Fractal
Home / ΒΙΒΛΙΟ / «Mέλλ’οντα ταυ_τ’αλογικά» [1]
17/02/2016, 12:22 μμ

«Mέλλ’οντα ταυ_τ’αλογικά» [1]

Της Γεωργίας Τσουδερού // *

 

                 «mell’onta tau_t’alogica»[2] του Giovanni Campi.

 

updown 

 

Eισαγωγή: To παρόν κείμενο περιλαμβάνεται στην συλλογή, με τίτλο: babbeleoteca minuta (ελάσσονα βαβελοθήκη) του Giovanni Campi, έργο που δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί και που απέσπασε, στην ημιτελή του μορφή, το λογοτεχνικό βραβείο Mazzacurati Rosso το 2008. Πρόκειται για το σύνολο 45 σύντομων αφηγήσεων που δανείζονται τον τίτλο τους από  τον μύθο της Βαβέλ. O πύργος της Βαβέλ αποτελεί το βιβλικό υπόδειγμα (Γέννεσις, Ι 1-9) για την καταγωγή και την χρήση της γλώσσας. Τον βιβλικό μύθο δανείζεται ο Giovanni Campi που προεκτείνει στην ιδέα μιας βιβλιοθήκης, υπό τον τίτλο: «ελλάσονα Βαβελοθήκη». Τα τοπία -η αρχιτεκτονική τους- όπως επίσης, οι χαρακτήρες στο κείμενο δεν εντάσσονται σε κάποιο ιστορικό χρόνο αλλά μοιάζει να δομούνται αφηγηματικά  στις φαντασιακές διαστάσεις και στις εναλλακτικές δυνατότητες  του χρόνου και του χώρου.

Το αρχιτεκτονικό τοπίο της Βαβέλοθήκης στο έργο του Giovanni Campi διαθέτει τα χαρακτηριστικά μιας αντανάκλασης των γεγονότων στο σύμπαν των πιθανοτήτων με τρόπο που μπορεί να συγκριθεί με τον πίνακα «Up-and-Down” του Escher[2]. Στον προαναφερόμενο πίνακα εμφανίζεται το τμήμα ενός κτιρίου στο υψηλότερο επίπεδο του έργου ενώ η συνέχεια του προβάλεται  στον θεατή αντεστραμμένη στο χαμηλότερο επίπεδο της εικόνας. Η οπτική αντιστροφή δημιουργεί την αμηχανία του θεατή που δεν γνωρίζει με ποιά σειρά θα πρέπει να «διαβάσει» τον πίνακα για να συμπληρώσει την εικόνα του κτιρίου: απο  πάνω προς τα κάτω ή απο κάτω προς τα πάνω; Έτσι, η εικόνα εδραιώνεται στην αποδόμηση του βλέμματος, αντικαθιστώντας την σειριακή κατανόηση με τις πολλαπλές δυνατότητες της χωροχρονικής αιτιότητας. Με παρόμοιο τρόπο στο κείμενο του Giovanni Campi τα αντικείμενα περιγράφονται σαν ενας αντικατοπτρισμός και εκφράζονται  σαν μια αντήχηση στον χωροχρόνο δημιουργώντας παράλληλα το περιβάλλον των εναλλακτικών αναγνώσεων. Όπως για παράδειγμα, ο αντικατοπτρισμός μιας πόλης -όπως παρουσιάζεται στην προαναφερόμενη αφηγηματική συλλογή- σε μια δεύτερη που υπάρχει ταυτόχρονα με την πρώτη (αλλά ποιά πόλη αντικατοπτρίζεται στην άλλη;) ή, η παρουσία δύο φωνών: ένας ομιλητής που άλλοτε αποκαλείται Κ-ύριος και άλλοτε κ-ύριος (μοιάζει αλήθεια ο ίδιος ομιλητής να διχάζεται και να συμπληρώνεται στην διπλή ανάγνωση της λέξης  άλλοτε, ως υπέρτατη και άλλοτε, ως κατώτερη αρχή).

Όσο για τον ίδιο τον συγγραφέα, ο ίδιος επιθυμεί να αποσιωπάται το όνομα πίσω απο το γραπτό έργο. Όπως δηλώνει χαρακτηριστικά σε ένα σύντομο αυτοβιογραφικό, και καθ’ όλα ιδιότυπο, σημείωμα:  «O Giovanni Campi υπάρχει σαν συγγραφέας, μόνο σαν συγγραφέας. Τα βιογραφικά του στοιχεία είναι παραπλανητικά ή αδιάφορα για να κατανοήσει κανείς το έργο του». Με αυτά τα λόγια εξηγεί ο Ιταλός συγγραφέας την απροθυμία του να επισυνάψει οποιαδήποτε βιογραφικό στοιχείο. Μπορούμε ενδεικτικά να ανιχνεύσουμε –χωρίς να εξαντλήσουμε- την λογοτεχνική του συγγένεια στις μυθοπλασίες των Italo Calvino, Luis Borges, στην γλωσσική πανδαισία και την κριτική γραφή του Giorgio Manganelli, στoυς γλωσσικούς και νοητικούς μηχανισμούς των οπαδών του Oulipo (Ouvroir de Literature Potentielle) [μτφρ. Εργαστήριο Δυναμικής Λογοτεχνίας], Emilio Villa κ.α.  Τέλος, θα ήταν ίσως, περιττό να ρωτήσουμε την άποψη του Giovanni Campi για τον συγγραφικό του  ύφος  καθότι όπως διαφαίνεται στα κείμενά του υπάρχει μόνο ενας λόγος, φαντασιακός, ευρηματικός και  εννοιολογικός, ικανός να εκφραστεί λογοτεχνικά χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις. Κατά συνέπεια, ο Giovanni Campi αποφεύγει την παράθεση της αυτοβιογραφίας επιτρέποντας στον αναγνώστη να επικοινωνήσει απευθείας με τον συγγραφικό  λόγο ως το μόνο αληθινό στοιχείο.

 

«mell’onta tau_t’alogica» (Mέλλ’ όντα ταυ_τ’αλογικά)

«Θα υπάρξει τουλάχιστον μια φορά όπου ό,σα ειπώθηκαν εδώ στην συνέχεια θα έχουν ήδη συμβεί;» -ρώτησε μια φωνή τον Κύριο.

«Συμβαίνει κάτι άραγε, ακριβώς αυτή την στιγμή;»- απάντησε ο κύριος.

Εφόσον δεν μπορούσα να πω τι υπάρχει ή τι υπήρξε, και ούτε μπορούσα να πω ακόμα και αν είχε συμβεί, ότι θα μαθευόταν τι πράγματι είχε γίνει· ούτε, ακόμα κι αν συνέβαινε τώρα, ότι πράγματι ήταν έτσι· ούτε, ακόμα και αν συμβαίνει τώρα, ότι πράγματι έπρεπε να γίνει.

«Πρόκειται λοιπόν, πιο απλά, να συμβεί, χωρίς πράγματι να υπάρξει; Και όμως, δεν θα υπάρξει καμία, ούτε μια, ούτε περισσότερες φορές, για ότι πρέπει να συμβεί, και σε ότι μπορεί: τίποτα δεν γίνεται.»

«Αυτά τα πράγματα υπάρχουν μονάχα στο μέλλον.»

Το μέλλον δεν υπάρχει ποτέ, παρά μόνο ως μια προφητική ανάμνηση της λήθης.

 

Η πιο περίτρανη σφραγίδα, μια πέτρα θα λέγαμε ή, μια πέτρα σαν σφραγίδα [3], αν και δεν γνωρίζουμε πάνω σε τι, ή μια πρώτη πέτρα, στην οποία όμως δεν θα ακολουθήσει ποτέ μια δεύτερη, μια πέτρα σε μορφή κύβου, αλλά όχι ολόκληρου, ούτε ολόκληρη, ένα στερεό χωρίς στερεότητα, με –ώστε να διακόπτει την περιεκτικότητά του- μια κοιλότητα, και στο εσωτερικό τούτης της κοιλότητας, αυτού του κενού, αυτής της τρύπας, για να προσπαθήσει ίσως, να εξάγει από την φύση της τρύπας την αλήθεια του  κύβου, και από τον κύβο ως τέτοιο την αλήθεια της ίδιας της τρύπας, ένα ρολό, πάνω στο οποίο, σε αμφότερες τις πλευρές, είναι γραμμένα τα ατελείωτα ονόματα: ένα όνομα για τον καθένα μας, όλοι εμείς για το καθένα από αυτά· ένα όνομα για κάθε πράγμα, όλα τα πράγματα για καθένα από τα ονόματα. Για να αποκρυπτογραφήσουμε μονάχα το μυστήριο  του εκεί για τον τόπο, του όταν για τον χρόνο, του πώς για τον τρόπο, του γιατί για την ερώτηση, και τους διάφορους και ενδεχόμενους συνδυασμούς, τις αδρανείς και μεταβλητές σταθερές. Λοιπόν, αντί για την πρώτη πέτρα, την τελευταία για παράδειγμα: για παράδειγμα – αντί υποδείγματος- αφού εξαφανιστούν όλα τα γράμματα, αφού εξαφανιστούν όλα τα ονόματα, και τα πράγματα, και οι ατελείωτες πέτρες και του τοίχου και των τειχών, και του πύργου και των πύργων, και της πόλης και των πόλεων, μόνο η ανάμνηση της τελευταίας από αυτές [σ.μ.: η πέτρα], αλλά ξεχασμένη, μόνο η προφητική μνήμη της τελευταίας από αυτές, αλλά ξεχασμένη, ως μια σωτηρία που δεν σώζει, και ας είναι αυτή η σωτηρία της, ως μια καταδίκη που δεν καταδικάζει, και ας είναι αυτή η καταδίκη της: ένα σημείο χωρίς παύλα, ή χωρίς μετωπίδα για σημειώσεις, ούτε οπισθόφυλλο ούτε μπροστινή σελίδα, άνευ μονήρους εξουσίας· ένας λυπηρός οίκτος, μια ιερή έκκριση· ένα τελευταίο αστείο.

___________________________________

[1] Με αυτό τον τρόπο προσπάθησα να μεταφράσω στα Ελληνικά τον γρίφο του τίτλου στο πρωτότυπο τίτλο:«mell’onta tau_t’alogica». Ο τίτλος αποτελεί ένα είδος λογοπαιχνίου, νοηματικού και γλωσσικού, από τους γρίφους που χαρακτηρίζουν την σκέψη και την γραφή του Giovanni Campi. Μια παιχνιδιάρικη προσέγγιση που τείνει με την ίδια ένταση τόσο στην απομοθυποίηση όσο και στον πειραματισμό της γλώσσας μετεωρίζοντας το νόημά της.

[2] Η έκφραση «μέλλοντα ταυτά» σημαίνει «μελλοντικά πράγματα» όπως αναφέρεται για παράδειγμα στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη: «..τον γάρ μέλλοντα ταυτά ακριβώς καταλαμβάνειν μετά αληθείαν ειπείν δεί» (Βιβλίο Ι, 4.8). Η έκφραση χρησιμοποιήθηκε αυτούσια στα Αγγλικά στον τίτλο του βιβλίου του Edgar Allan Poe : «Mellonta tauta» (1850). To κείμενο του Poe συστήνει μια συμβολική αφήγηση για την γέννηση της επαγωγικής (a priori) και της απαγωγικής (a posteriori) σκέψης ως λογικούς  τύπους  της νοητικής διεργασίας.

[3] Μ.C.Escher, Up-and-Down (1947).

ud

[4] Η ιταλική έκφραση «una pietra sopra» που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στο κείμενο μπορεί να μεταφραστεί «βάζω ένα οριστικό τέλος σε κάποιο ζήτημα» αλλά επίσης, παραπέμπει στην συλλογή κειμένων του Italo Calvino,  με τίτλο: «Una pietra sopra.Discorsi di letteratura e Societa’» που εκδόθηκε απο τον ιταλικό εκδοτικό οίκο Einaudi  (1980).

 

* Η Γεωργία Τσουδερού, δίγλωσση για τα Ιταλικά και τα Ελληνικά, είναι υποψήφια διδάκτωρ στο πεδίο της Συγκριτικής Γραμματολογίας στο Παν/μιο Πελοποννήσου. Απασχολείται επαγγελματικά με την διδασκαλία των δύο γλωσσών και παράλληλα, με τον χώρο της μετάφρασης και της διερμηνείας. Είναι εθελόντρια στο δίκτυο Βabels.org των διερμηνέων–μεταφραστών του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ με συμμετοχή στην διεθνή συνάντηση τον Μάιο 2006 στην Αθήνα. Στο περιοδικό ΕΝΕΚΕΝ έχει επίσης δημοσιευτεί η μετάφραση της συνέντευξης με τον καθ. Sandro Mezzadra, Σχολή Πολιτικών Επιστημών του Παν/μιου της Bologna, με τίτλο: «Χώρος και Ευρωπαίος πολίτης την εποχή της παγκοσμιοποίησης» (Δεκέμβριος 2012). Τα τελευταία δύο χρόνια συντονίζει την πρωτοβουλία του διαπολιτισμικού προγράμματος «Labirinto: Culture e Civilta’ Mediterranee» για την ενίσχυση της υπερ-εθνικής και Μεσογειακής ταυτότητας.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top