Fractal
Home / ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ / Γυμνό. Η τρομερή ειλικρίνεια της φύσης.
05/10/2016, 12:58 μμ

Γυμνό. Η τρομερή ειλικρίνεια της φύσης.

Γράφει ο Θανάσης Πάνου // *

 

nude_art

 

Στη μυθολογία ο ήρωας και δεινός άρπαγας κοριτσιών Θησέας, (όπως δεν μαθαίνουμε στο σχολείο) κυνηγούσε ένα υπέροχο φωτεινό κορίτσι την Αίγλη. Πανέμορφο κορίτσι, πανέμορφη λέξη. Προκύπτει από τη ρίζα aig (αιγ)= σείω, πάλω. Από την αρχαία εκείνη εποχή δηλαδή οι Έλληνες είχαν συνδέσει την εμφάνιση του φωτός με τις δονήσεις. Παράλληλα οι δονήσεις του γυμνού σώματος υπήρξαν επίκεντρο σε κάθε δημιουργία απεικόνισης του κάλους, αν και σε συνεχή διαμάχη με την εκάστοτε ηθική.  Η ευρεία έννοια του «αισθητικά ωραίου» επηρέαζε ανέκαθεν τον άνθρωπο και μέσα από τα γράμματα και τις τέχνες έγινε ο επιταχυντικός συντελεστής ευαισθητοποίησης αλλά και πολιτισμικός δείκτης της κάθε κοινωνίας. Η Αίγλη, το κάλλος η αναζήτηση της αισθητικής στο γυμνό και σε κάθε δράση, λειτουργεί ως άμυνα και αντίβαρο στην ανάπτυξη του πολιτισμού προς το «άκαμπτο» ηθικό–συντηρητικό σκέλος. Όλα τα όντα άλλωστε αγωνίζονται για την ομορφιά και μέσα στην κοινωνία τους, κάτω από τα προσωπεία, γυμνά πορεύονται.

Η κάθε εικαστική και καλλιτεχνική δημιουργία δημιουργείται μέσω της σύλληψης, (όραση, ασυνείδητες εικόνες, φαντασία) περνά από την νοητική διαδικασία μέσω της αντιληπτικής ικανότητας και οδηγείται στη ψυχή με την έννοια της αίσθησης-συναισθήματος. Τα συναισθήματα είναι όπως τα χρώματα. Ευχάριστα και δυσάρεστα. Και τα ευχάριστα ή γλυκερά συναισθήματα δεν είναι τα μόνα που έχουν θέση στο χώρο της τέχνης. Στην τέχνη συμβαίνει ότι στη ζωή. Υπάρχει η άσχημη και η όμορφη γύμνια και η σχέση τους θετική ή αρνητική με τον ερωτισμό. Η συνύπαρξη των αντιθέσεων. Και δεν είναι γι’ αυτό το λόγο τίποτε «άσχημο» όσο αφορά το εσωτερικό αποτέλεσμα, την επίδραση δηλαδή στην ψυχή των άλλων.

Το ενδιαφέρον και ταυτόχρονα περίεργο για την τέχνη είναι πως τα κριτήρια αξιολόγησης για την αισθητική αξία της απεικόνισης του γυμνού, διαφέρουν ως υποκειμενικές αναγνώσεις. Όλοι λατρεύουμε την ομορφιά και την αισθητική της απεικόνιση ή περιγραφή, είτε ως εικόνα, ως ήχο, ως κίνηση, είτε ως ποιητικό λογοτεχνικό λόγο, αλλά δεν πρέπει να απορρίπτουμε με ευκολία όπως συνήθως γίνεται, λιγότερα θελκτικά θέματα. Η αποστροφή και η απόρριψη δεν επιτρέπει στον θεατή ή αναγνώστη να νοιώσει την τρομερή ειλικρίνεια της φύσης, της ζωής ή του εσωτερικού κόσμου του όντος. Η τρομερή ειλικρίνεια της φύσης, το γυμνό σώμα, δεν μπορεί να μην είναι σε όλη την ιστορική πορεία της τέχνης στο επίκεντρο. Η αισθητική απόλαυση και η τέρψη από ένα γυμνό σε έναν πίνακα για παράδειγμα, είναι άσχετη με την αλήθεια, την ειλικρίνεια αλλά και την εσωτερική ομορφιά του θέματός του. Ο μουσικός για να πετύχει την ηχητική εντύπωση που επιδιώκει, μπορεί να χρησιμοποιήσει ακόμη και μια σκληρή παράφωνη νότα, που στην αρχή προκαλεί αισθητικό βραχυκύκλωμα. «Η μεφιστοφελική διαστρέβλωση της λογικής σε παραλογισμό, της ομορφιάς σε ασχήμια, με έναν τόσο εξοργιστικό τρόπο ώστε ο παραλογισμός να βγάζει σχεδόν νόημα και η ασχήμια να έχει μια προκλητική ομορφιά –είναι ένα δημιουργικό επίτευγμα που δεν έχει φτάσει σε τόσο ακραίες εκδηλώσεις στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού, αν και δεν είναι τίποτε καινούργιο σαν αρχή» C.G.JUNG

Τα γυμνά έργα ενός καλλιτέχνη που αποπνέουν αισθησιασμό, πρόκληση ή δυσφορία από την παγερή ειλικρίνειά τους δεν μειώνουν καθόλου την διαχρονική αξία τους. Άλλωστε διαχρονικές είναι και οι έννοιες που συνδέονται με τον Ερωτισμό, τις φαντασιώσεις και τον αισθησιασμό. Έτσι από την αρχαία γραμματεία γνωρίζουμε ότι η  λέξη «ωραίος» που προέρχεται από την «ώρα» συνδέεται άμεσα με το γυμνό. Διότι για να είναι κάτι ωραίο, πρέπει να έλθει και στην ώρα του. Ωραίο δεν είναι το φρούτο όταν είναι άγουρο ή σαπισμένο και ωραία γυναίκα δεν είναι κάποια ούτε στα 70 της άλλα ούτε φυσικά και στα 10 της. Ούτε το καλύτερο φαγητό είναι ωραίο όταν είμαστε χορτάτοι, επειδή, σε αυτή την περίπτωση, δεν μπορούμε να το απολαύσουμε. Και το γυμνό, το ανθρώπινο σώμα έχει και αυτό τόσες πολλές οπτικές προσέγγισης που ποτέ δεν φτάνουμε στον κορεσμό.  Η άλλη λέξη που έχει και αυτή άμεση σχέση είναι η λέξη «ελευθερία» για την οποία το «Ετυμολογικόν Μέγα» διατείνεται «παρά το ελεύθειν όπου ερά» =το να πηγαίνει κανείς όπου αγαπά. Άρα βάσει της ίδιας της λέξης, ελεύθερος είσαι όταν έχεις την δυνατότητα να πας όπου αγαπάς και να εκφραστείς ελεύθερα αποδομώντας την ένδυση που έχει επιβληθεί. Και πόσο αλήθεια θα ήταν φτωχή η τέχνη και η ποίηση και αποκομμένες από την ψυχική κατάσταση του όντος, φτωχές, παγερές και ψεύτικες.

«Η Σαπφώ Ξώφρενη, με τα μάτια ωχρά, με στήθος που ορθοσειέται, και λιγωμένη, απ’ ηδονή η Σαπφώ, που τη φλογίζει, σα λύκαινα στα ολόψυχρα τ’ ακρόγιαλα γυρίζει. Το Φάωνα φέρνει στο νου και τους Θεσμούς αρνιέται και βλέποντας πως μοναχή στα δάκρυα τώρα λυώνει, τα μαύρα πλούσια της μαλλιά, τραβά και ξερριζώνει. Κάποτε συλλογίζεται με σπαραγμό τα χρόνια, πούλαμπε αγνή η αγάπη της στη δόξα κι’ ομορφιά της, και που την ετραγούδησε σε στίχους όπου αιώνια, κάθε παρθένα θε ν’ ακούει μέσ’ στα χρυσόνειρά της. Και να που τώρα πέφτουνε χλωμά τα βλέφαρά της κι’ ορμά στην άγρια θάλασσα που ολάνοικτη προσμένει’ ενώ ψηλά, σκορπίζοντας στο κύμα τη φωτιά της, η ωχρά Σελήνη, του έρωτος η εκδικήτρα, βγαίνει. ( μτφ: Γιώργος Σημηριώτης από την Γαλλική Ανθολογία του Γ. Σημηριώτη – τεύχος ένατο, Μάρτιος 1937)»

Παράλληλα φαινόμενα υπάρχουν σε όλες τις εκφάνσεις της δημιουργίας και μας καλούν χωρίς προκαταλήψεις να απολαύσουμε τις τολμηρές αρμονίες τους. Η δημιουργία είναι ένα εξερευνητικό ταξίδι που απαιτεί να ξανοιχτεί η νόηση και η συναίσθηση, σε θάλασσες απάνεμες αλλά και φουρτουνιασμένες.

 

 

* Ο Θανάσης Πάνου σπούδασε Οικονομικές επιστήμες, κοινωνιολογία, εγκληματολογία και  στη συνέχεια πραγματοποίησε ειδικές σπουδές εικαστικών τεχνών (εικόνα ήχος-κίνηση-λόγος) με αντικείμενο έρευνας   την λειτουργιά της καλλιτεχνικής φόρμας και τη μορφική της αντιστοιχία από το ένα είδος τέχνης στο άλλο, μέσω της βιωματικής παιδείας. Είναι Ιδρυτικό μέλος του αρχείου «οπτικής ποίησης» Ελλήνων και ξένων λογοτεχνών και συμμετέχει στα δρώμενα του  Athens Art International Arts Festival και του international Film Poetry Festival (Τhe Institute for Experimental Arts). Έχει εκδώσει δώδεκα βιβλία, ενώ δοκίμια, πεζά και ποιήματα του  έχουν δημοσιευθεί σε εφημερίδες, περιοδικά, λογοτεχνικές  ανθολογίες και έχουν μεταφραστεί σε οκτώ γλώσσες. Είναι Αρθρογράφος στο ηλεκτρονικό περιοδικό  schooltime.

…

https://www.facebook.com/PoetryT.Panou

https://www.facebook.com/artimerosthanasispanou

https://www.facebook.com/thanasispanou

https://www.youtube.com/channel/UC-mhoHlQN0zLZUdt0oTZUMw

http://imerosart080.blogspot.gr/

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top