Fractal
Home / ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ / Συνεντεύξεις συγγραφέων / Γιάννης Τσίρμπας: “Η πλατεία Βικτωρίας συνεχίζει να σφύζει από ζωή. Δεν υπάρχει ευθεία γραμμή που να ενώνει τα πράγματα.”
29/04/2015, 1:45 μμ

Γιάννης Τσίρμπας: “Η πλατεία Βικτωρίας συνεχίζει να σφύζει από ζωή. Δεν υπάρχει ευθεία γραμμή που να ενώνει τα πράγματα.”

Συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη //

 

«Είναι ντροπή το 2015 να συμπεριφερόμαστε στους πρόσφυγες και τους μετανάστες σαν να είναι άνθρωποι ενός κατώτερου θεού. Είναι κυρίως θέμα πολιτικής βούλησης και ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού. Είναι λυπηρό να ακούς πολιτικά πρόσωπα να μιλούν για το θέμα με κυνισμό, άγνοια ή, το λιγότερο, αφέλεια. Να μην γνωρίζουν καν τι σημαίνει η λέξη πρόσφυγας». Ο Γιάννης Τσίρμπας με αφορμή το βιβλίο του «Η Βικτώρια δεν υπάρχει», ξεδιπλώνει την αλήθεια της εποχής, της Αθήνας και ενός λογοτεχνικού κείμενου.

 

cPh-Tsirbas-Yannis-776e7bd3

 

-Κύριε Τσίρμπα, ποια ήταν η αφορμή για να γραφεί το βιβλίο «Η Βικτώρια  δεν υπάρχει» (εκδόσεις Νεφέλη);

Η αφορμή είναι η ίδια όπως για κάθε λογοτεχνικό κείμενο. Νιώθεις την ανάγκη να πεις μια ιστορία και, συνήθως, η ιστορία που λες έχει να κάνει με πράγματα που ξέρεις, που γνωρίζεις στο πετσί σου.

 

-Ο τίτλος «Η Βικτώρια  δεν υπάρχει», είναι συμβολικός ή δηλώνει κάτι κυριολεκτικά;

Είμαι από τους συγγραφείς που πιστεύουν ότι ο τίτλος είναι οργανικό μέρος του κειμένου και, ως τέτοιο, αφήνει την ελευθερία της ερμηνείας του στον αναγνώστη. Κυριολεκτική και συμβολική ανάγνωση του τίτλου εξίσου ενδιαφέρουσες λοιπόν.

 

-Για κάποιους η επαφή με την πραγματικότητα δεν μπορεί να ανασύρει την θετική τους ταυτότητα. Τι πρέπει να κάνουμε για να τους αφυπνίσουμε;

Νομίζω ότι η «αφύπνιση» είναι μια αργόσυρτη διαδικασία που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Επιπλέον, πριν ξεκινήσουμε μαζί για την αφύπνιση, πρέπει να συμφωνήσουμε για το περιεχόμενό της, κάτι που μάλλον δεν θα γίνει ποτέ. Καθένας και κάθε μια την εννοεί διαφορετικά, όπως διαφορετικά την εννοούν και διαφορετικές κοινωνικές ομάδες. Συνεπώς, τόσο η αφύπνιση όσο και η κατεύθυνση και το περιεχόμενό της είναι πρώτα από όλα θέμα προσωπικής επιλογής, βούλησης και ταυτότητας. Στη συνέχεια έρχονται άλλοι παράγοντες, όπως το θεσμικό, πολιτισμικό και πολιτικό περιβάλλον που βοηθούν ή εμποδίζουν την όποια προσπάθεια αφύπνισης.

 

-Για άλλους η τελευταία ταυτότητα που έχει απομείνει είναι η γειτονιά τους. Κι αυτή όμως δεν έχει αλλοτριωθεί από την σάρωση του χρόνου;

Προφανώς έχει αλλάξει. Η «γειτονιά» δεν αποτελεί κάποια αξία από μόνη της. Ειδικά δε όταν χρησιμοποιείται ως περιχαράκωση, ως «σύνορο», όπως συμβαίνει στον κεντρικό ήρωα της «Βικτώριας…», είναι μάλλον κάτι αρνητικό. Αν ως γειτονιά εννοούμε πιο κοντινές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, θα μπορούσα να το δεχτώ, αν εννοούμε όμως μια τοπικιστική, χωροταξική περιχαράκωση, την οποία πρέπει να υπερασπιστούμε από «εξωτερικούς εχθρούς», νομίζω ότι δεν βοηθά σε κάτι. Δεν νοσταλγώ τη γειτονιά, επιθυμώ όμως την ελευθερία να χαίρονται όλοι το δημόσιο χώρο.

 

-Μετανάστες, άποροι , άστεγοι σε μια πόλη που μοιάζει σαν να μην έχει τα μέσα για να δώσει θαλπωρή. Υπάρχει ελπίδα για όλους αυτούς τους συνάνθρωπους μας;

Βεβαίως και υπάρχει. Είναι ντροπή το 2015 να συμπεριφερόμαστε στους πρόσφυγες και τους μετανάστες σαν να είναι άνθρωποι ενός κατώτερου θεού. Είναι κυρίως θέμα πολιτικής βούλησης και ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού. Είναι λυπηρό να ακούς πολιτικά πρόσωπα να μιλούν για το θέμα με κυνισμό, άγνοια ή, το λιγότερο, αφέλεια. Να μην γνωρίζουν καν τι σημαίνει η λέξη πρόσφυγας.

 

-Στους κάδους άστεγοι ψάχνουν να βρουν τροφή. Δεν θυμίζει την περίοδο της Κατοχής αυτή η σημερινή εποχή;

Δεν μου αρέσουν οι εύκολες αναλογίες. Προφανώς ένας σημαντικός αριθμός συνανθρώπων μας αντιμετωπίζει σήμερα σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης. Υπάρχουν, όμως, αναρίθμητες διαφορές με την περίοδο της Κατοχής, σε πάρα πολλά επίπεδα, κάτι που καθιστά οποιαδήποτε αναλογία προβληματική. Η σημαντικότερη είναι ότι σήμερα δεν υπάρχει έλλειψη βασικών αγαθών. Είναι, λοιπόν, ανεπίτρεπτο να μην υπάρχει οργανωμένη μέριμνα για τους ανθρώπους που βρίσκονται σε κατάσταση ανάγκης. Το θέμα είναι πολιτικό.

 

b190863

 

-Αττική, Βικτώρια, Άγιος. Τρία κομβικά σημεία. Ποια είναι τα στοιχεία που τα έκαναν γνωστά στα ΜΜΕ;

Τα ΜΜΕ αρέσκονται σε αυτό που λέγεται bad news. Από τη στιγμή που οι συγκεκριμένες περιοχές, σε μεγάλο βαθμό σε επίπεδο κατασκευής και όχι πραγματικότητας, άρχισαν να παράγουν bad news, έγιναν ευρύτερα γνωστές. Η απόσταση πάντως μεταξύ κατασκευής και πραγματικότητας, που είναι ούτως ή άλλως μεγάλη, στις συγκεκριμένες περιοχές διογκώθηκε για αρκετά χρόνια.

 

-Όταν είσαι πεινασμένος γράφετε, πεινάς και στο μυαλό. Μπορούμε όμως να μπούμε στη θέση του άστεγου ή να ανακαλύψουμε τον πληγωμένο εσωτερικό του κόσμο;

Αυτό είναι μια μεγάλη συζήτηση. Νομίζω πως αντικειμενικά δεν μπορούμε να μπούμε σε καμία κατάσταση που βιώνει κάποιος άλλος ή κάποια άλλη, γιατί κάθε κατάσταση είναι στην ουσία μοναδική. Ταυτόχρονα, δεν μπορούμε καν να αναπαραγάγουμε επακριβώς ακόμα και πολύ προσωπικά μας βιώματα. Σε κάθε περίπτωση, ο συγγραφέας εκτός από βιώματα χρειάζεται και ενσυναίσθηση.

 

–Η πλατεία Βικτωρίας παλαιότερα έσφυζε από ζωή. Σήμερα φαίνονται τα σημάδια της παρακμής. Τι έχει μείνει από παλαιότερα που να μην το έχει σβήσει η μνήμη;

Η πλατεία Βικτωρίας συνεχίζει να σφύζει από ζωή. Δεν υπάρχει ευθεία γραμμή που να ενώνει τα πράγματα. Παλαιότερα ήταν όντως τόπος κατοικίας εύπορων αστών, ενώ σήμερα έχει αλλάξει η κοινωνική της σύνθεση, αλλά αυτό από μόνο του δεν λέει κάτι. Εξακολουθεί να είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και όμορφα μέρη της σημερινής Αθήνας, κατά τη γνώμη μου.

 

-Στις πρώτες σειρές του βιβλίου γράφετε για την σαλαμοποίηση της προσωπικής ζωής. Στοιβαγμένοι στις πολυκατοικίες οι κάτοικοι της πρωτεύουσας πνίγονται και δεν μπορούν να ανασάνουν. Χαμηλό  βιοτικό επίπεδο δεν σημαίνει και δυσκολίες στην επιβίωση;

Υπάρχουν πολλά διαφορετικά επίπεδα στην επιβίωση. Το υλικό επίπεδο είναι μόνο ένα από αυτά. Οι ουσιαστικές ανθρώπινες σχέσεις, το ‘σχετίζεσθαι’ με ανθρώπινους όρους, είναι ένα άλλο.

 

-Ο «άλλος», ο ξένος , ο μετανάστης, ο πρόσφυγας μένει δίπλα μας. Είμαστε ανεκτικοί μαζί του;

Δεν υπάρχει μία απάντηση. Κάποιοι είμαστε, κάποιοι δεν είμαστε. Πάντως, το ότι στις περιοχές που υπάρχουν πολλοί μετανάστες υπάρχει και ευρέως διαδεδομένος ρατσισμός είναι μύθος. Η μεγαλύτερη έλλειψη ανοχής παράγεται με την απόσταση και όχι με την εγγύτητα. Σε αντίστοιχες έρευνες, όσοι έρχονται σε καθημερινή επαφή με μετανάστες είναι τελικά λιγότερο ξενόφοβοι από όσους τους βλέπουν μόνο στα δελτία ειδήσεων.

 

-Ο ρατσισμός, η βία είναι πανταχού παρούσα. Αλήθεια συμβαίνει κάτι ανάλογο και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες;

Νομίζω ότι όλες οι σύγχρονες δυτικές κοινωνίες σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό χαρακτηρίζονται από τέτοια φαινόμενα. Άλλωστε βλέπουμε το ρατσιστικό λόγο σε πολλές περιπτώσεις να έχει γίνει κυρίαρχος πολιτικός λόγος ή, αν όχι κυρίαρχος, τουλάχιστον mainstream.

 

70747

 

–Το βιβλίο σας από την πρώτη στιγμή είχε θετική ανταπόκριση από τους αναγνώστες και την κριτική. Τι σημαίνει αυτό για εσάς;

Είναι σίγουρα πολύ όμορφο το συναίσθημα να δέχονται άγνωστοί σου άνθρωποι με θετικά σχόλια κάτι που εσύ έκανες κλεισμένος μόνος στο γραφείο σου. Σου δίνει μεγάλη χαρά. Και η χαρά είναι εξίσου μεγάλη είτε το θετικό σχόλιο προέρχεται από κάποιον άγνωστό σου αναγνώστη που έψαξε να βρει το τηλέφωνό σου για να σου πει έναν καλό λόγο είτε προέρχεται σε δημόσιο επίπεδο από ανθρώπους που εκτιμάς για το έργο τους.

 

-Πέρα από την συγγραφή ποιες άλλες είναι οι ασχολίες σας;

Είμαι λέκτορας στο τμήμα πολιτικής επιστήμης του πανεπιστημίου Αθηνών. Η διδασκαλία και η επιστημονική έρευνα καταλαμβάνουν ένα μεγάλο κομμάτι του χρόνου μου.

 

-Μπορεί ο συγγραφέας να συνεισφέρει μέσα από το έργο του στη λύση των κοινωνικών προβλημάτων;

Νομίζω ότι δεν είναι αυτή η δουλειά του συγγραφέα και δεν μπορεί να είναι αυτός ο σκοπός του. Είμαι σχεδόν σίγουρος πως όποιος ξεκινά να γράφει σε αυτό το πλαίσιο, μάλλον δεν θα καταφέρει και πολλά, εκτός από το να γράφει πολιτικές μπροσούρες, που καμία σχέση δεν έχουν με τη λογοτεχνία. Θα αντιστρέψω λοιπόν κάπως το ερώτημα και θα πω ότι αργά και βασανιστικά το διάβασμα μας φέρνει όλους πιο κοντά στην κατανόηση της ανθρώπινης κατάστασης, άρα πιο κοντά στη συνεννόηση που είναι απαραίτητη για την επίλυση οποιουδήποτε συλλογικού προβλήματος.

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top