✔ Γιούλη Ζήκου: «Κάνω αντίσταση μέσα από το θέατρο»

Συνέντευξη στην Ελένη Αναγνωστοπούλου //

 

Η Γιούλη Ζήκου από το δεύτερο έτος της Δραματικής σχολής έπαιξε Ιφιγένεια εν Αυλίδι δίπλα στη μεγάλη μας τραγωδό Άννα Συνοδινού και πρωταγωνίστησε στη σειρά «Γ’ Χριστιανικό Παρθεναγωγείο» της Έλλης Αλεξίου. Στη συνέχεια πρωταγωνίστησε στο θέατρο, σε σειρές της τηλεόρασης και σε ταινίες. Το 2000 ίδρυσαν με τον Γιάννη Μόρτζο το Θέατρο Τέσσερις Εποχές με κοινό όραμα να στηρίξουν την ελληνική δραματουργία και να προβάλλουν τους έλληνες θεατρικούς συγγραφείς. Δεν επιχορηγήθηκαν ποτέ από το Υπουργείο Πολιτισμού και παρουσίασαν στο ελληνικό κοινό τα έργα:

«Ελευθέριος Βενιζέλος» Θέατρο τέσσερις εποχές // «Ο Θεόφιλος» του Γιάννη Σολδάτου, Θέατρο τέσσερις εποχές  // «Βαλτιμόρη» της Ελένης Χατζή  // Α.Ρ. Ραγκάβη «Του Κουτρούλη ο Γάμος» // «Προς Αλεξανδρούπολη» του Παναγιώτη Μέντη // «Η απολογία του Σωκράτη» // «Δάφνες και Πικροδάφνες» Κεχαΐδη-Χαβιαρά // «Το τραγούδι της Εύας» Μήτσου Ευθυμιάδη //  «Βαβυλωνία» Δ. Βυζάντιου // «Ο μνηστήρ της Αρχοντούλας» Αλ. Ρίζου Ραγκαβή // «Η Σαμία» του Μένανδρου // «Γιαννούλης Χαλεπάς: η κοιμωμένη μου» του Γιώργου Α. Χριστοδούλου  / «Εγώ η Μάρθα Φρόυντ» της Γιούλης Ζήκου βασισμένο στο μυθιστόρημα της Φωτεινής Τσαλίκογλου //

Ε.Α: Σήμερα είμαι πάρα πολύ χαρούμενη. Ο λόγος; Πρόκειται για την πρώτη ζωντανή συνέντευξη που λαμβάνει χώρα σε εξωτερικό χώρο. Ατενίζουμε τη θέα και εισπνέουμε καθαρό αέρα εδώ στο λόφο Πανί, παρέα με τη Γιούλη Ζήκου, σπουδαία συνάδελφο θεατρολόγο και ηθοποιό. Σας καλησπερίζω και σας καλωσορίζω στο Fractal.

Γιούλη: Εγώ έχω πολλή μεγάλη χαρά που θα μιλήσω μαζί σου Ελένη. Παρακολουθώντας όλο αυτό το διάστημα τα γραπτά σου, τις κριτικές σου, τις αναλύσεις που κάνεις για τις παραστάσεις: θαυμάζω τη γραφίδα σου, την πένα σου. Γράφεις πολύ πυκνά και ο λόγος σου είναι πολύ δυνατός.

Ε.Α: Ας περάσουμε στις ερωτήσεις που αφορούν την παράσταση της Γκιλοτίνας που σημειωτέον είναι επίκαιρη ως θεματολογία και εν συνεχεία, ως έργο είναι θα λέγαμε ζωντανό σε εικόνες και κοφτερό όσον αφορά το λόγο. Ποιες ήταν οι πρώτες σας σκέψεις με αφορμή την ανάγνωση της Γκιλοτίνας;

Γιούλη: Οι πρώτες μου σκέψεις ήταν να προσπαθήσω να τοποθετήσω το έργο σε μια χρονική περίοδο. Τελικά το έργο είναι άχρονο, όλα τα γεγονότα εξελίσσονται σε μια χώρα του Νότου που έχει σχέση με την Ευρώπη. Ο συγγραφέας δεν μας δίνει το στίγμα, σε ποια χώρα ακριβώς διαδραματίζονται τα γεγονότα. Αυτό μου έκανε εντύπωση δηλαδή με γοήτευσε πάρα πολύ το γεγονός ότι θα μπορούσαν όλα αυτά να εξελίσσονται το 2060, πράγματα που μπορεί να τα βρουμε μπροστά μας.

Ε.Α: Και ήδη τα ζουμε.

Γιούλη: Τα ζουμε και θα ζήσουμε και τις συνέπειες. Εύχομαι να ζήσουμε και τη μεγάλη εξέγερση.

Ε.Α: Και εγώ το εύχομαι αυτό, είναι υποτιμητικό για τον άνθρωπο να ζει σε στενά όρια.

Γιούλη: Ακριβώς, είναι υποτιμητικό για τον άνθρωπο ως άτομο, να ζει μες τη μιζέρια και να μην αντιστέκεται.

Ε.Α: Θα ήθελα να σκιαγραφήσουμε το πορτραίτο της Ειρήνης, της επαναστάτριας την οποία και υποδύεστε. Πως την προσεγγίσατε υποκριτικά;

Γιούλη: Δυσκολεύτηκα πάρα πολύ να προσεγγίσω αυτό το ρόλο. Παρ’όλο που κάποτε είχα τα χαρακτηριστικά της Ειρήνης σε μια όμως ηλικία που όλα αυτά ήταν πολύ δικαιολογημένα. Αργότερα και ειδικά μετά το θάνατο του πατέρα μου, σαν άνθρωπος γλύκανα τόσο πολύ αλλά έχασα και το στοιχείο της απολυτότητας. Το απόλυτο είναι το καθοριστικό στοιχείο της νιότης. Αυτό με την πάροδο του χρόνου, το χάνουμε γιατί αρχίζουμε να συμβιβαζόμαστε με πράγματα, με καταστάσεις. Επιστρέφοντας στην προσέγγιση του ρόλου, διαπίστωσα με μεγάλη μου λύπη ότι έχασα τα πιο όμορφα στοιχεία που είχα στη ζωή μου, το ασυμβίβαστο, το απόλυτο, την αλήθεια αν θέλεις. Την αλήθεια.

Ε.Α: Χωρίς φίλτρα;

Γιούλη: Ναι χωρίς φίλτρα με την έννοια ότι μεγαλώνοντας, αντιμετωπίζεις τον απέναντι λέγοντας του τη μισή αλήθεια. Έχω μαλακώσει ως άνθρωπος και έχω συμβιβαστεί, ως τότε τα λέγαμε έξω από τα δόντια. Αρχίζοντας να δουλεύω το ρόλο της Ειρήνης, ανακαλώντας τις εφηβικές μου μνήμες και διαπιστώνοντας όλα τα στοιχεία που έχουν χαθεί, ψυχαναλύθηκα μέσα από το ρόλο και άρχισα πάλι να κατακτώ, με δυσκολία μεν, αυτά τα στοιχεία.

Ε.Α: Η Ειρήνη είναι ρομαντική;

Γιούλη: Είναι πολύ ρομαντική, πιστεύει ότι μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.

Ε.Α: Μόνη της.

Γιούλη: Μόνη της!

Ε.Α: Αυτό είναι λίγο τρελό.

Γιούλη: Είναι παρανοϊκό.

Ε.Α: Συμφωνώ γιατί ένας άνθρωπος μόνος δεν μπορεί να επιτύχει την αλλαγή, για αυτό χρειάζεται να ανήκει σε μια ομάδα.

Γιούλη: Αν δεν ενωθούν όλες οι φωνές δεν γίνεται τίποτα. Από εκεί και πέρα όμως, η Ειρήνη δεν συγχώρεσε ποτέ στο Βασίλη ότι ακολούθησε άλλο δρόμο. Η Ειρήνη μεγάλωσε στο ορφανοτροφείο και τρέχει σαν κυνηγημένη, – εγώ έτσι τη βλέπω- , να βρει τις ρίζες της. Διακατέχεται από οργή, θυμό, πάθος και όλο αυτό που κάνει είναι ουτοπικό. Την έχω πονέσει, την έχω αγαπήσει.

Ε.Α: Στη ζοφερή πραγματικότητα όπου οι ήρωες ζουν και ενεργούν, κάνει την εμφάνιση του ο έρωτας. Στον καιρό που οι ηθικές αξίες καταστρατηγούνται, πως φαντάζει η εικόνα του έρωτα;

Γιούλη: Ο έρωτας είναι το μόνο πράγμα που έμεινε αναλλοίωτο. Ειδικά στις μέρες αυτές που ζουμε, πιστεύω ότι παίζει καθοριστικό ρόλο. Μπορούμε να αγκιστρωθούμε στον έρωτα, τι άλλο έμεινε; Βλέπουμε όλες τις αξίες γύρω μας να χάνονται. Οι μεγάλοι έρωτες κυοφορούνται, γεννιούνται και αναπτύσσονται σε τέτοιες συνθήκες.

Ε.Α: Ο άνθρωπος μπορεί να εξασφαλίσει την ελευθερία του ή χρειάζεται να παλέψει στο μέτρο που είναι εφικτό για τη διατήρηση των συμφερόντων της εκάστοτε τάξης στην οποία ανήκει;

Γιούλη: Κοίταξε, πιστεύω ότι ο άνθρωπος για το μόνο πράγμα που μπορεί να επαναστατήσει είναι η στέρηση της ελευθερίας του. Αυτό το βλέπουμε και μέσα από την ιστορία, όλες οι μεγάλες επαναστάσεις έγιναν γιατί οι πολίτες στερήθηκαν την ελευθερία τους. Τώρα δεν γίνονται επαναστάσεις διότι τώρα οι άνθρωποι είναι αδρανοποιημένοι, υπόδουλοι. Τώρα, ο πόλεμος είναι οικονομικός. Αν αυτή τη στιγμή έλεγαν ειδικά στον Έλληνα πολίτη, σου στερούμε την ελευθερία σου, δεν θα βγαίνεις από το σπίτι σου παρά μόνο αυτές τις ώρες, είναι σίγουρο ότι θα γινόταν η μεγαλύτερη εξέγερση που θα μπορούσε να συλλάβει ο ανθρώπινος νους. Είναι ύψιστο αγαθό η ελευθερία και δεν δικαιούται κανένας να τη στερεί από κανέναν. Δεν διατηρείται αλλιώς η ελευθερία, θέλει αγώνα.

Ε.Α: Στο Κοινωνικό Συμβόλαιο ο Ρουσσώ τοποθετεί τον άνθρωπο στο κέντρο. Στην εποχή μας όπου επικρατεί η πολιτική αναταραχή, πιστεύετε ότι ο άνθρωπος έχει ανάγκη να επανέλθει στο κέντρο ή πρέπει να αποδεσμευτεί από την παραπάνω έννοια;

Γιούλη: Αυτή τη στιγμή, ο άνθρωπος δεν είναι πουθενά τοποθετημένος. Όλα γίνονται ερήμην του. Και βέβαια πρέπει να τοποθετηθεί στο κέντρο και πάλι πρέπει ο ίδιος να παλέψει γι’αυτό.

Ε.Α: Επομένως, χρειάζεται να έχει παιδεία προκειμένου να κατακτήσει την ελευθερία;

Γιούλη: Χρειάζεται να έχει παιδεία και δύναμη.

Ε.Α: Τι είδους δύναμη;

Γιούλη: Εσωτερική δύναμη, ψυχική δύναμη, αυτό εννοώ.

Ε.Α: Στην Ελλάδα του 2018 που η καθημερινότητα περιβάλλεται από φτώχεια, ανεργία και απελπισία, έχει θέση η αλληλεγγύη;

Γιούλη: Ένας λόγος που ακόμα ο κόσμος δεν έχει επαναστατήσει, οφείλεται στην αλληλεγγύη. Βοηθάει ο ένας τόσο πολύ τον άλλον, το έχουμε δει αυτό, που έτσι, δεν αφήνουμε τον άνθρωπο να φτάσει στην εξαθλίωση για να επαναστατήσει. Αν δεν υπήρχε αυτή η αλληλεγγύη σήμερα, είδες για πότε ξεφύτρωσαν τόσες ομάδες, φιλανθρωπικές, σύλλογοι, εθελοντές… Μιλούσαμε πριν από δέκα χρόνια για εθελοντισμό; Άγνωστες λέξεις. Μας περιμένουν χειρότερες μέρες και πρέπει να υπάρξει αφύπνιση, δεν πάει άλλο.

Ε.Α: Πως θα υπάρξει η αφύπνιση;

Γιούλη: Με το ανέβασμα παραστάσεων που έχουν σαν στόχο να αφυπνίζουν το λαό, να’ χουν κάτι να πουν, να έχουν μηνύματα. Πιστεύεις ότι είναι τυχαίο το ότι ανεβάζουν τις ελληνικές ταινίες που τις βλέπαμε σε μια άλλη εποχή, οι οποίες όχι μόνο δεν έχουν μηνύματα, αντιμηνύματα έχουν: με τον πλούσιο, το φτωχό, πως ο πλούσιος θα αγαπήσει τη φτωχιά για να σωθεί κλπ.

Ε.Α: Η αποθέωση της κοινωνικής ανισότητας πολύ απλά.

Γιούλη: Πρέπει να γίνει μια στροφή στις τέχνες, στον κινηματογράφο γυρίζονται περισσότερες ταινίες. Στο θέατρο τι συμβαίνει; Δεν υπάρχουν νέες παραγωγές.

Ε.Α: Ποιες θεματικές αποτελούν εναύσματα για εσάς, ούτως ώστε να δημιουργήσετε μια θεατρική παράσταση;

Γιούλη: Ένα έργο το οποίο να ταρακουνά το θεατή ακόμα και μέσα από σοκ. Να σοκάρεται ο θεατής, να φεύγει προβληματισμένος από την παράσταση. Δηλαδή, να είναι τέτοιες οι θεματικές του έργου ώστε ο θεατής να φεύγει τελείως διαφορετικός από όταν έρχεται να παρακολουθήσει την παράσταση, το πιο σημαντικό είναι αυτό.

Ε.Α: Πως εξελίχτηκε η συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη του θιάσου;

Γιούλη: Είχαμε μια πολύ καλή συνεργασία στις πρόβες. Εγώ είμαι μια ηθοποιός που δεν έχω ευκολίες δηλαδή θέλω να πω πως χτίζω σιγά σιγά το ρόλο μου. Οι συνάδελφοι μου μπορεί να έχουν αγωνία του στυλ: « θα τον βρει το ρόλο τελικά;» τον βρίσκω σιγά σιγά και ξέρεις, αυτό είναι πολύ γοητευτικό. Όταν φτάνω στο αποτέλεσμα, λυτρώνομαι, νιώθω πληρότητα. Είναι σαν να παλεύω με το ρόλο όλο αυτό το διάστημα των προβών. Δεν φέρνω το ρόλο στα μέτρα μου, αντιθέτως πάω εγώ στο ρόλο.

Ε.Α: Κλείνοντας, υπάρχει κάτι στα σκαριά για το μέλλον όσον αφορά το θέατρο;

Γιούλη: Ετοιμάζω δύο παραστάσεις. Η μία είναι ο Ρασομόν του Κουροσάβα και η άλλη είναι το Ζεϊμπέκικο της Τζοκόντα του Γιώργου Χριστοδούλου. Τον εκτιμώ πολύ σαν συγγραφέα, με αγγίζει πάρα πολύ. Είχε πάρει βραβείο θεατρικού έργου, είχαμε κάνει επιτυχία με την Κοιμωμένη του Χαλεπά και συνεργαστήκαμε τώρα στη Γκιλοτίνα.

Ε.Α: Αναμένουμε λοιπόν, δύο καινούριες παραγωγές που θα δουν το φως της σκηνής με τη νέα χρονιά. Είμαστε σε ετοιμότητα, σε επιφυλακή… Θέλω να σας ευχαριστήσω για τη σημερινή κουβέντα και τη συνάντηση μας, εδώ, στο λόφο Πανί και ευελπιστώ στο μέλλον να τα ξαναπούμε.

Γιούλη: Είναι πολύ ωραία πραγματικά και μενα μου αρέσει, πρώτη φορά δίνω συνέντευξη εξωτερική και μάλιστα σ’ένα τόσο μαγικό τοπίο εδώ στον Άλιμο.