Fractal
Home / ΒΙΒΛΙΟ / ΑΝΡΙ ΜΙΣΩ: Η βαθιά πληγή του κόσμου
24/12/2014, 8:23 μμ

ΑΝΡΙ ΜΙΣΩ: Η βαθιά πληγή του κόσμου

Γράφει και μεταφράζει ο Γιάννης Θηβαίος //

 

henri-michaux

 

Ο Ανρί Μισώ κατάγεται από το Ναμύρ του Βελγίου. Γεννήθηκε το 1899 και πέθανε στο Παρίσι το 1984. Για την εποχή του η ποίηση του Ανρί Μισώ ήταν μια ποίηση νεωτερική. Ο ποιητής δεν έπαψε να αισθάνεται την παρουσία του κόσμου σαν μια πληγή. Βαθειά ευαίσθητος στην ανεπάρκεια του ανθρώπου, από πολύ νέος ανακάλυψε πως το μόνο όπλο που του μένει για να μάχεται είναι η γλώσσα. Αποφάσισε λοιπόν να τη χρησιμοποιήσει τόσο για να αμύνεται όσο και για να επιτίθεται. Βασικό ρόλο στο έργο του παίζει το χιούμορ, αλλά πρόκειται για ένα χιούμορ μεταφυσικό που αλλάζει την υπόσταση του όντος με την επιθετικότητα του λόγου που το κατονομάζει. Ο Μισώ δημιούργησε ένα πρόσωπο που το ονόμασε Plume (φτερό) και του οποίου ο συμβολισμός είναι ολοφάνερος. (Ένας κάποιος Plume, 1930 και Plumes 1937). Δεν παύει κάπως σαν τον Σαρλώ του Τσάπλιν να συγκρούεται με τον κόσμο. Αυτή η σύγκρουση γεννά λεκτικές σπίθες που είναι χιουμοριστικές και επομένως πολύ γοητευτικές. Κι έτσι η μοίρα του κόσμου είναι συγχρόνως «δεκτή» και εξορκισμένη από τον λόγο που παίζει κατά την άποψη του ποιητή το ρόλο ενός, θα λέγαμε, μπούμερανγκ, που προκαλείται από την σύγκρουση του κόσμου με τον ποιητή. Και ο λόγος τελικά επιστρέφει στον αντίπαλο μεταμορφώνοντάς τον. Δεν είναι παράξενο που ο λόγος αρνείται να μιμηθεί τον κόσμο αλλά τον τσακίζει και τον εξαρθρώνει για να τον νικήσει. Ο Ανρί Μισώ εμφανίστηκε στα γράμματα το 1922, έχει μεγάλο ποιητικό έργο και τα σπουδαιότερα έργα του είναι: «Ποιος ήμουν» 1927, «Η νύχτα αναστατώνεται» 1931, «Ταξίδι στο Grand Garabagne» 1936, «Εξορκισμοί» 1943 κ.α.

 

xerniΠαγόβουνα

Η εικόνα του κρύου και του πάγου είναι μία από τις πιο βασανιστικές όψεις του εχθρικού κόσμου. Τα παγόβουνα αντιπροσωπεύουν αυτή τη μοιραία και οικεία εχθρότητα, την πρόκληση της απελπισίας και του κενού (στον συγγραφέα θυμίζουν παγωμένους βούδες το κατακαλόκαιρο). Όμως η οικειότητα η ίδια τείνει τελικά να εξορκίσει την απελπισία και το ποίημα τελειώνει με μια νότα τρυφερότητας προς αυτό το πάγο τον οποίο έχει καταστήσει αβλαβή εξ’ αιτίας της συγγένειάς του με τα νησιά και τις πηγές.

Παγόβουνα, χωρίς περιτοίχισμα, χωρίς ζώνη, όπου γέρικοι, σκοτωμένοι κορμοράνοι και οι ψυχές των πρόσφατα νεκρών ναυτών έρχονται να ακουμπήσουν στις μαγευτικές νύχτες του υπερβόρειου.

Παγόβουνα, Παγόβουνα, καθεδρικοί χωρίς θρησκεία του αιώνιου χειμώνα τυλιγμένοι μέσα στον παγετώνα του πλανήτη Γη.

Πόσο ψηλές, πόσο αγνές είναι οι άκρες σου γεννημένες από το κρύο.

Παγόβουνα, Παγόβουνα, πλάτη του Βόρειου Ατλαντικού, Βούδες παγωμένοι αυγουστιάτικα πάνω στις αθέατες θάλασσες, λαμπιρίζοντες Φάροι του Θανάτου αδιέξοδοι, η έξαλλη κραυγή της σιωπής κρατάει αιώνες.

Παγόβουνα, Παγόβουνα, Μόνα χωρίς ανάγκες. Χώρες βουλωμένες, μακρινές, κι ελεύθερες από παράσιτα. Γονείς των νησιών, γονείς των πηγών, όπως σας κοιτώ, πόσο οικείοι μου είστε.

Από το έργο του La nuit remue (Librairie Gallimard, editeur).

 

xenri2Αλφάβητος

Ακόμα και ο θάνατος μπορεί να εξορκιστεί από τη γλώσσα, και η ποίηση είναι ένα είδος ιερογλυφικής αναστολής των πραγμάτων και των όντων. Εξ άλλου, ο Μισώ είναι επίσης ένας σκιτσογράφος του οποίου το γραφικό έργο πολλαπλασιάζει αυτά τα ιερογλυφικά. Η γραφική καθαρότητα του γράμματος, που θεωρείται σαν ιδεόγραμμα, είναι, στα μάτια του το τελευταίο, αλλά αιώνιο υπόλειμμα του ίδιου του όντος. Και στη δυσαναλογία ανάμεσα στη λεπτότητα του αλφαβητικού ιδεογράμματος και την μεγαλειότητα της ανάμνησης ενός άλλου κόσμου έγκειται η ουσία του χιούμορ και της ποιητικής αλήθειας.

Ενώ ήμουν μέσα στο κρύο των προθαλάμων του θανάτου, κοιτούσα σαν να ήταν η τελευταία φορά τα όντα, βαθιά.

Στη θανατική επαφή αυτού του παγωμένου βλέμματος, όλα όσα δεν ήταν ουσιώδη εξαφανίστηκαν.

Όμως τα έψαχνα, θέλοντας να κρατήσω από αυτά κάτι που κι ο θάνατος ακόμα δεν μπορούσε να ξεριζώσει από το σύμπαν.

Συρρικνώθηκαν, και βρέθηκαν τελικά περιορισμένα σε κάτι σαν αλφαβητάρι που είχε μπορέσει να χρησιμοποιηθεί σ’ έναν άλλον κόσμο, σε οποιοδήποτε κόσμο.

Έτσι, ξαλάφρωνα από τον φόβο που κανείς δε μου ξερίζωσε ολοκληρωτικά στο σύμπαν όπου είχα ζήσει.

Δυναμωμένος από αυτή τη διαπίστωση, το αγνάντευα, αήττητος, όταν το αίμα μαζί με την ικανοποίηση, κυκλοφορώντας ξανά μέσα στις αρτηρίες και στις φλέβες μου, σιγά-σιγά ξανασκαρφάλωσα στην ανοιχτή πλαγιά της ζωής.

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top