Η απεικόνιση των Εβραίων στην εφημερίδα «Μακεδονία» την περίοδο 1945 – 1948 [Μέρος Δ΄]

Εβραϊκές ιστορίες της περιόδου 1945 – 1948 μέσα από τον φακό της «Μακεδονίας»

4.1 Παλιννοστούντες

Μετά την απελευθέρωση, οι λίγοι επιζώντες που επέστρεψαν στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησαν από το μηδέν για να δημιουργήσουν ξανά ό,τι είχαν χάσει κατά την περίοδο του Ολοκαυτώματος. Ήρθαν αντιμέτωποι με την αντιπάθεια, την άγνοια ή την αδιαφορία ορισμένων Ελλήνων χριστιανών, οι οποίοι συνέχιζαν να τους προκαλούν προβλήματα[1], ενώ οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν δεν μπόρεσαν να οδηγήσουν στον επιτυχημένο επαναπατρισμό των παλιννοστούντων: «Αποτελεί τουλάχιστον όνειδος η αδιαφορία των αρμοδίων δια τα πολυπαθή θύματα της βαρβάρου κατοχής, που επιστρέφουν – όσα από αυτά ηξιώθησαν να επιστρέψουν – αληθινά ράκη ανθρώπων από τα χιτλερικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως της Γερμανίας και Αυστρίας και δεν συναντούν εδώ το παραμικρόν ενδιαφέρον, ούτε την ελάχιστην εκδήλωσιν συμπάθειας και στοργής. Καταδιωχθέντες από τους Γερμανούς και τους κατάπτυστους Έλληνας συνεργάτας των φθάνουν εδώ, ερείπια σωματικά και ψυχικά, και δεν συναντούν εις την ελευθερωθείσαν Ελλάδα καμμίαν φροντίδα, καμμίαν βοήθειαν, ωσάν να κυβερνάται ακόμη ο τόπος μας από τους μισέλληνας πραιτωριανούς του Χίτλερ. Η υπόθεσις αυτή δεν μας τιμά. Και μας εκθέτει εις τα βήματα των μεγάλων Συμμάχων μας»[2].

Η ανασυγκρότηση της εβραϊκής κοινότητας τόσο στη Θεσσαλονίκη όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα ήταν πολύ δύσκολη λόγω της πολιτικής αστάθειας και της οικονομικής κρίσης που επικρατούσε στη χώρα[3]. Παράλληλα, ένα μέρος του εβραϊκού και ελληνικού πληθυσμού τα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση αγνοούσε την τύχη φίλων και συγγενών του, καθώς και τα βασανιστήρια, τα οποία υπέστησαν όσοι είχαν συγκεντρωθεί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Σ’ αυτό το πλαίσιο η «Μακεδονία» θα φιλοξενήσει τον πρώτο χρόνο της επανακυκλοφορίας της αρκετές προσωπικές ιστορίες από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το πρώτο δημοσίευμα, μάλιστα, που σχετίζεται με τους παλιννοστούντες Εβραίους και τα βασανιστήρια δημοσιεύεται στο εξώφυλλο της εφημερίδας στις 6 Απριλίου του 1945 και φέρει τον τίτλο «Τέσσαρες Ισραηλίται εδραπέτευσαν από τα κάτεργα». Ο υπέρτιτλος τιτλοφορείται ως «ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟΝ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ» (με κεφαλαία μαύρα γράμματα), ενώ ο υπότιτλος περιέχει φράσεις – κλειδιά, όπως «Εις τα ανθρακορυχεία – Όρθιοι επί έν οκτάωρον! Αι εκτελέσεις των θυμάτων…». Μαζί θα υπάρχει και μια φωτογραφία των τεσσάρων ανδρών, που θα ποζάρουν έχοντας τραβηγμένο το ένα τους μανίκι, ώστε να φαίνεται ο αριθμός (114258 – 122355 – 122067 – 114582), με τον οποίον τους είχαν χαράξει οι Ναζι. Οι τέσσερεις διασωθέντες (Μεναχέμ Κοέν, Ισάκ Κανέτι, Μωΐς Σουλεμά και Ιωσήφ Ταράμπολους) αναφέρουν περιληπτικά ορισμένα γεγονότα σχετικά με τα όσα τους έκαναν οι Γερμανοί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπως ξυλοδαρμούς, εκτελέσεις μικρών παιδιών με πυροβολισμούς στο κεφάλι και άθλιες συνθήκες εργασίας, ενώ προς το τέλος αφηγούνται πως κατάφερα να ξεφύγουν από το: «…στρατόπεδο Γιαβόσνα […] Σαράντα περίπου χιλιόμετρα από το Άουσβιτς, όπου γινότανε το χώρισμα πού θά πήγαινε ο καθείς, μόλις τό «τρανσπόρ» έφθανεν εκεί…».

Στην προσπάθεια διάδοσης των παθών των Εβραίων και της προσέλκυσης του κοινού θα δημοσιευτούν και ορισμένες ανακρίβειες, οι οποίες με την πάροδο του χρόνου θα μετατραπούν σε μύθους. Ένας τέτοιος μύθος θα είναι το «Πώς οι Γερμανοί έκαμαν σαπούνι[4] τους Εβραίους», ο οποίος θα παρουσιαστεί μέσω μιας καινούριας αφήγησης του αριθμού 122067. Αυτή τη φορά δίνεται ιδιαίτερο βάρος στα πειράματα που γινόντουσαν στους κρατούμενους: «Μόλις έφθανε το τράνσπορ διαλέγανε 30-40 άνδρες κι άλλες τόσες γυναίκες. Τους πιο νέους και πιο εύρωστους. Αυτοί όλοι ήταν προωρισμένοι να χάσουν για όλη τους τη ζωή την Ικανότητα για γονιμοποίησι. Ήταν οι υποψήφιοι για στείρωσι. Ανάμεσα σ’ αυτούς είχα την ατυχία νάμαι κι εγώ. Μόλις κατεβήκαμε στο Άουσβιτς με ξεχώρισαν μαζύ με μερικούς άλλους. Επίσης ξεχώρισαν και μερικές γυναίκες. Μας πήγαν σ’ ένα οίκημα όπου ήταν τα επιστημονικά εργαστήρια που έκαναν τα πειράματα…»[5]. Παράλληλά, είναι γεγονός ότι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης βρέθηκαν και Έλληνες χριστιανοί. Έτσι, η «Μακεδονία» θα χρησιμοποιήσει και τις αφηγήσεις τους για να αναδείξει με ενάργεια τα μαρτύρια του εβραϊκού στοιχείου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αφήγηση του Αριστομένη Σακκά, με αριθμό 181201. Το άρθρο τιτλοφορείται ως «ΠΩΣ ΖΟΥΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΟΜΗΡΟΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΑΝ» και το υπογράφει ο συντάκτης «Α. ΜΟΥΝΤΟΥΡΗΣ»: «…Βέβαιο, όμως είνε πώς οι Ισραηλίται ήταν χειρότερα :  Είχαν και το κρεματόριουμ γι’ αυτούς. Κι όταν τους δολοφονούσαν με την ασφυξία τους ξερρίζωναν τα χρυσά δόντια, όσοι είχαν, τις δε γυναίκες τις έκοβαν τα μαλλιά, τα οποία τα κουβαλούσαν στη Γερμανία. Αυτό ήταν αποκλειστικό της των ανθρώπων της φυλής του Ισραήλ […] Οι Εβραίοι κρατούμενοι συγκέντρωσαν τα χρυσαφικά τους – 70 οκάδες δαχτυλίδια, ρολόγια κι άλλα τιμαλφή – με τα οποία εξαγόρασαν τους φρουρούς των (είνε οι ήρωες, οι θρυλικοί αυτοί του Γ’ Ράϊχ) και εγύρισαν μια ταινία από το κρεματόριουμ. Η ταινία αυτή διεσώθη και παρεδόθη στον ρωσσικό στρατό…[6]».

Στο ίδιο άρθρο ο Σακκάς κάνει λόγο για μια εξέγερση στο στρατόπεδο του Άουσβιτς, που έλαβε χώρα τον Δεκέμβριο του 1944, αλλά σύμφωνα με την περιγραφή που γίνεται, εικάζεται ότι πρέπει να είναι εκείνη των «Ζόντερκομάντο» που συνέβη στις 7 Οκτωβρίου του 1944[7]: «…Μπροστά σ’ αυτά τα μαρτύρια τον Δεκέμβριο του 1944 έγινε μια δυνατιμιστική απόπειρα. Διακόσιοι Ελληνοεβραίοι κατώρθωσαν κι αγόρασαν 17 όπλα πολυβόλα από Γερμανούς, αντιχιτλερικούς, πληρώνοντάς τα όσο – όσο. Επίσης, πήραν κι αρκετή δυναμίτιδα. Σκοπός τους ήταν ν’ ανατινάξουν τα 4 κρεματόρια που υπήρχαν στο Άουσβιτς.

Εγχείρημα παράτολμο. Με τα μέτρα που είχαν ληφθεί ήταν καταδικασμένο σ’ αποτυχία. Η απελπισία όμως είχε θολώσει τα μάτια των δυστυχισμένων αυτών ανθρώπων. Και η απόπειρα έγινε. Το πρώτο κρεματόριουμ ανατινάχθηκε στον αέρα. Έμεναν όμως άλλα τρία. Κι’ αυτά σώθηκαν για να πιστοποιήσουν την συνωνυμία της Γερμανίας με το έγκλημα. Γιατί μόλις έγινε η πρώτη αντίναξις και οι κατάπληκτοι απ’ αυτήν Γερμανοί συνήλθαν έστειλαν αμέσως ενισχύσεις. Πλέον από χίλιοι Γερμανοί με πολυβόλα όλμους κλπ. έπεσαν  επάνω στους διακόσιους Ελληνοεβραίους. Έγινε μάχη αρκετή ώρα στην οποία σκοτώθηκαν 170 απ’ αυτά τα κτήνη. Πόσο όμως μπορούσε να κρατήσουν 17 οπλοπολυβόλα μόνον ; Στο τέλος υπέκυψαν. Και καθώς ήσαν κυκλωμένοι και άοπλοι εξετελέσθησαν όλοι με μια ριπή στο κεφάλι του καθενός…».

Η περιγραφή των διαφόρων πειραμάτων, που υπέστησαν οι κρατούμενοι, προέρχεται από πολλά στρατόπεδα συγκέντρωσης, που βρίσκονταν διεσπαρμένοι οι παλιννοστούντες, όπως εκείνα του «Μπούχενβαλντ» και του «Ραβολστόκ του Βερολίνου»: «Το στρατόπεδον, το οποίον ευρίσκετο εις το Ραβολστόκ, του Βερολίνου, ήτο προωρισμένον δια 12.000 αιχμαλώτων ενώ εις τούτο είχον εγκλεισθή 45.000.

Αι γυναίκες δεσμοφύλακες εμστίγωναν τας αιχμαλώτους εις το πρόσωπον με λωρίον ως εκ του οποίου πολλαί ετυφλώθησαν.

Τον παρελθόντα Ιανουάριον 300 αιχμάλωτοι απέθνησκον ημερισίως. Γυναίκες ηλικίας 45 ετών, αι οποίαι εθεωρούντο κατά τους Γερμανούς άχρηστοι εις την κοινωνίαν απεστέλλον το εις θαλάμους φωτοαερίου και εις κλιβάνους μερικαί των οποίων ερρίπτοντο εις τους κλίβανους, ενώ ακόμη έζων»[8]. Συγχρόνως, δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στη διήγηση του επιζώντα «Αυγούστας», που περιγράφει πολλά περιαστατικά από διάφορα στρατόπεδα όπως το Άουσβιτς, το Μπίρκεναου και το «Λήτσμασταρ, κοντά στη Βαρσοβία[9]»: «…Σ’ άλλους πάλιν έγιναν ενέσεις και εμβόλια με μικρόβια διαφόρων ασθενειών, για να μελετηθούν οι αντιδράσεις διαφόρων νέων φαρμάκων ή για να γίνουν πειράματα για τον καλύτερο τρόπο θεραπείας.

Τέλειος, δηλαδή, εξευτελισμός του ανθρώπινου γένους από ανθρώπους επιστήμονας, μερικοί από τους οποίους ήσαν γνωστοί και έξω από τα σύνορα της ζούγκλας αυτής που λέγεται Γερμανία. Η επιστήμη είχε τεθή απόλυτα στη διάθεσι του Εγκλήματος…»[10].

Πέρα από την περιγραφή των βασανιστηρίων ένα ακόμα σημαντικό ζήτημα σχετικά με τους παλιννοστούντες και τους Εβραίους που διασώθηκαν, ήταν η καταγραφή τους. Η Αμερικανική Συντονιστική Επιτροπή Διανομής (American Joint Distribution Committe) υπολόγιζε, σύμφωνα με την απογραφή της το 1946, ότι ο αριθμός των Εβραίων της Ελλάδας ήταν περίπου 10.000, εκ των οποίων οι περισσότεροι διέμεναν στην Αθήνα. Επιπλέον, ένα μεγάλο μέρος των επιζώντων μετά τη  λήξη του πολέμου θα μεταναστεύσει στην Παλαιστίνη ή τη Βόρεια και Νότια Αμερική[11]. Η εφημερίδα «Μακεδονία» ένα μήνα μετά την επανακυκλοφορία της θα υπολογίσει τους Εβραίους της Ελλάδας σε 8.467[12]. Σύμφωνα με το άρθρο, έχει διασωθεί ο ακόλουθος πληθυσμός (αναφέρεται ότι οι πληροφορίες προέρχονται από το γενικό συμβούλιο Ισραηλιτών που εδρεύει στην Αθήνα):

Οι παραπάνω αριθμοί θα επιβεβαιωθούν και από τον ραβίνο Ουάιζ, ο οποίος υπολογίζει ότι μόνο το 1/10 των Εβραίων έχει διασωθεί: «Ο Ραββίνος κ. Ιωνάς Ουάϊζ εθνικός πρόεδρος της ηνωμένης επιτροπής διανομών εδήλωσεν ότι λόγω της τραγικής καταστάσεως την οποίαν αντιμετωπίζουν οι εν Ελλάδι διασωθέντες Ισραηλίται η υπ’ αυτόν επιτροπή διέθεσε το ποσό των 200.000 δολαρίων.

Ο κ. Ουάϊζ  εδήλωσεν επίσης ότι εκ των 75.000 Εβραίων, οι οποίοι υπήρχον προ του πολέμου εις την Ελλάδα, παρέμειναν μόνον περί τους 8.500. Οι λοιποί εξετοπίσθησαν υπό των Γερμανών εις Πολωνίαν, όπου εύρον τραγικόν θάνατον»[13].

Η προσπάθεια αναζήτησης των επιζώντων θα συνεχιστεί με αμείωτη ένταση κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών του έτους μετά την απελευθέρωση. Γι’ αυτό τον λόγο η εφημερίδα φροντίζει ανά τακτά διαστήματα να παρέχει ρεπορτάζ ανάλογου περιεχομένου αξιοποιώντας κυρίως τα τηλεγραφήματα των ειδησεογραφικών πρακτορείων[14]: «Αφίκετο χθες αεροπορικώς εξ Ιταλίας επιτροπή απελευθερωθέντων υπό των συμμαχικών στρατευμάτων εν Εμπνζέε της περιφέρειας Σάλτσβούργου της Γερμανίας Ελλήνων ομήρων […] Ο αριθμός των ομήρων τούτων ανέρχεται εις 200 περίπου, καταγομένους εξ Ηπείρου, Μακεδονίας, Θράκης και Κρήτης και τινάς εξ Αθηνών

Μεταξύ τούτων περιλαμβάνονται και οι Πολυδεύκης Ερ. Φαρμάκης Άγγελος, Μπαρμπούτης Χρ., Βαζάκςα Θωμάς, Βαζάκης Πίπης, Κρασόπουλος Σ., Κόλλιας Ι., Δούλιας Γ., Αβραμίδης Ι., Γεωργιάδης Γ. και Πανταζίδης Απ. ο οποίος και ηγείται της επιτροπής, η οποία σήμερον θα εμφανισθή προ των αρμοδίων, εις τους οποίους και θα παραδωθή πίνακα των ομήρων…»[15]. Μαζί με τους ονομαστικούς καταλόγους δημοσιεύονται και εκτιμήσεις σχετικά με τον αριθμό των παλιννοστούντων που αναμένονται στην Ελλάδα. Στις αρχές του Αυγούστου[16] γίνεται λόγος για επαναπατρισμό 9.000 Ελλήνων αιχμαλώτων και ομήρων από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης διαμέσου Ιταλίας, ενώ στην τελευταία παράγραφο του άρθρου τονίζονται τα ακόλουθα: «Η ελληνική στρατιωτική αποστολή, δια τον επαναπατρισμόν των εν τη αλλοδαπή ευρισκομένων Ελλήνων, εδρεύουσα εν Παρισίοις, δι’ εγγράφου της γνωρίζει ότι οι εις το στρατόπεδον Νίεμπουργκ ανευρεθέντες 30 Έλληνες και Ελληνίδες υπήκοοι, Ισραηλίται υπέστησαν στείρωσιν δια χειρουργικής επεμβάσεως των Γερμανών». Μια αντίστοιχη πρόβλεψη θα λάβει χώρα και στο τελευταίο άρθρο σχετικά με τους παλιννοστούντες, όπου δημοσιεύεται μια λεπτομερής ανακοίνωση σχετικά με το ποιοι Έλληνες της Γερμανίας αναμένουν να επαναπατριστούν: «…Εις όλα τα στρατόπεδα της Γερμανίας και της κατεχόμενης Ευρώπης και εκτός αυτών, εις τας αγγλομερικανικάς ζώνας κατοχής, κατεμετρήθηκαν τελικώς 85.000 όμηροι και εργάται από τους εκουσίως μεταβάντας εις Γερμανίαν προς εργασίαν. Εξ αυτών 50.000 ήσαν Εβραίοι. Απέμειναν Έλληνες 35.000. Εις το φοβερόν στρατόπεδον του Μπέλσεν, εξετελέσθησαν 8.000 περίπου Εβραίοι, απαχθέντες εξ Ελλάδος. Εκ των 35.000 Ελλήνων εξετελέσθησαν συνολικώς εις τα διάφορα στρατόπεδα 2.200 περίπου. Εξ αυτών 1.400 εκάηκαν εις τα κρεματόρια, 500 περίπου εις τας αιθούσας αερίων και περί τοις 300 απέθαναν από ασθενείας και τας κακουχίας…[17]».

Μέσα από την αρθρογραφία της εφημερίδας για το ζήτημα των παλιννοστούντων φαίνεται ότι η «Μακεδονία» έχει πλέον περάσει από τον αντισημιτισμό, που την χαρακτήριζε  στη διάρκεια του μεσοπολέμου, στον σχετικό φιλο-εβραϊσμό. Αυτή η μετάβαση μπορεί να οφείλεται, μεταξύ άλλων, στο γεγονός ότι μετά την απελευθέρωση της πόλης ο Ιωάννης Βελλίδης μαζί με τον Γιάννη Ιωαννίδη αποφάσισαν να αναδιαρθρώσουν την εφημερίδα, στήνοντάς την σχεδόν από την αρχή με νέους συντάκτες και εξοπλισμό, καθώς «έπρεπε να αποκατασταθούν οι ζημίες στο κτίριό της, που το χρησιμοποιούσαν οι Γερμανοί κατακτητές, να τεθούν χωρίς βιασύνη οι σωστές βάσεις για την οργάνωσή της, να στελεχωθεί σωστά, να εξασφαλιστούν κάποια νέα κεφάλαια». Για την προετοιμασία της επανακυκλοφορίας, μάλιστα, εξαντλήθηκαν δύο μήνες εντατικών εργασιών. Η επανακυκλοφορία της εφημερίδας ξεκίνησε μια νέα εποχή όχι μόνο για την ίδια, αλλά και για τον τύπο της Θεσσαλονίκης[18]. Πέρα από την στήριξη των Εβραίων της πόλης, όμως, αναδεικνύεται και ο αντικομουνιστικός χαρακτήρας της την περίοδο 1945 – 1948. Ο εμφύλιος πόλεμος δεν άφησε ανεπηρέαστη την εφημερίδα, η οποία είναι γνωστό ότι μετά τη λήξη της ΕΑΜοκρατίας στην περιοχή ξεκίνησε να εξαπολύει επιθέσεις εναντίον του ΕΑΜ, ξεσκεπάζοντας βιασμούς και «αιματηρά Εαμικά όργια»[19].

Αντικομουνιστικό μένος διακατέχει τη διήγηση του Κώστα Πολίτη, με τον τίτλο «Ο ΣΤΡΑΤΟΣ ΣΤΑΣΙΑΖΕΙ…»[20], η οποία κυκλοφορεί σε συνέχειες. Αναφέρεται ότι στις 22 Δεκεμβρίου του 1943 το στράτευμα ενημερώνεται για μία «αναρχική» οργάνωση που εδρεύει στα Ιεροσόλυμα και συνεργάζεται με «Εβραίους κουμμουνιστάς» για την έκδοση των εντύπων της στον ελλαδικό χώρο. Γενικότερα, το συγκεκριμένο απόσπασμα περιγράφει αναλυτικά τις αντεθνικές πρακτικές του ΕΑΜ, καθώς και τη βοήθεια που λάμβανε από την Κυβέρνηση του Καΐρου και τη συνεργασία του με τον Βούλγαρο «Χαράλαμπο Χρήστου (Χριστώφ ήταν το πραγματικό του όνομα)». Ο στόχος της διήγησης, σύμφωνα με τον τίτλο της παρένθεσης είναι να δείξει τα «(Μεγαλεία και [τις] αθλιότητες εις την Μέσην Ανατολήν)».  Μεταξύ των φράσεων, λέξεων – κλειδιά, που βρίσκονται κάτω από τον υπότιτλο, με μεγάλα κεφαλαία κόκκινα γράμματα διαβάζουμε: «ΚΑΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΑΙ» (στη συνέχεια της διήγησης στις 12 Ιουλίου).  Αξίζει να σημειωθεί ότι τις επόμενες μέρες (12 – 13 και 15 Ιουλίου) θα συνεχιστεί η αφήγηση σχετικά με τα «(Μεγαλεία και [τις] αθλιότητες εις την Μέσην Ανατολήν)». Στις συνέχειες λείπει η ξεκάθαρη αναφορά σε Εβραίους, όμως το αντικομουνιστικό περιεχόμενο, η αναφορά στο εβραϊκό στοιχείο στο ξεκίνημα της αφήγησης, η χρησιμοποίηση προτάσεων όπως «κομμουνιστικόν κέντρον της Ιερουσαλήμ» και το γεγονός ότι αφήγηση συνεχίζει να λαμβάνει χώρα στη Μέση Ανατολή, δημιουργεί αρνητικό κλίμα για τους «Εβραίους κουμμουνιστάς»: «…Τη δράσι των καθαρώς κομμουνιστικών ή εαμικών οργανώσεων διηυκόλυνε και το γεγονός ότι η Κυβέρνησις Καΐρου, ενδιαφερομένη να εξουδετερώση την αντίδρασι της βασιλόφρονος στρατιωτικής μερίδος, αντίδρασι της οποίας τα αποτελέσματα είχαν ήδη εκδηλωθή με το περίφημο στασιαστικό κίνημα του «Παπανικολή» και άλλες ενέργειες, φρόντιζε για την πλαισίωσι των μονάδων με αξιωματικούς γνωστών δημοκρατικών φρονημάτων. Αυτό όμως δεν είχε πάρει γενικώτατη μορφή…».

Αντίστοιχο περιεχόμενο παρατηρείται και σε μια είδηση στα μέσα Νοεμβρίου, που δημοσιεύεται στο εξώφυλλο με κόκκινα κεφαλαία γράμματα κάτω από τον υπέρτιτλο, «Σαν ένα απίθανον μυθιστόρημα…», με τίτλο «ΡΩΣΣΟΕΒΡΑΙΟΣ ΔΙΕΘΝΗΣ ΤΥΧΟΔΙΩΚΤΗΣ ΚΑΙ ΛΑΘΡΕΜΠΟΡΟΣ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΑΠΕΣΤΑΛΗ ΕΙΣ ΗΝΩΜΕΝΑΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ» και υπότιτλο «ως οικονομικός αντιπρόσωπος της ελληνικής κυβερνήσεως! και με ελληνικόν…ψευδώνυμον». Ο αναγνώστης για να διαβάσει την ιστορία θα πρέπει να δει την «ανταπόκρισιν εις την 3^ην σελίδα». Το άρθρο καταλαμβάνει περίπου τη μισή τρίτη σελίδα της εφημερίδας και δίνει λεπτομερείς πληροφορίες για τη δραστηριότητα του συγκεκριμένου ατόμου. Η πρώτη παράγραφος είναι η ακόλουθη:

«ΑΘΗΝΑΙ, Νοέμβριος – Ένας μυστηριώδης Ρωσσοεβραίος, ο Ισαάκ Ρεϊζίνι, ευρίσκεται τώρα εις την Αμερικήν, όπου ανεχώρησε προ δύο μηνών εξ Αθηνών, εφωδιασμένος με ειδικόν (σπεσιάλ) διαβατήριον του υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδος και με την πλαστήν ταυτότητα του Έλληνος δήθεν και Θεσσαλονικέως… Νικολάου Ρεϊζίνη![21]».

Ωστόσο, πέρα από τα δύο παραπάνω άρθρα δεν εντοπίζονται άλλα κείμενα, τα οποία στρέφονται κατά του εβραϊκού στοιχείου. Σ’ αυτό το σημείο, θα πρέπει να αναφερθεί ότι υπάρχουν και δύο συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπου η «Μακεδονία» τοποθετείται με ξεκάθαρο τρόπο εναντίον εκείνων που συκοφαντούν το εβραϊκό στοιχείο. Η πρώτη περίπτωση είναι στις 9 Δεκεμβρίου του 1945, όπου η ΙΚΘ θα δώσει στη «Μακεδονία» την επιστολή που είχαν αποστείλει στις 28 Νοεμβρίου οι υπεύθυνοι του Ναού της Ιεράς Αναλήψεως για να ενημερωθεί το κοινό και να δείξει ότι δεν ευσταθούν οι κατηγορίες της εφημερίδας «Πρωϊνή Ώρα» στο άρθρο της με τον τίτλο “«Μια Ιεροσυλία  των Εβραίων» το ζήτημα του πολυελαίου”, όπου δηλώνεται ότι οι Εβραίοι έκλεψαν τον πολυέλαιο από την Ιερά Ναού Αναλήψεως:

«Η Ισραηλιτική Κοινότης της Θεσσαλονίκης ενδιαφερομένη δια την διαφώτισιν της κοινής γνώμης επί ζητημάτων εις τα οποία συκοφαντικαί δημοσιεύσεις δύνανται να δημιουργήσωσι παρεξηγήσεις μεταξύ του εν Θεσσαλονίκη χριστιανικού και Ισραηλιτικού στοιχείου, περιορίζεται να φέρει εις γνώσιν του κοινού την από 28 Νοεμβρίου 1945 επιστολήν της Εκκλησιαστικής Επιτροπής του Ιερού Ναού Αναλήψεως εν σχέσει με το ανακινηθέν υπό της εφημερίδος «Πρωϊνή Ώρα» υπό τον τίτλον «Μια Ιεροσυλία των Εβραίων» ζήτημα του πολυελαίου…».

Η δεύτερη περίπτωση λαμβάνει χώρα προς τα τέλη του Απριλίου του 1947, όπου κοινοποιείται άρθρο υπό τον τίτλο «ΟΙ ΙΣΡΑΗΛΙΤΑΙ». Η «Μακεδονία» θα δημοσιεύσει στις 20 Απριλίου την επιστολή της ΙΚΘ προς την εφημερίδα «Το Φως», η οποία έχει κυκλοφορήσει ένα αντισημιτικό άρθρο με τίτλο «ΚΑΙ ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΕΤΟΙΜΑΖΟΥΝ ΕΙΣΒΟΛΗΝ ΕΙΣ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΕΔΑΦΟΣ». Η επιστολή ξεκαθαρίζει ότι: «…Οι Έλληνες Ισραηλίται επολέμησαν εις τα αλβανικά βουνά, έδωσαν την ζωήν των δια την κοινήν πατρίδα, υπέστησαν την τραγωδίαν της κατοχής και όσοι επέζησαν της θεομηνίας του πολέμου και της κατοχής διαβιούν νομοταγέστατα κατά παράδοσιν της Ισραηλιτικής μειονότητος.

Νομίζομεν ότι ειδήσεις και σχόλια ως τα υφ’ υμών δημοσιευθέντα, πριν η δοθούν εις την δημοσιότητα θα έπρεπε κάπως να βασανίζωνται, δοθέντος ότι μια απλή έρευνα εις το αρμόδιον Στρατολογικόν Γραφείον θα σας έπειθε περί του τελείως αβασίμου της εν τω σχολίω υμών υποβολιμαίας πληροφορίας διότι ουδείς Έλλην Ισραηλίτης ελιποτάκτησε κατά το ελληνοϊταλικόν πόλεμον».

Την επιστολή υπογράφει ο πρόεδρος της ΙΚΘ, «Δρ Α. ΜΕΝΑΣΣΕ». Κάτω από την υπογραφή ακολουθεί και η ακόλουθη σημείωση της εφημερίδας:  «Η «Ένωσις Αιχμαλώτων Πολέμου» δι’ επιστολής της μας γνωρίζει ότι εις τα εν Ιταλία στρατόπεδα αιχμαλώτων ευρίσκοντο 60 μόνον Ισραηλίται, εξ ών, ως εμφαίνεται εκ των βιβλίων της, επέστρεψαν οι 41, γεγονός γνωστόν και εις το Γενικόν Επιτελείον. Κατά τα λοιπά η Ένωσις διαψεύδει την είδησιν μετ’ αγανακτήσεως»[22].

Τέλος, η «Μακεδονία» δημοσιεύει ειδήσεις και χρονογραφήματα[23], τα οποία προσπαθούν να αναδείξουν τις καλές σχέσεις μεταξύ του εβραϊκού και χριστιανικού πληθυσμού της Θεσσαλονίκης: «Υπό των Ισραηλιτών της Θεσσαλονίκης εωρτάσθη προχθές η μεγαλυτέρα εορτή του εβραϊσμού, το «Γιόμ Κιπούρ». Καθ’ όλην την ημέραν η συναγωγή της οδού Συγγρού ήτο κατάμεστη πιστών. Κατά την βραδυνήν τελετή του «Κόλ Νιδρέ» παρέστησαν ο υπουργός γενικός διοικητής Βορείου Ελλάδος κ. Κορόζος μετά του ανωτέρου υπαλλήλου της Γενικής Διοικήσεως κ. Παπαγεωργίου, ο δήμαρχος κ. Κωνσταντίνου και πλειστοί συμπολίται χριστιανοί. Κατά το τέλος της τελετής οι επίσημοι ηυχήθησαν προς τον πρόεδρον της Ισραηλιτικής κοινότητος αίσιον και ευτυχές το νέον εβραϊκόν έτος»[24].