Fractal

27 Μαΐου – Γρηγόρης Λαμπράκης

Επιμέλεια: Δήμητρα Ντζαδήμα //

 

Σαν σήμερα το 1963, ο υφηγητής της Ιατρικής, ο πρωταθλητής στους στίβους, ο μάρτυρας της Ειρήνης και της Δημοκρατίας, ο βουλευτής της Αριστεράς, Γρηγόρης Λαμπράκης, αφήνει την τελευταία του πνοή πέντε μέρες μετά τη δολοφονική επίθεση που δέχθηκε στη Θεσσαλονίκη.

 

Στις 22 Μαΐου 1963 μετά το τέλος της εκδήλωσης για την ειρήνη στη Θεσσαλονίκη, δέχθηκε δολοφονική επίθεση σε κεντρικό δρόμο της πόλης από τρίκυκλο, στο οποίο επέβαιναν οι ακροδεξιοί Σπύρος Γκοτζαμάνης και Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης. Ο θάνατός του προκάλεσε αγανάκτηση στην κοινή γνώμη, οξύτατη πολιτική κρίση, αλλά και διεθνή κατακραυγή.


«έπεσε ο μέγας δρυς στη γης, σε μέγ΄ αγώνα», όπως έγραψε ο Γιάννης Ρίτσος


Έλαβε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση, κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής. Το 1943 ίδρυσε την «Ένωση των Ελλήνων Αθλητών» και διοργάνωσε αγώνες, από τα έσοδα των οποίων τροφοδοτούσε τα λαϊκά συσσίτια. Στις εκλογές «της βίας και της νοθείας», όπως έμεινε στην ιστορία η εκλογική διαδικασία της 29ης Οκτωβρίου 1961, πολιτεύθηκε με το ΠΑΜΕ (Πανδημοκρατικό Αγροτικό Μέτωπο Ελλάδος), έναν συνασπισμό αριστερών δυνάμεων με επικεφαλής την ΕΔΑ και εξελέγη βουλευτής Πειραιά. Τον ίδιο χρόνο δραστηριοποιήθηκε στο ειρηνιστικό κίνημα και με δική του πρωτοβουλία ιδρύθηκε η «Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη» (ΕΕΔΥΕ).

Στις 21 Απριλίου 1963 η ΕΕΔΥΕ διοργάνωσε Πορεία Ειρήνης από τον Μαραθώνα στην Αθήνα. Η αστυνομία απαγόρευσε την πορεία και συνέλαβε πολλούς από τους διαδηλωτές, μεταξύ των οποίων και τον Μίκη Θεοδωράκη. Ο Λαμπράκης προστατευόμενος από τη βουλευτική του ασυλία, πραγματοποίησε μόνος την πορεία, κρατώντας ένα μικρό πανό με το σύμβολο της ειρήνης. Αμέσως μετά συνελήφθη από την αστυνομία.

Τι συμβόλιζε – και συμβολίζει ακόμα – ο Γρηγόρης Λαμπράκης αποδίδεται από ένα κείμενο του Νικηφόρου Βρεττάκου στο περιοδικό «Δρόμοι της Ειρήνης». «Μέσα σ΄αυτό το στίβο – έγραφε ο μεγάλος ποιητής τον Ιούνη 1963 – συνάντησε τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη από συμπαράσταση. Συνάντησε τους απόρους που τους γιάτρευε δωρεάν. Συνάντησε την πατρίδα να την διαπομπεύουν, σέρνοντάς την τραυματισμένη στους δρόμους. Είδε τον κόσμο να πολεμά και να ρημάζεται. Είδε την καταστροφή νάρχεται με μεγάλα βήματα κατά πάνω μας. Και σβέλτος όπως ήταν έτρεξε παντού, μέσα στον αιώνιο ανθρώπινο στίβο.
….Και δεν είχε ανάγκη από επιδοκιμασίες κι΄ από χειροκροτήματα. Τον έφταναν τα χειροκροτήματα που άκουγε μέσα του».

Η ζωή και ο θάνατος του Γρηγόρη Λαμπράκη ενέπνευσε τον συγγραφέα Βασίλη Βασιλικό στο περίφημο πολιτικό του μυθιστόρημα με τον τίτλο “Ζ” Το 1969 μεταφέρεται με μεγάλη επιτυχία στη μεγάλη οθόνη από τον σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά, με πρωταγωνιστές τον Υβ Μοντάν, τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν και την Ειρήνη Παππά.
————————–——————

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top