Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / «Ποιος νομίζεις πως είσαι και τολμάς να μου προτείνεις μια μοίρα;»
29/07/2015, 10:58 πμ

«Ποιος νομίζεις πως είσαι και τολμάς να μου προτείνεις μια μοίρα;»

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

tramΕρβέ Λε Τελιέ, «Ένα τραμ στη Λισαβόνα». Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης. Εκδ. Opera

 

«Ήταν θαρρείς και ο χρόνος είχε παραμερίσει, αφήνοντας ένα κενό τόσο λεπτό όσο μια ραγισματιά στο βερνίκι πορσελάνης».

Σ’ αυτή τη ραγισματιά του χρόνου πέφτουν εκόντες άκοντες μετά από καιρό δυο άντρες. Ο Αντόνιο και ο Βενσάν. Είναι το «W», μια γραμμή τραμ στη Λισσαβόνα την οποία έπαιρνε ο Αντόνιο όταν ήταν παιδί για να πάει στο σχολείο. Εκεί όπου συναντούσε την Πάτα. Την μυθική πρώτη αγάπη του.

Μετά από δέκα χρόνια απουσίας ο Αντόνιο θα επιστρέψει στη Λισαβόνα ως φωτογράφος και συναντά τον Βενσάν με τον οποίο θα συνεργαστούν για ένα άρθρο της εφημερίδας στην οποία και οι δυο εργάζονται. Αλλά η ζωή έχει ετοιμάσει γι’ αυτούς πολύ περισσότερες συναντήσεις. Οι γραμμές τους εφάπτονται στην ίδια γυναίκα, στις ίδιες γυναίκες, όπως ακριβώς στην ίδια πόλη και στα ίδια ρεπορτάζ. Και ο Βενσάν θα κάνει τα πάντα για επιστρέψει τον Αντόνιο στην Πάτα όπου ανήκει για να τον βγάλει από την μέση. Θα τονε χάνει χάρτινο ήρωα όπως και την Ιρέν, μόνο γράφοντας ξεφοβάσαι, έτσι δεν είναι; Γράφοντας ενίοτε ξορκίζεις φόβους, μοίρα, θάνατο, απώλεια, προδοσία, την εξουσία της αγαπημένης που σε εξουδετερώνει:

«Τίποτα, ποτέ, δεν με ωθεί να γράψω, καμιά λογοπλημμύρα δεν με κατακλύζει. Υπάρχει τόση ματαιοδοξία εκεί μέσα, ώστε γράφω μόνο και μόνο για να κερδίσω τον αυτοσεβασμό μου.

»Άλλωστε, αυτοί που νικούν στο τέλος είναι οι χαρακτήρες μιας μυθοπλασίας, όπως το όνειρο νικά τη ζωή, όπως η φαντασίωση τον έρωτα. Ακόμα και το πρόσωπό σου, Ιρέν, εξαφανίζεται πίσω από εκείνην που εδώ μέσα φέρει το όνομά σου. Σελίδα τη σελίδα, σε αποστραγγίζω, σε ξεθωριάζω, κι εσύ αργά ή γρήγορα, θα απορροφηθείς απ’ την Ιρέν αυτού του μυθιστορήματος που είναι πολύ πιο ζωντανή από σένα…»

 

Herve Le Tellier

Herve Le Tellier

 

Στο ενδιάμεσο, συγγραφείς και ιστορικά περιστατικά. Σκληρά και καθοριστικά που εξαφανίζουν τους μικρούς έρωτες, απαλύνουν τα ερωτικά τραύματα, επαναφέρουν στα σωστά τους μεγέθη τις μικρές μας ζωές.

«… Ο Χάρι είχε ανατριχιάσει. Δεν ήταν ακόμα από ντροπή, μα μόνο από αηδία: για τον άνθρωπο, για τον πόλεμο, για κείνο το γουρλωμένο βλέμμα, καρφωμένο στα τσίγκινα δέκα σεντ. Είχε ανακαλύψει μέσα του την βαρβαρότητα. Είχε διασχίσει το αόρατο μεταίχμιο που χωρίζει τον αδιάφορο απ’ το κάθαρμα. Ένα τέρας που έτρεφε μέσα του είχε ξυπνήσει, πιο ισχυρό απ’ το ανθρώπινο πλάσμα. Νύχτωνε. Ο Χάρι απομακρύνθηκε, χωρίς να τολμήσει να κοιτάξει τον άνθρωπο που ήταν ακόμα καταγής».

Συλλογικές ενοχές και ατομικά πένθη: «Απλώς έγραψα πάνω στο δέρμα μου ένα πένθος». Στην ατμόσφαιρα μιας πόλης που καταλύει τον χωροχρόνο και στους ακαθόριστους κανόνες μιας ζωής που μας υποχρεώνει να βαδίζουμε διαρκώς:

«Δεν ξέρω γιατί έτρεψε ο Αντόνιο. Καμιά φορά, ο ήχος των βημάτων μας γίνεται αφόρητος. Μας μιλάει για την αδυναμία μας, το πάχος μας, το βάρος μας. Βάδισμα σημαίνει παραίτηση. Οπότε, αρνούμαστε, και τρέχουμε, δεν έχει σημασία για πού τρέχουμε, αφού τρέχουμε μακριά από μας».

Η Ιρέν στη Λισσαβόνα δεν θα είναι πια η δική τους Ιρέν. Η Πάτα του χθες δεν θ’ αναγνωρίζει τον Αντόνιο και δεν θα αναγνωρίζεται:

«Αν δεν είσαι πια εσύ, δε σε θέλω πια».

«αλλά αυτά τα χρόνια μετράνε διπλά, γιατί βάδισαν σε αντίθετες κατευθύνσεις».

«Ο Αντόνιο κλαίει, κλαίει για όλα αυτά που θα μπορούσε να έχουν γίνει. Κι εκείνη κλαίει, αλλά ακριβώς γι’ αυτά που δεν θα μπορούσε να έχουν γίνει. Δεν είναι τα ίδια δάκρυα».

Ο Βενσάν θ’ αποτύχει. Ούτε και σαν συγγραφέας δεν είναι Θεός: «Ποιος νομίζεις πως είσαι και τολμάς να μου προτείνεις μια μοίρα;»

Και «Ο Αντόνιο δεν είχε θελήσει να επιστρέψει στην Πάτα, ακριβώς όπως δεν ήθελε και ο Οδυσσέας στην Πηνελόπη. Τι άλλο είναι η Οδύσσεια παρά το χρονικό ενός τυχοδιώκτη που ερωτεύτηκε τη μάγισσα Κίρκη κα τη νύμφη Καλυψώ, που του έταξαν το χέρι της Ναυσικάς και που διαρκώς, παρά τα φαινόμενα, αναβάλλει την επιστροφή του;»

Ένα μυθιστόρημα για την ερωτική πλάνη, για την μνήμη που μας προδίδει, για τη ζωή που μας οδηγεί από την ψευδαίσθηση στην ήττα. Για τα χίλια κομματάκια του κάθε ανθρώπου. Για την Οδύσσεια του κάθε Αντόνιο και της κάθε Πάτα, για την επιστροφή σε λάθος χρόνο πάντα. Μόνο στα μυθιστορήματα εκπληρώνονται οι γραφές. Το τραμ W στη Λισσαβόνα εξακολουθεί να περνά και ο κάθε Βενσάν μπορεί εκ μέρους του κάθε Αντόνιο να επιτύχει μια τάξη.

Ένα σαγηνευτικό ανάγνωσμα με την υπέροχη μεταφραστική γλώσσα του Αχιλλέα Κυριακίδη.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top