Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Η επικίνδυνη συντήρηση και η χρονική λοξοδρόμηση των προσωπικών… μύθων
16/01/2019, 11:01 πμ

Η επικίνδυνη συντήρηση και η χρονική λοξοδρόμηση των προσωπικών… μύθων

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

“Η σκιά της αμφιβολίας”,  Τζένη Μανάκη, Εκδόσεις Όστρια. Νοέμβριος 2016. Αθήνα

 

Πρόκειται για το δεύτερο μυθιστόρημα της Τζένης Μανάκη, μετά το ‘Μικρές και μεγάλες προδοσίες’, από τις  εκδόσεις Περίπλους (2015) εκείνη τη φορά. Και σε τούτο το βιβλίο της, η συγγραφέας βυθίζεται δίκην πολύπειρου ψυχαναλυτού στα ακραία εσώψυχα των πρωταγωνιστών της, περιγράφοντας λεπτομερώς τις ενέργειές τους,  αλλά την ίδια στιγμή σκιαγραφώντας περίτεχνα τις βαθύτερες ανησυχίες τους, τους προβληματισμούς τους, την άλλη απώτερη προοπτική που θα είχαν αν κάποια πράγματα ήταν ή είχαν γίνει διαφορετικά, αν κάποιες παράμετροι άλλαζαν χαρακτηριστικά πορεία χωρίς πάντα την σύμφωνη ή την αντίθετη, γιατί όχι,  γνώμη των ηρώων του μυθιστορήματός της.

Ετούτη τη φορά το γεωγραφικό σκηνικό δεν είναι οι πολυτελείς μεγαλουπόλεις της Καλιφόρνιας, όπως τις γνωρίσαμε στο άλλο μυθιστόρημα της Τζένης Μανάκη, αλλά παραμένει στη γηραιά ήπειρο, το Παρίσι με τα καφέ και τις αποβάθρες του Σηκουάνα με τους κλοσάρ και τους ζωγράφους του,  και το κυριότερο και σπουδαιότερο την Θεσσαλονίκη, την αγαπημένη πόλη της συγγραφέως. Ο Γιάννος, νεαρός άντρας μικροαστικής οικογένειας της Θεσσαλονίκης και με πενιχρά οικονομικά, οδηγείται για ένα χρονικό διάστημα στην πόλη του φωτός με σκοπό μεταπτυχιακές σπουδές στη δημοσιογραφία, και με απώτερο στην πραγματικότητα καινούργιες πολιτιστικές εμπειρίες ώστε να ξεφύγει, όπως σφόδρα επιθυμεί  από τη θέση του άσημου καθημερινού δημοσιογράφου και εξελιχτεί αργότερα σε έναν επώνυμο συγγραφέα. Εκεί εντελώς τυχαία γνωρίζεται με την άλλη πρωταγωνίστρια του κειμένου, την Ειρήνη. Συνδετικοί κρίκοι αποτελούν και  χρησιμεύουν η κοινή τους αγάπη για τις τέχνες και τη λογοτεχνία. Εκείνη, με γνώσεις αρχιτεκτονικής, βρισκόταν εκεί σε μια προσπάθεια να ξεχάσει τον έρωτά της για τον Πέτρο Πανδή, για χάρη του οποίου, σημειωτέον,  είχε χαλάσει το γάμο της με τον Αλέξη, ένα γάμο στην πραγματικότητα αψυχολόγητο αφού στηριζόταν σε ‘ανόητες παρορμήσεις’ εκ μέρους των δύο νεαρών, όπως μας λέει η Μανάκη. Η κοσμοθεωρία του Πέτρου Πανδή, όπως τουλάχιστον εκείνος την εμφάνιζε στον περίγυρό του, οι ιατρικές σπουδές του, η συμπεριφορά του, η απλοχεριά του, οι καθημερινές του κινήσεις, τον εφοδίασαν με  τον ‘… τρόπο να κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον αρκετών γυναικών συγχρόνως και να συντονίζει έναν συνεχώς αυξανόμενο ανταγωνισμό μεταξύ τους για την κατάκτηση μιας ολιγόλεπτης αποκλειστικότητας…’, υπήρξαν κρίσιμες παράμετροι και ουσιαστικοί παράγοντες για την διαχρονική πορεία της Ειρήνης.  Η επιστροφή του Γιάννου στη Θεσσαλονίκη, σημαδεύεται από την απαρχή πολλών κρίσιμων  γεγονότων. Ίσως ο νεαρός πρωταγωνιστής του βιβλίου δεν έλαβε υπόψιν του κάποιες γραμμές και προτροπές του Δημήτρη Μίγγα απ’ το πασίγνωστο και αρκούντως δυνατό βιβλίο του ‘Της Σαλονίκης μοναχά…’, όταν εκείνος κατέληγε: ‘… μην επιχειρήσεις να κοιτάξεις από τη μέση της ζωής σου εκείνη τη Θεσσαλονίκη που άφησες. Μην ξανάρθεις…Μιλώ για μόνιμη εγκατάσταση. Αν τα γυρίσματα του βίου σε ξαναφέρουν ύστερα από χρόνια, ώριμο πια,  εκεί, μην επιστρέψεις ψάχνοντας την ίδια πόλη… Αν μείνεις με τις αναμνήσεις, η πόλη πάντα θα σε ακολουθεί. Όποιος όμως κάνει το λάθος και ξαναγυρίσει για να συνεχίσει τη ζωή που άφησε, εκείνη θα τον διώξει’!  Ο Γιάννος, όμως, ξαναγυρίζει εκεί, με τις αναμνήσεις του Παρισιού και με τη σκέψη και την αγάπη του πάντα στην Ειρήνη. Μέσα από τις αλλεπάλληλες προσωπικές και οικογενειακές συμφορές, το παλιότερο όνειρό του να γίνει συγγραφέας, αρχίζει με την πάροδο του χρόνου να δρομολογείται, με την Ειρήνη όμως να βρίσκεται ολοένα και συχνότερα στη σκέψη του, αλλά μακρυά του. Η Ειρήνη με τη σειρά της με τον ερχομό της στην Αθήνα, πληροφορείται σε κάποια ανέλπιστη στιγμή την περαιτέρω τύχη και πορεία της επαγγελματικής και προσωπικής της παρέας καλλιτεχνών και λοιπών παρεμφερών προσώπων με την οποία είχε έρθει σε επαφή κατά τη διάρκεια της παραμονής της στην πόλη του φωτός, και ταυτόχρονα της φιλίας της, σε αρχικό στάδιο, καθώς και  του  ερωτικού δεσμού της αργότερα με τον Γιάννο. Οι επιστροφές των δύο κύριων πρωταγωνιστών στα πάτρια εδάφη και στις πόλεις τους, δεν είναι το τέλος της όλης επαγγελματικής και προσωπικής πορείας που χάραξαν αρχικά, αλλά μάλλον η αρχή νέας ταλαιπωρίας για αμφότερους.

 

 

Το βιβλίο της Τζένης Μανάκη είναι πλημμυρισμένο από ‘ανύπαρκτες φιλίες… εκ των προτέρων  ματαιωμένους έρωτες… προδομένες ιδέες…’, και από τόσα άλλα που αφορούν δύο πρόσωπα, ανεξαρτήτως φύλου της κοινωνίας μας. Παράλληλα σημειώνονται έντονα κάποιες τάσσεις μιας εποχής γεμάτες από τη σεξουαλική έως ένα βαθμό απελευθέρωση των γυναικών, τη συνήθεια κι’ εκείνης της γενιάς να ανεύρει κάποιες μοντέρνες ιδέες στην πόλη του φωτός και σε άλλα πασίγνωστα κέντρα του εξωτερικού συμπληρώνοντας και βελτιώνοντας το βιογραφικό του σημείωμα και παράλληλα τις εμπειρίες του, την έκδηλη κατρακύλα του πολιτικού συστήματος και ως απόρροια αυτού του ισχύοντος κοινωνικού στάτους, την επελαύνουσα οικονομική κρίση η οποία μεταξύ των άλλων μάστισε και τον χώρο του Τύπου και κυρίως  την άνοδο του ηλεκτρονικού σε βάρος του έντυπου, τις βαθύτερες και δύσκολα αντιμετωπίσιμες, επί του παρόντος τουλάχιστον, κάθε έννοιας σεξουαλικής παρέκκλισης της ελληνικής οικογένειας από τα ειωθότα,  και τόσα άλλα σύγχρονα θέματα.

 

Η συγγραφέας Τζένη Μανάκη

 

Στο τέλος η ικανή σε βάθος περιγραφή της ψυχολογικής κατάστασης των πρωταγωνιστών από την ταλαντούχα Τζένη Μανάκη, δίνει και μια πιθανή διέξοδο σε πολλά προβλήματα, αφού όπως μας εξομολογείται ένας πρωταγωνιστής του βιβλίου, ‘… είχα το γράψιμο για αντίδοτο σ’ όλα τα τραύματα της ζωής μου. Και ήταν περίεργο ότι απέδιδαν όλες αυτές οι συγκεντρωμένες αρνήσεις, απογοητεύσεις, αγάπες, έρωτες,  πληγές και πίκρες. Ήταν ο καμβάς πάνω στον οποίο ξετύλιγα τις ιστορίες μου. Ήταν το μοναδικό αγαπημένο μου πάθος. Έγραφα για μένα, για τη δική  μου προσωπική ευχαρίστηση κι’ ίσως ήταν το μόνο πράγμα στη ζωή μου που δεν έθετα σε αμφισβήτηση. Είχα επιτυχίες αλλά και κακές κριτικές που κρατούσαν ζωντανό τον εθισμό μου στην αμφιβολία, χωρίς την οποία δεν μπορούσα να ζήσω’!

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top