Fractal
Home / ΒΙΒΛΙΟ / ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ / Oι εικονογραφήσεις από το βιβλίο “Θεωρία των Χρωμάτων” του Γκαίτε του 1810.
19/10/2016, 11:55 πμ

Oι εικονογραφήσεις από το βιβλίο “Θεωρία των Χρωμάτων” του Γκαίτε του 1810.

Eπιμέλεια: Δήμητρα Ντζαδήμα // 

 

Τι είδους βιβλίο είναι άραγε η “Θεωρία των χρωμάτων” του Γκαίτε; Είναι επιστημονικό εγχειρίδιο; Φιλοσοφική θεωρία; Ή μήπως όλα αυτά μαζί; Μοιάζει παράξενο ένας μεγάλος ποιητής -όχι ο καθ’ ύλην αρμόδιος- να θέλει να μας διαφωτίζει σχετικά με τη φύση του χρώματος. Δεν πρόκειται άραγε για ζήτημα με το οποίο ασχολείται σήμερα αποκλειστικά η φυσική επιστήμη;

Το εγχείρημα του Γκαίτε, ωστόσο, βρήκε θερμούς υποστηρικτές – τόσο στην εποχή του όσο και σήμερα – και μάλιστα παρά τη σφοδρή σύγκρουση στην οποία αναγκαστικά περιήλθε με την ισχύουσα τότε θεωρία του Νεύτωνα περί χρωμάτων.  Η θεωρία έχει επηρεάσει σημαντικά τους ζωγράφους του εικοστού αιώνα, τους οποίους απασχολούσε σοβαρά η ψυχολογία των χρωμάτων, με πιο αξιοσημείωτο τον Βασίλι Καντίνσκι, που έγραψε το δικό του «σχηματικό περίγραμμα» των ψυχολογικών επιπτώσεων του χρώματος με τίτλο “Σχετικά με το Πνευματικό στην Τέχνη”, κλασικό στη θεωρία της μοντέρνας αισθητικής.

 

Αποτέλεσμα εικόνας για Γκαίτε

 

Τι είναι λοιπόν αυτό που κάνει τη θεωρία του Γκαίτε τόσο ελκυστική;

Μα το ότι πρόκειται για ένα είδος επιστήμης την οποία η εποχή μας δεν γνωρίζει. Πρόκειται για έναν στοχασμό που αναζητά την ολότητα στη γνώση και δεν ικανοποιείται με τη μονομερή προσέγγιση στο υπό εξέταση αντικείμενο· για έναν στοχασμό που αντιμετωπίζει το φαινόμενο ως ιδεατή πραγματικότητα. Αντιμετωπίζει τα χρώματα ως ένα πολύπλευρο φαινόμενο: αφενός συνιστούν υποκειμενικές αλλά μόνο πρόσκαιρες εμφανίσεις μέσα στα ίδια μας τα μάτια, αφετέρου καθίστανται αντικειμενικά αλλά μόνο μεταβατικά οπτικά φαινόμενα και τέλος αποκτούν σταθερή ύπαρξη ως βαφές. Ταυτόχρονα έχουν αισθητική και ηθική σημασία. Και όλες αυτές τις πλευρές του ζητήματος τις πραγματεύεται ως εκφάνσεις μίας καθολικής προοπτικής και ιδέας, της ιδέας ότι τα χρώματα συνδυάζονται για να μας δώσουν μία ολότητα και αρμονία.

 

Χωρίς τίτλο

 

Το βιβλίο του Γκαίτε για το χρώμα, Zur Farbenlehre (Θεωρία των Χρωμάτων), το οποίο γράφτηκε το 1810, αμφισβητεί τη Νευτώνεια οπτική του αντικειμένου και αναπτύσσει μια ψυχολογική και φιλοσοφική μελέτη του τρόπου με τον οποίο βιώνουμε το χρώμα σαν φαινόμενο. Στην μελέτη του ο Γκαίτε περιγράφει το πώς κατέληξε στις απόψεις του:

 

“Κανένας δεν μου είπε ποτέ κάτι διαφορετικό, και δεν βρήκα ποτέ τον παραμικρό λόγο να το αμφισβητήσω, γιατί δεν με ενδιέφερε περαιτέρω το ζήτημα. Αλλά έμεινα έκπληκτος, καθώς κοιτούσα έναν λευκό τοίχο μέσα από το πρίσμα, και αυτός παρέμεινε λευκός! Μόνο όταν περνούσε πάνω από μια σκοτεινή περιοχή, έδειχνε κάποιο χρώμα, και στο τέλος γύρω από το περβάζι του παραθύρου έλαμπαν όλα τα χρώματα… Δεν άργησα να συνειδητοποιήσω ότι υπήρχε κάτι σημαντικό σχετικά με το χρώμα, που περίμενε να ανακαλυφθεί και μίλησα σχεδόν ενστικτωδώς δυνατά… οι νευτώνειες διδαχές ήταν λανθασμένες“

 

Ο Βιτγκενστάιν σχολίασε ότι η δουλειά του Γκαίτε «στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου θεωρία. Τίποτα δεν μπορεί να προβλεφθεί με τη βάση αυτή. Είναι μάλλον ένα ασαφές σχηματικό περίγραμμα, του είδους που βρίσκουμε στην ψυχολογία του [Χένρι] Τζέιμς.  Δεν υπάρχει  experimentum crucis για τη θεωρία του χρώματος του Γκαίτε.» 

slideshow  slideshow (1)     Goethe-2   Goethe-1   Goethe-3   Goethe-4   πρωτότυπο   Goethe-οπτική-6   goethefarbkreis1810

 

Αποτέλεσμα εικόνας για Goethe colors

 

 

 Πηγή: hagstromerlibrary.ki.se

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top