«Πέντε ακριβώς, την ώρα που βραδιάζει…» *
Γράφει η Ελένη Γκίκα //
«Το φιλί του θανάτου» του Ζιλ Βενσάν. Μετάφραση από τα Γαλλικά: Ρίτα Κολαίτη, εκδ. Καστανιώτη, σελ. 273
Μυθιστόρημα που αποδεικνύει ότι συχνά η λογοτεχνία προηγείται της ζωής και ότι η ιστορία είναι πάντοτε εκεί, ζωντανή και καθοριστική στον χρόνο που ακολουθεί.
Ο Ζιλ Βενσάν που αγαπά την Ιστορία και το νουάρ επιστρέφει μετά από την «Ντζεμπέλ» και τον πόλεμο της Αλγερίας, αυτή τη φορά με ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που έχει τις ρίζες του στον Ισπανικό Εμφύλιο και στα εγκλήματα του Φράνκο.
«Εσένα, που κατάγεσαι απ’ την Αλγερία, δε σου ‘ρθε ποτέ να φτιάξεις απ’ την αρχή την ιστορία των δικών σου, να επανορθώσεις τις αδικίες, ν’ αποκαταστήσεις τους αθώους; Εσένα, ποτέ δε σε στοίχειωσαν τέτοια πράγματα;»
Οι ήρωές του, στοιχειωμένοι από το παρελθόν, ερωτεύονται φαντάσματα και συμβιούν μαζί τους. Επανορθώνουν αδικίες, εγκλήματα, αναβιώνουν τα σκοτεινά εκείνα ιστορικά σημεία που αφορούν, επί τω προκειμένω, την δολοφονία του Λόρκα αναζητώντας τον τάφο του τον οποίο γνωρίζει μονάχα ο δολοφόνος του.
Ταυτοχρόνως λοιπόν με την αποκάλυψη ότι η δολοφονία του Ποιητή ήταν έργο Φρανκικής δολοφονικής έμπνευσης, ο Ζιλ Βενσάν κυκλοφορεί ήδη την δική του πανομοιότυπη μυθιστορηματική εκδοχή. Και η οποία είναι αυτή ακριβώς, η αποδεδειγμένα ιστορική.
Κινούμενο σε δυο χρόνους, παρελθόν και παρόν, «Το φιλί του θανάτου» αρχίζει στη Γρανάδα το 1936 όταν οι φρανκιστές, υπό την επίβλεψη του El Capitan, ψευδώνυμο ενός υψηλόβαθμου αξιωματούχου, δολοφονούν τον Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα. Στη Μασσαλία, 75 χρόνια μετά, τον Αύγουστο του 2011, στο απανθρακωμένο πτώμα μιας γυναίκας που βρίσκεται πεταμένο στις ράγες, το παρελθόν ζωντανεύει , μυστικές συμφωνίες αναδύονται απ’ το σκοτάδι και η ιστορία στοιχειώνει τη ζωή της Κλερ.
«Δηλαδή, πιστεύεις πως την αιτία του θανάτου της πρέπει να την αναζητήσουμε ακριβώς στα πάθη της;»
Την ημέρα του γάμου του ο αστυνόμος Ρουσέλ θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει την προηγούμενη ζωή του και η αστυνόμος Αϊσά με τον ιδιωτικό ντετέκτιβ Σεμπαστιέν Τουρέν να αναζητήσουν τον δολοφόνο διασχίζοντας αντίστροφα χώρο και χρόνο:
«Τρελό πράμα τα γυρίσματα της ζωής». Καθώς κι εκείνη η υπόνοια ότι τίποτα, τελικά, δεν μένει κρυφό. Ο τίτλος του βιβλίου, δάνειο από την σχέση των πρωταγωνιστών με την ιστορική αλήθεια:
“«Το φιλί του θανάτου; Αυτό σημαίνει;»
«Ακριβώς. Ήθελε να πει πως όταν ερευνάς ένα καυτό θέμα, τη στιγμή που ακουμπάς την αλήθεια, πρέπει να την πλησιάσεις κι άλλο, την αλήθεια εννοώ, μέχρι ν’ ακουμπήσεις τα χείλη σου πάνω της. Κι αυτό το φιλί, όπως έλεγε, ίσως είναι και θανατηφόρο».
«Τι σχέση είχαν όλα αυτά με τις σπουδές της;»
«Το να μελετάς τη σύγχρονη Ισπανία, καταλαβαίνεις, σημαίνει να ρίχνεις φως εκεί που επιμένει η σκιά. Αυτό ακριβώς έκανε ασταμάτητα η Κλερ. Σκάλιζε τις πληγές του Εμφυλίου, ήθελε ν’ αποκαλύψει ατιμώρητα εγκλήματα, να δημοσιοποιήσει ονόματα που, μέχρι τότε βολεύονταν στη σιωπή»”.
Ένα νουάρ μυθιστόρημα δρόμου όπου η λύση κρύβεται στα κλειστά σπίτια, σε σφραγισμένα χρηματοκιβώτια και στη μνήμη των ελάχιστων πια ζωντανών:
«Πάει καιρός που είχε πειστεί πως τα σπίτια κρατούσαν μέσα τους ένα ψήγμα απ’ ό,τι είχε συμβεί σο εσωτερικό τους».
Η αλήθεια, κυριολεκτικά κάτω απ’ τη μύτη τους. Εντελώς παράλληλη με ό,τι ζήσαμε μόλις προχθές, η λογοτεχνία ενίοτε σαν την ποίηση, είναι προφητική:
«Απ’ τον φροντιστή, που περνούσε στον διάδρομο σπρώχνοντας το κυλιόμενο μπαρ, ζήτησε ανθρακούχο νερό, ύστερα άνοιξε το ατομικό του τραπεζάκι και ξαναδιάβασε το άρθρο για τον Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα.
Εξιστορούσε τη νιότη του, τη φιλία του με τον Νταλί και τον Πικάσο, το έργο του, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του αφιερώματος είχε να κάνει με τον τραγικό θάνατο του ποιητή. Καμιά σοβαρή μαρτυρία δεν επέτρεψε την ακριβή αναφορά των συνθηκών της εκτέλεσής του, κι ακόμα λιγότερο τον ακριβό προσδιορισμό , μετά από εβδομήντα χρόνια, του σημείου όπου βρισκόταν η σορός του.
19 Αυγούστου 1936, 19 Αυγούστου 2011. Οι αρχές, οι θαυμαστές, οι αναγνώστες, όλοι οι λάτρεις του μεγάλου Γκαρθία Λόρκα, είχαν δώσει ραντεβού, την επομένη το μεσημέρι, σ’ έναν απ’ τους λόφους του Βίθναρ, ένα χωριουδάκι βόρεια της Γρανάδας. Εκεί, μολονότι δεν βρέθηκε ποτέ ίχνος απ’ το σώμα του, πιστεύουν ότι δολοφονήθηκε ο ποιητής από ομάδα φρανκιστών πολιτοφυλάκων».
Και το σημαντικότερο πρόσωπο, η παθιασμένη με τον Λόρκα Κλερ, η ζώσα απόδειξη: υπάρχουν και περιπτώσεις στις ζωές των οποίων εντελώς ταυτίζονται τέχνη και ζωή:
«… Κατά τον Ρουσέλ ήταν σαν στοιχειωμένη. Ο πεθαμένος πριν από εξήντα χρόνια Ισπανός παρείσφρησε μέσα της, ανάμεσά τους, και τίποτα πια δε φαινόταν στ’ αλήθεια να την αγγίζει».
Το φινάλε απροσδόκητο, αλλά το επίκεντρο πάντα εκεί και σαφές: «Προτού αφεθεί στον ύπνο, μονολογεί ότι έχει τρελαθεί λίγο, αλλά τι να γίνει, έτσι είναι. Αυτή και ο Φεδερίκο της θα πορεύονται πια αντάμα. Μακριά απ’ τον κόσμο, απ’ την αλλοφροσύνη του πλήθους. Μακριά, επιτέλους, απ’ τα δικά της πεδία της μάχης, θα είναι η χήρα που ονειρεύεται. Μια άγρυπνη φρουρός, μια σιωπηλή και μυστική σύντροφος».
Με ιστορικές και πολιτικές αναφορές, ατμοσφαιρικά και με ψυχαναλυτικό τρόπο ο Βενσάν αποδεικνύει ότι μας στοιχειώνουν η ιστορία, τα αναγνώσματα, τα παιδικά μας χρόνια, η καταγωγή. Εξάλλου, έτσι ακριβώς έχει συμβεί με τον ίδιο: Ο Ζιλ Βενσάν γεννήθηκε το 1958 στο Ισί-λε-Μουλινό. Η παράδοση της οικογένειάς του (ο παππούς του ήταν βουλευτής του Λαϊκού Μετώπου, εξέχουσα φυσιογνωμία της Αντίστασης) τον σημαδεύει από μικρή ηλικία. Ως έφηβος μαγεύεται από τα βιβλία, τις ιστορίες, τους φανταστικούς κόσμους. Έχει ήδη πάρει την απόφασή του: όταν θα μεγαλώσει, θα αφηγείται κι αυτός ιστορίες. Στα είκοσί του, παρατάει τις σπουδές του και φεύγει για το Νότο: τον μαγεύει η πόλη της Μασσαλίας και αφιερώνεται ολοκληρωτικά στην «περιπέτεια των λέξεων»… Έχει γράψει πολλά μυθιστορήματα, μεταξύ άλλων: «Ντζεμπέλ (Prix Euro Polar 2014), τα κινηματογραφικά δικαιώματα του έργου έχει αγοράσει η Ιζαμπέλ Αντζανί και το βιβλίο κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη, «Trois heures avant’ aube», «Beso de la muerte» δηλαδή «Το φιλί του θανάτου» που μόλις κυκλοφόρησε.
Ένα μυθιστόρημα έκπληξη, που επαληθεύτηκε από την επικαιρότητα, από την εποχή.
* Στίχοι του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα στο βιβλίο.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ο θάνατος ποτέ δεν βάζει τέλος
23/04/2024, 9:51 μμ -
Παρακείμενα: «Ωδή στην ηρωική παράδοση και ταυτόχρονα καταδίκη»
23/04/2024, 9:50 μμ -
Ο ‘δράκος’ κοιτούσε τη λίμνη
23/04/2024, 9:48 μμ -
Η αλχημιστική φαντασία της Μπουραζοπούλου
23/04/2024, 9:47 μμ -
Ο Δημήτρης Νόλλας συνεχίζει
23/04/2024, 9:45 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
✩ Editorial: «Γιατί να μην έχω παντρευτεί το αρνί;»
«Ίσως να ήμουν τρελή από τότε ακόμα που ήμουν με το Αρνί. Γιατί να μην έχω παντρευτεί το Αρνί, να μην έχω κάνει τρία παιδιά, να μην έχω παρατήσει τη δουλειά μου, για να μεγαλώνω τα τρία τρελά
Περισσότερα -
«La Diva: 40 χρόνια»: Αφιέρωμα στη Μαρία Κάλλας στο Μέγαρο Μουσικής
Στην απόλυτη ερμηνεύτρια όλων των εποχών, στην καλλιτέχνιδα που υπηρέτησε με σεβασμό και αγάπη την τέχνη του μελοδράματος μέσα από το μουσικό και θεατρικό της ταλέντο, στη Μαρία Κάλλας, είναι αφιερωμένο το γκαλά όπερας «LaDiva: 40 χρόνια»με την υψίφωνο DinaraAlieva, το οποίο
Περισσότερα -
Διήγημα: “Δευτερεύον”
Της Ευαγγελίας Πάσσαρη // Δευτερεύον Τυλιγμένη με ένα κυπαρισσί, βαρύ παλτό –είχε βάλει στο πέτο μια καρφιτσωτή πεταλούδα, δώρο του συγχωρεμένου του άντρα της– έδιωξε τα μαλλιά της από το μέτωπο και ευγενικά ζήτησε από
Περισσότερα -
«Τίποτα δεν είναι αναπόδραστο»
Γράφει η Τζίνα Ψάρρη // Graham Greene «Ο επίτιμος πρόξενος», Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης, Εκδόσεις Πόλις Ο γιατρός Εδουάρδο Πλαρ, είναι γιος ενός Άγγλου εξόριστου και μιας όμορφης Ισπανίδας. Ζει στην Αργεντινή από δεκατεσσάρων ετών και εργάζεται
Περισσότερα -
Δοκίμιο: “Ζήσε τη στιγμή Ή αλλιώς Η φιλοσοφία του Σκλάβου…”
Της Ευαγγελία Τυμπλαλέξη // * «Να φοβάσαι αυτό που εύχεσαι…» Φοβερίζει τρόπον τινά ο Τσακαλώτος τον Σόιμπλε, με τη ρήση αγγλικού αποφθέγματος… Για να επιστήσει την προσοχή μας στην ειδοποιό διαφορά ανάμεσα στη σύμπραξη και τους ρεγουλαρισμένους
Περισσότερα -
✩ 5 παραστάσεις θεατρικών έργων του Θανάση Τριαρίδη (Οκτώβριος – Νοέμβριος 2019)
~ Το HIV σε σκηνοθεσία της Έλενας Σωκράτους ανεβαίνει στην Κύπρο (ταυτόχρονα σε Λευκωσία –στο Θέατρο Wherehaus- και στην Λεμεσό –στο Θέατρο Συνεργείο–). Στον κεντρικό ρόλο βρίσκεται η Βασιλική Κυπραίου. Πρόκειται για την παράσταση που ξεκίνησε από το Βερολίνο τον
Περισσότερα -
Διήγημα: “Αύριο, θα είναι κιόλας αργά”
Γράφει η Τζίνα Ψάρρη // Ένα εκτυφλωτικό φως και μια εντελώς απρόσμενα άκαιρη ζέστη, σκέπαζε τη θάλασσα και το σπίτι. Καμία ετυμηγορία δεν θα μπορούσε να εκδοθεί για την ζωή της κάτω απ’ αυτόν τον λαμπρό ήλιο
Περισσότερα
