βάρος, που μου ’πεσε από την πρώτη στιγμή- λέει η συγγραφέας- σαν μια καρδιά που χτυπάει στο στομάχι, οι άνθρωποι και τα πράγματα εδώ είχαν σκιά βαριά. Έτσι τα ένιωθα όλα: μαζί με τη σκιά τους. Έτσι απέκτησα χωρίς να το θέλω κι εγώ σκιά ».
Σε αυτό το λογοτέχνημα- γιατί περί λογοτεχνήματος πρόκειται- η συγγραφέας σκιαγραφεί τη σπαρακτική ιστορία και την ανάγλυφη γεωγραφία του τόπου της, ενώ παράλληλα ξεδιπλώνει αληθινά γεγονότα: Τον Αύγουστο του 2016, στο Κορωπί, μια νέα γυναίκα, 26 ετών, σκοτώνει την πρώην σύζυγο του συντρόφου της.
Μακρά η απόσταση με τον φόνο τον παλιό – 54 χρόνια πριν- με τη γυναίκα, 26 ετών κι αυτή, που έκαψε με βενζίνη τον άντρα της ζωντανό και πυρπόλησε το σπίτι της. Κοντινοί όμως, οι δεσμοί αίματος, γιαγιάς και εγγονής.
«Με άλλη γιαγιά θα είχε άλλη ζωή;», αναρωτιέται στο κελί της το κορίτσι που το είπανε φόνισσα.
Η ωραία της νύχτας – η γιαγιά που κεντάει, και περιμένει από την εγγονή της ένα λόγο, ένα σημάδι, δυο λέξεις στο χαρτί. Άραγε μάταια;
«Υπάρχουν τόποι που ευνοούν το κακό…»,
Για να καταλάβεις, όμως, έναν τόπο πρέπει να τον περπατήσεις. Κι έτσι κάνει η συγγραφέας. Επιστρέφει και διασώζει το λυρικό της τοπίο:
«Η περιοχή μου, λέει, είναι μια παράφορη και αλλόκοτη περιοχή. Πηγάδια, λάμιες, νεράιδες, σπηλιές, ξωκλήσια, αρχαία μονοπάτια, ο Σφηττός, αγιογραφίες Κόντογλου, καμαρόσπιτα που γίνονται πανεπιστημιακή διατριβή και θυμίζουν νησί, φαντάσματα, ιστορίες, μύθοι, θρύλοι, μυστικά που τα κρύβει όλος ο κόσμος, αρχαιολογικά ευρήματα σε κάθε βήμα, αυτοθυσίες και εγκλήματα πάθους, όλα, όλα μαζί…».
Δυο φόνοι, ένα κοινό πεπρωμένο, δυο έρωτες, Πάθος- Λάθος, ένας κήπος και ένας Τόπος-ένας Τρόπος ζωής.
Ελένη Γκίκα
Τόπος, Τρόπος. Ναι, η Ελένη Γκίκα αγαπάει τις λέξεις, αλλά περισσότερο τον άνθρωπο. Όπως είναι. Δεν τον αλλάζει. Στην αναζήτηση της λογοτεχνικής, δικής της αλήθειας, δεν κρίνει, δεν επικρίνει, δεν τον καταδικάζει, ελαφρά τη καρδία. Τον αντιμετωπίζει με ανθρωπιά, τον συντρέχει. Ψάχνει και βρίσκει τις κρυμμένες πτυχές του ψυχισμού, του άφαντου πατέρα, του άπιστου άντρα-αφέντη, της γυναίκας που κακοποιείται και σηκώνει κεφάλι.
Και μέσα σ’ όλα αυτά τα φρικτά και τα άδικα της ζωής, ανάμεσα σε καλούς και κολασμένους, τα ένοχα μυστικά που κρύβονται πίσω από αμπαρωμένες πόρτες, τα χίλια δυο ερωτήματα που παραμένουν αναπάντητα, μετέωρα στον αέρα, προκύπτει, σαν απρόσμενη συνάντηση, η Μιραμπιλίτσα – Φωτεινή, στη φωτεινή πλευρά του τοπίου. Να ξορκίζει τις τραγωδίες των ανθρώπων με το στοχαστικό της βλέμμα, με τη φανουρόπιτα ή με την αρβανίτικη σπανακόπιτα, τις μαγειρικές και τις συνταγές της, τα ιαματικά της βότανα, τα λουλούδια της με τα λατινικά ονόματα, με τα γιατρικά του πόνου και της ψυχής, στην ονειρική ατμόσφαιρα του κήπου της, με χρώματα και ανθισμένες μυρωδιές, με τη Μιράμπιλις Τζαλάπα – θα ανακαλύψετε στο βιβλίο ποια είναι -, και με όλη την ομορφιά του κόσμου, σ’ έναν τόπο που δοκιμάζεται.
Σ’ αυτή τη δίνη μιας σκληρής πραγματικότητας, με ανάμικτα τα συναισθήματα και τους υπόγειους ψιθύρους μιας κοινωνίας, που εύκολα δε συγχωρεί, η Ελένη Γκίκα με το βιβλίο της μας δίνει τις αλήθειες της. Μια κατάθεση ψυχής γι’ αυτά που υπαινίσσεται και για αυτά που αποκαλύπτει…
Με τη δύναμη της γραφής της, και τη γοητεία μιας αφήγησης που καθηλώνει, είναι το βιβλίο της σαν μια ελεγεία, που τη συνοδεύει η μουσική μιας σύνθεσης για τη Ζωή, τον Έρωτα, τον Θάνατο· ιδιαίτερα όταν το πεζογραφικό συναντά τον ποιητικό της λόγο.
Ελένη Γκίκα, χαίρομαι που βρεθήκαμε στους ίδιους δρόμους.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Ο άνθρωπος που πέφτει…
του Γιάννη Ευθυμιάδη // * Ανέβαινε ασθμαίνοντας τις κυλιόμενες σκάλες που όμως κατέβαιναν, πασχίζοντας να νικήσει την αντίθετη φορά τους, την ταχύτητα και τη συνήθεια Κάθε πρωί ξυπνούσε ανάμεσα σε ψιθυριστά πουλιά και μοβ απειλητικά κυκλάμινα. Οι τοίχοι ίδρωναν
Περισσότερα -
Αθήνα, Ζάππειο – 1920
Mια όμορφη εικόνα… Αθήνα, Ζάππειο, 1920, (Φωτό Φ.Μπουασονά) ————————————-
Περισσότερα -
Αθήνα, 1950
Μια ζεστή καλοκαιρινή μέρα – αν κρίνουμε από τη χρήση της ομπρέλας- στην Αθήνα τον Ιούνιο του 1950
Περισσότερα -
Το αρχέγονο καλούπι
Γράφει ο Γιάννης Παπαγιάννης // Πέτρος Φούρναρης: «Οι Γρίλιες», Εκδόσεις Βακχικόν Διαβάζοντας τα διηγήματα της συλλογής, μου ήρθε στη μνήμη η ιδιαίτερη περίπτωση του Αντόνιο Πόρτσια, του ανθρώπου που σε όλη του τη ζωή έγραφε το ίδιο βιβλίο
Περισσότερα -
«Όταν η μνήμη γίνεται κλουβί, η προσδοκία χίμαιρα και η αγάπη ο μόνος δρόμος προς την αποδοχή»
Γράφει η Τζούλια Γκανάσου // Αγγελική Κουντουράκη: «Nigredo», Εκδόσεις ΑΩ «Nigredo es mi nombre», «το nigredo είναι το όνομά μου» είναι η φράση με την οποία ολοκληρώνεται το δεύτερο ποίημα του βιβλίου όπου εξηγείται, σε παραπομπή, πως ο
Περισσότερα -
Η Γιοβάννα στο Εργαστήρι του συγγραφέα
Το «Όνειρο είδα» ήρθε σε μια ώρα που δεν το περίμενα. Όπως βέβαια δε λέω ποτέ ότι σήμερα θα γράψω. Έχω ακούσει ότι κάποιος μεγάλος συγγραφέας, σηκώνεται το πρωί κι αφού πάρει το πρωινό του πάει στο γραφείο
Περισσότερα -
Σκοτώνοντας τις ώρες στα περιθώρια της ζωής και του πολέμου
Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη // Πάτρικ Χάμιλτον, “Οι σκλάβοι της μοναξιάς”. Μετάφραση: Κατερίνα Σχινά. Εκδόσεις Στερέωμα. 2017 Το 1943, ήταν μια από τις χειρότερες χρονιές του δεύτερου μεγάλου πολέμου. Στη Μεγάλη Βρεττανία, λίγο έξω απ’ το Λονδίνο, οι
Περισσότερα
