Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Υπαρξιακές αλήθειες
14/06/2017, 12:50 μμ

Υπαρξιακές αλήθειες

Γράφει η Αλίκη Κατσαρού // *

 

Σπύρος Σίγμα “Η Αρρώστια του Ονείρου”, Εκδόσεις Σμίλη, Νοέμβριος 2016

 

Το τελευταίο  του Σπύρου Σίγμα και τρίτο της τριλογίας του, «H Αρρώστια του Ονείρου» είναι ένα ακόμη βιβλίο του συγγραφέα που επαναφέρει το μαγικό ρεαλισμό στην πεζογραφία.

Η Αρρώστια του Ονείρου πρόκειται για ένα σκληρό πολιτικό βιβλίο, γεμάτο αλήθειες και χωρίς κομματική απόχρωση.

Οι  βασικοί του ήρωες, τρεις άνδρες, που σε μια βαθύτερη ανάλυση θα μπορούσαν να είναι οι τρεις πλευρές ενός ήρωα, υποφέρουν, όπως υποφέρει κάθε πολίτης μιας πολύπαθης χώρας της οποίας η τύχη πέφτει επί δεκαετίες σε χέρια ακατάλληλα. Οι δύο εκ των ηρώων, θα συναντηθούν σε ένα κρουαζιερόπλοιο.

Ο ένας είναι ένας μάλλον επικούρειας φιλοσοφίας χειρουργός, βαριά άρρωστος από την αρρώστια του ονείρου. Η κρουαζιέρα θα αποτελέσει το μέσον της θεραπείας του. Ο άλλος είναι ένας  ανθρωπάκος ονόματι Αποστόλης Καλαμάρας που κέρδισε την κρουαζιέρα σε έναν χορό της υπηρεσίας του Δημοσίου στην οποία εργάζεται.

Μέσα σε όρους πολυτέλειας, υψηλής γαστρονομίας, κερδών στο καζίνο, εξωτικών εμπειριών και χιουμοριστικών διαλόγων, η παρέα μεγαλώνει. Τρεις σεξουαλικά πεινασμένες σύζυγοι, όχι στην πρώτη τους νεότητα και ένας ομοφυλόφιλος ποιητής (ο οποίος σε μια τολμηρή προσέγγιση ίσως αποτελεί την τέταρτη πλευρά του ήρωα, την πιο θηλυκή) συμπληρώνουν μια εξάδα που ενίοτε δέχεται κι άλλους επισκέπτες προκειμένου τα μέλη της να επιδοθούν σε μια ατέλειωτη σεξουαλική δράση χωρίς φραγμούς και συναισθήματα. Πολυοργασμικός και φρενήρης ο ρυθμός των περισσότερων σελίδων του βιβλίου θα εκπληρώσει τον αυτοσκοπό των ώριμων κυριών, τη σωματική τους δηλαδή ικανοποίηση, την επιβεβαίωση ότι ζουν. Δε θα συμβεί το ίδιο με τον άτυχο ή τυχοδιώκτη ποιητή,

Ο τρίτος βασικός ήρωας του βιβλίου εμφανίζεται τακτικά στον αναγνώστη από ξηράς. Πρόκειται για έναν καθηγητή ψυχιατρικής που τιμωρείται βασανιστικά από την αρρώστια του χειρουργού που μεταγγίστηκε στο δικό του σώμα για να εκδικηθεί την αρχική αδιαφορία του καθηγητή απέναντι στην πάθηση του συναδέλφου του.

Η πάθηση είναι ανυπόφορη. Όνειρα τρομακτικά στοιχειώνουν τις νύχτες αλλά και τις μέρες των πασχόντων. Το περιεχόμενο των ονείρων δεν έχει να κάνει με την προσωπική τους ζωή, τις γυναίκες, τα παιδιά, τους φίλους αλλά με τη συλλογική παρακμή μιας πατρίδας που και οι δυο αγαπούν. Στοιχειωμένα από εικόνες συμβολικές με κορυφαία τη μορφή ενός διευθυντή κλινικής που έχει μόνιμα καρφωμένη τη διευθυντική καρέκλα στα οπίσθιά του, ακόμη κι όταν περπατά, συχνά τερατώδη, άλλοτε απελπιστικά, τα όνειρα της Αρρώστιας του Ονείρου έχουν όλη τη σημειολογία που χρειάζεται η περιγραφή μιας εθνικής κακομοιριάς την οποία ντρεπόμαστε να εκφράσουμε με λέξεις. Θα θεραπευτεί άραγε ο χειρουργός; Και ο καθηγητής θα βρει τη γιατρειά της αρρώστιας που και ο ίδιος κόλλησε; Η μάχη και των δυο θα είναι δύσκολη στο μεγαλύτερο μέρος των σελίδων.

Κάθε βιβλίο έχει την δική του καρδιά. Πρόκειται για εκείνες τις σελίδες που μυούν τον αναγνώστη στο ρυθμό τους, και που τον κάνουν δικό τους ως το τέλος. Η καρδιά της Αρρώστιας του Ονείρου βρίσκεται στις σελίδες που το πολυτελές κρουαζιερόπλοιο αράζει στην Κένυα. Αλήθεια, ποια ήπειρος άλλη από την Αφρική, θα μπορούσε να μιλήσει στο μέσα των ηρώων και κατά συνέπεια του αναγνώστη με τόση ειλικρίνεια; Εκεί ο θάνατος πυροδοτεί τη γενετήσια ορμή και τα ατόφια ένστικτα λαχανιάζουν ως το ξημέρωμα. Γιατί, η Αφρική μιλά τη γλώσσα της αλήθειας.
Αλλά και μετά την Αφρική που μας παρουσιάζεται έξοχα, πατρίδες άγνωστες, μικρές και μεγάλες, κομμάτια γης στον Ινδικό Ωκεανό, περιγράφονται πότε ρεαλιστικά και πότε ποιητικά από το συγγραφέα που μας προσφέρει ένα ξεκούραστο μάθημα ιστοριο-γεωγραφίας κατά το οποίο αφενός αποκλείεται να αντισταθούμε στο άνοιγμα του χάρτη προκειμένου να εντοπίσουμε πού βρισκόμαστε, αφετέρου αποκλείεται να μην αισθανθούμε ότι βρισκόμαστε εκεί, λίγες μοίρες πάνω, λίγες κάτω από τον Ισημερινό.

Το βιβλίο διακρίνεται και από χιούμορ που είναι όχι μόνο απολαυστικό αλλά και επουλωτικό για τους πόνους που οι αλήθειες του, συχνά προκαλούν. Ιδιαίτερα στην περίπτωση του Αποστόλη Καλαμάρα που από την αρχή ο αναγνώστης γνωρίζει ότι αποπειράται να πεθάνει, θα γελάσει πολλές φορές. Είναι τόσο ναΐφ ο Αποστόλης, τόσο γεμάτος απορίες και φόβους, ώστε μοιάζει παιδί απέναντι στον κατασταλαγμένο και γνωστικό ιατρό, που με υπομονή του απαντά και τον καθησυχάζει όποτε αυτός το ζητήσει.

Κυρίαρχες στο βιβλίο είναι οι σουρεαλιστικές καταστάσεις μέσα από τις οποίες είτε φανερώνονται μεγάλες αλήθειες της ύπαρξης, και οι οποίες λειτουργούν ενωτικά για τους ήρωες αλλά και οι καταπληκτικές παρομοιώσεις που συνήθως δίνονται μέσα από γλαφυρές εικόνες. Ακραίες καταστάσεις, ακραίοι χαρακτήρες και διάφορες αποκαλύψεις χρωματίζουν διαρκώς την κρουαζιέρα.

Όσον αφορά τον συγγραφέα, ο Σπύρος Σίγμα για άλλη μια φορά γοητεύει με τον ποιητικό του λόγο, και στέκεται ως ατόφιος λογοτέχνης κάθε στιγμή. Είναι λογοτέχνης παντού: Στις πιο τολμηρές σεξουαλικές διηγήσεις, στις πιο απελπιστικές  ιστορικο-πολιτικές διαπιστώσεις, στην περιγραφή των πιο ποταπών ανθρώπων και των πιο δύσκολων στιγμών των ηρώων, όλα ζωγραφίζονται με λέξεις, όλα προβάλλονται με την τέχνη του λόγου, όλα τυλίγονται από την κομψότητα της λεπτά περίτεχνης και ευφάνταστης πένας του.

Ο Σπύρος Σίγμα δεν εγκαταλείπει στιγμή την ταυτότητά του, που άμεσα αναγνωρίσιμη από τους αναγνώστες του από τη χαρακτηριστική αλληγορία και σημειολογία που τη διακρίνει καθώς επίσης και από την κομψότητα των λέξεων, την περιγραφικότητα, το σουρεαλισμό ή/και μαγικό ρεαλισμό του. Ευτυχώς και εδώ κυριαρχεί η απουσία κάθε σεμνοτυφίας αφού το σεξ είναι πολύ αλλά ποιητικά γραμμένο ακόμη κι όταν απουσιάζει παντελώς το συναίσθημα.

Κλείνοντας παραθέτουμε την παραίνεση του συγγραφέα από τον πρόλογο του βιβλίου, η οποία και ξεκαθαρίζει τις θέσεις του ως ιατρού (ο συγγραφέας εργάστηκε όλη του τη ζωή ως χειρουργός σε μεγάλα νοσοκομεία της χώρας), ως πολίτη και ως λογοτέχνη: Δε θα ήθελα το βιβλίο να διαβαστεί από τους συμπατριώτες μου που δεν αντέχουν την πραγματικότητα και αγαπούν τα παραμύθια, ούτε από σεμνότυφους υποκριτές. Εμπιστεύομαι τους θαρραλέους κατοίκους της χώρας μου, από τους οποίους εξαρτάται η σωτηρία της υπόληψής της.

 

* Η Αλίκη Κατσαρού είναι αρχειονόμος-βιβλιοθηκονόμος, με ειδίκευση στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Είναι μητέρα δύο παιδιών, ζει και εργάζεται στην Κέρκυρα.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top