Fractal

O Γρηγόρης Τεχλεμετζής στο εργαστήρι του συγγραφέα

 

texl1

 

Γιατί αρχαιότητα στη λογοτεχνία; Και γιατί Αρχαϊκή εποχή, λυρική ποίηση  και Αρχίλοχος;

 

Με αφορμή το μυθιστόρημά μου Ο Αρχίλοχός του/ Γαβριηλίδης 2016[1].

 

Η συγγραφή αυτού του βιβλίου ξεκίνησε από την αγάπη μου για τον αρχαίο κόσμο. Θα επιθυμούσα ο σύγχρονος άνθρωπος να στραφεί στην απλότητα, την ευθύτητα και το λαγαρό και αφτιασίδωτο πνεύμα της αρχαιότητας, όχι από προγονολατρεία, αλλά γιατί νομίζω ότι από εκεί μπορεί να αντλήσει τις στάσεις ζωής που θα μπορούσαν να τον καθορίσουν και να τον κάνουν ευτυχισμένο.

Για παράδειγμα η ενότητα σώματος και ψυχής και όχι η πνευματική προτεραιότητα, που στις μετέπειτα εποχές επικράτησε και ώς ένα βαθμό αποκαταστήθηκε από την Αναγέννηση, είναι ένα ενδιαφέρον στοιχείο που θα ήθελα να προβάλω.

Μην ξεχνάμε ότι οι αρχαίοι Έλληνες είχαν θεοποιήσει τον έρωτα, στο όνομα της Αφροδίτης και όχι μόνο, τιμώντας και τις δυο φύσεις της, την Ουρανία –την πνευματική- και την Πάνδημη –τη σαρκική. Ή θα μπορούσαμε να θυμηθούμε το χιλιοειπωμένο «νους υγιής και σώματι υγιή», που από μόνο του μπορεί να ακούγεται επιδερμικό, αλλά προσαρμοσμένο στην αρχαία στάση ζωής αναδεικνύει ένα σημαντικό νόημα. Η αντιμετώπιση του γυμνού κάλους ώς φυσιολογικού και ο θαυμασμός του ωραίου, όπως και κάποτε η περιγραφή αντικειμενικά και χωρίς συστολές και απέχθειες των ερωτικών και των σεξουαλικών συμβάντων είναι μερικά στοιχεία που συνδέονται με το θέμα.

 

texl2

 

Αυτοί είναι και οι σημαντικότεροι λόγοι που το μυθιστόρημά μου διαδραματίζεται σε δυο εποχές, στην αρχαία και τη σημερινή, και υπάρχουν δυο ήρωες, ή αντιήρωες αν θέλετε, ο Αρχίλοχος και ο Δημήτρης.

Η σχέση τους, είτε αντιθετική είτε αναλογίας, άλλοτε έμμεση και άλλοτε άμεση, είναι αυτή που αναδεικνύει την αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων, του παρόντος και του παρελθόντος, υπό δυο διαφορετικά πρίσματα.

Γιατί τώρα Αρχαϊκή εποχή, λυρική ποίηση και Αρχίλοχος;

Η Αρχαϊκή εποχή είναι ένας ρευστός κόσμος, αυτός του αποικισμού, των πολέμων και των ανταγωνισμών, της παρουσίας των τυράννων, της ανάπτυξης του εμπορίου και της τιμοκρατίας, και της σταδιακής και δειλής ενίσχυσης του δήμου.

Είναι ένα ηφαίστειο που βράζει. Μια καταπίνει πράγματα και χάνονται, ενώ άλλα από ρευστά στερεοποιούνται, δημιουργώντας ένα νέο ελληνικό τοπίο. Είναι μια γοητευτική εποχή μετασχηματισμών και το ότι σχεδόν τίποτα δεν είναι σταθερό μας κάνει να παίρνουμε θέσεις, τασσόμενοι στο πλευρό απόψεων, με βάση την εποχή μας, γιατί αυτή αποτελεί αναπόφευκτο κριτήριο και εισέρχεται εκούσια ή ακούσια σε κάθε ιστορικό μυθιστόρημα αλλά και αναγνώστη.

Η λυρική ποίηση συνάμα, με πρωτεργάτη τον Αρχίλοχο, στράφηκε για πρώτη φορά άμεσα και απροκάλυπτα στον καθημερινό άνθρωπο, με τις αδυναμίες του, τις ζήλιες, τα πάθη, τους έρωτές, τον πόνο του, τα υπαρξιακά ερωτήματα του και τόσα άλλα, μικρά αλλά ταυτοχρόνως μεγάλα, γιατί ορίζουν τη ζωή μας.  Απομακρύνθηκε συχνά από τους ηρωισμούς και γκρέμισε κάποτε αριστοκρατικά πρότυπα, προετοιμάζοντας και ανοίγοντας το δρόμο στην Κλασική εποχή.

Ο Αρχίλοχος, αν αληθεύει η βιογραφία που έχουμε σχηματίσει, γιατί υπάρχουν αμφισβητήσεις, κατά την ταπεινή μου γνώμη αποτελεί μια ιδιάζουσα περίπτωση. Έχει δυο καταγωγές, του αριστοκράτη και του δούλου, από πατέρα και μάνα αντίστοιχα, πατάει και στη σανίδα του λαϊκού εκφραστή και σε αυτή του σημαίνοντος προσώπου –π.χ. ώς γιός αποικιακού οικιστή.

Έτσι γκρέμισε το πρότυπο του επικού ήρωα πετώντας την ασπίδα του και του αριστοκράτη στρατηγού σατιρίζοντάς τον.

Έζησε τα σημαντικά γεγονότα της εποχής του ως πολίτης, άποικος και ίσως μισθοφόρος, ενώ ταυτοχρόνως τα καθημερινά, ώς συμποτικός ποιητής, διασκεδαστής και ερωτευμένος.

Τελικά, νομίζω, ότι αποτελεί μια επαναστατική προσωπικότητα που προσφέρεται για να μας δώσει μια μεγάλη φέτα από τον Αρχαϊκό κόσμο.

Ο Δημήτρης, από την άλλη, μας αποδίδει τον καθημερινό άνθρωπο, που πνίγεται στις υποχρεώσεις και στις δουλειές του. Τρέχει αλλά παραμένει ακίνητος, βιδωμένος στην πραγματικότητα. Ονειρεύεται τον Αρχίλοχο γιατί αυτός είναι ο ασυναίσθητος τρόπος του για να δραπετεύσει από τον εαυτό του, να νοιώσει ότι είναι κάποιος άλλος.

Το τι τελικά γίνεται μπορείτε να το διαβάσετε στο μυθιστόρημα.

 

 

Ο Γρηγόρης Τεχλεμετζής ζει στην Αθήνα. Σπούδασε θετικές επιστήμες (απόφοιτος του Χημικού τμήματος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων). Συμμετείχε στην Ανθολογία Αντώνης Σαμαράκης β΄ (Καστανιώτης 2004). Συνεργάστηκε με πολλά Λογοτεχνικά περιοδικά. Έχει εκδώσει τη συλλογή διηγημάτων Η όψη (Γκοβόστης 2010) και τα μυθιστορήματα Αφιερωμένο στην Έλενα (Ηριδανός 2007) και Ο Αρχίλοχός του (ιστορικό μυθιστόρημα/ Γαβριηλίδης 2016). Από το 2011 διευθύνει το λογοτεχνικό περιοδικό Ο Σίσυφος. Ασχολείται επίσης με το δοκίμιο για τη λογοτεχνία (ποίηση και πεζογραφία). Έχει επιμεληθεί αρκετά αφιερώματα στον Σίσυφο για Έλληνες λογοτέχνες. Συμμετείχε επίσης με κείμενά του σε αφιερώματα πολλών περιοδικών ή συλλογικών εκδόσεων.

Διατηρεί τα blogs www.tehlemetzis.blogspot.gr και www.osisyfos.blogspot.gr

 

_____________________________________

[1] Εκφωνήθηκε στην παρουσίαση του βιβλίου στο βιβλιοπωλείο Πολύεδρο στην Πάτρα στις 21/10/2016.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top