Fractal
Home / ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ / Συνεντεύξεις συγγραφέων / Γιάννης Σκαραγκάς: “Οι σπουδαίες γιορτές των ασήμαντων ανθρώπων είναι που σώζουν τον κόσμο μας”
22/11/2017, 9:44 πμ

Γιάννης Σκαραγκάς: “Οι σπουδαίες γιορτές των ασήμαντων ανθρώπων είναι που σώζουν τον κόσμο μας”

Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα //

 

 

«Είναι το τελετουργικό του ασήμαντου ανθρώπου που βρίσκει στην προσωπική του αποστολή μια απάντηση για να εξηγήσει τη θέση του στον κόσμο. Με συγκινεί απίστευτα η έννοια αυτής της αποστολής που αναφέρετε. Είναι σαν η πιο ασήμαντη τελετή να αποκαθιστά την κλονισμένη λογική του κόσμου που μας περιβάλλει.» Θα μας πει για την υποστολή και την έπαρση της σημαίας από την κυρά της Ρω ο Γιάννης Σκαραγκάς. Την εποχή που η θεατρική της εκδοχή παίζεται στο θέατρο και το βιβλίο του για την «Κυρά της Ρω» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική. Και παραδίδοντάς μας ένα βιβλίο κυριολεκτικά αναστάσιμο: «Οι  σπουδαίες γιορτές των ασήμαντων ανθρώπων είναι που σώζουν τον κόσμο μας. Η ικανότητά μας να ανανεώνουμε τη χαρά μετά από τις τραυματικές μας απώλειες.», θ’ αποδεχθεί.

 

-Τι συμβολίζει «Η κυρά της Ρω» και γιατί τώρα, κύριε Σκαραγκά;

Η απομονωμένη γυναίκα συμβολίζει μια Ελλάδα που είναι αντιμέτωπη με το σκληρό πρόσωπο της ιστορίας και πασχίζει να βρει νόημα σε μια ανεξάντλητη δοκιμασία. Για μένα αυτή η περίοδος ήταν η πιο ώριμη για την ιστορία που ήθελα να αναδείξω μέσα από τη ζωή της Δέσποινας Αχλαδιώτη. Τα τελευταία χρόνια, μιλώντας για την Ελλάδα σε διάφορα πάνελ στο εξωτερικό, συνειδητοποίησα ότι ο τρόπος του συγγραφέα μπορεί να είναι πιο ουσιαστικός, ιδίως όταν είσαι αντιμέτωπος με γελοία στερεότυπα ή θυμό.

 

-Πόσο εύκολο είναι για έναν άντρα συγγραφέα να υπογράψει έναν γυναικείο μονόλογο;

Είναι μια διαδικασία διαρκούς αμφιβολίας για το αν ερμηνεύεις μια γυναίκα ή αν τη συναισθάνεσαι πραγματικά. Στο τέλος πιστεύω ότι έχει να κάνει με την ικανότητα του καθένα μας στην ενσυναίσθηση. Ίσως αυτό που μένει είναι η ικανότητά μας να συνδεόμαστε με τον χαρακτήρα ενός άλλου ανθρώπου — με αυτά που δεν θα πει ποτέ χωρίς την ιδιαίτερή μας προσοχή.

 

-Στα δύσκολα μια γυναίκα είναι πιο ανθεκτική;

Δεν ξέρω, πραγματικά. Έχω παραιτηθεί εδώ και πολλά χρόνια από την προσπάθεια να τοποθετήσω τα όρια των ανθρώπων ή τα δικά μου. Με απασχολεί περισσότερο η οδυνηρή επίγνωσή τους όταν τα υπερβαίνουμε, και όλο εκείνο το βάρος της καινούργιας ζωής που ακολουθεί.

 

–Τι έχει μια γυναίκα ηρωίδα και αποτελεί δέλεαρ για έναν συγγραφέα άνδρα;

Σε ό,τι αφορά εμένα, το δέλεαρ είναι η πολυπλοκότητά της. Στο παρελθόν έχω κάνει πολλές κουβέντες, ιδίως ως σεναριογράφος, για το πόσο σύνθετος αντέχει να είναι ένας αντρικός χαρακτήρας για να είναι πιστευτός. Ποτέ δεν έκανα τέτοια κουβέντα για γυναικείους χαρακτήρες.

 

-Ποια ήταν «η κυρά της Ρω» στην πραγματική της ζωή;

Ένα άτομο που πιθανώς να μην μπορούσε να ανακουφιστεί από αυτό το ιδιαίτερο ποιητικό κομμάτι που συγκίνησε εμένα. Ένας σκληρός άνθρωπος που έπρεπε να επιβιώσει, αλλά και μια γυναίκα που όφειλε να αφοσιωθεί με πάθος σε κάποιο αίσθημα χρέους· για να αντέξει τη σκληρότητα και τη δική της αλλά και της ίδιας της ζωής.

 

–Είναι άλλη «η κυρά της Ρω» του βιβλίου από την «κυρά της Ρω» του θεάτρου;

Είναι η ίδια· το ίδιο κείμενο σε μια συντομότερη εκδοχή του. Σχεδόν εγκατέλειψα στα χέρια δύο γυναικών που εκτιμώ, της Κατερίνας Μπερδέκα που το σκηνοθέτησε και της Φωτεινής Μπαξεβάνη που το ερμηνεύει. Λόγω απόστασης, έχασα σχεδόν όλες τις πρόβες και τις παραστάσεις, ήμουν σίγουρος όμως ότι θα με δικαιώσει το αποτέλεσμα.

 

 

-Έχετε υπογράψει μυθιστόρημα, θεατρικό, σενάριο, τι κοινό διαθέτουν και ποιες οι διαφορές τους;

Είναι διαφορετικές τεχνικές για να πεις μια ιστορία. Οφείλουν να είναι διαφορετικές, αλλά παρουσιάζουν μια κοινή δεξαμενή χαρακτηριστικών που καθορίζουν τη μυθοπλασία. Είναι προνομιακό το πλεονέκτημα που σου δίνει αυτή η τριπλή λειτουργία, δηλαδή η πληρότητα των εκφραστικών μέσων και ιδιαιτεροτήτων που μπορείς να επιστρατεύσεις. Ξέρεις ότι βρίσκεις απαντήσεις που δεν θα διέθετες μόνο μέσα από μία φόρμα.

 

-Υπάρχουν κοινά, εμμονές, εκτός από τον «εγκλεισμό»;

Από τον εγκλεισμό με ενδιαφέρει περισσότερο το ιδίωμα της απώλειας, τα στάδιά του, η βασανιστική και απάνθρωπη επίγνωση ότι αυτό που έχασες σού έδινε τα χαρακτηριστικά σου, η απόγνωση να μαθαίνεις να ζεις λειψός. Δεν ξέρω αν ο εγκλεισμός χωρίς αυτά τα επίπεδα θα με συγκινούσε.

 

-Η καθημερινότητα στην «Κυρά της Ρω» παρουσιάζει μια τελετουργία σχεδόν ιαματική, ζούσαν ευχαριστηριακά οι άνθρωποι κάποτε;

Ήθελα να δώσω έμφαση σε αυτό το ευχαριστηριακό κομμάτι που διακρίνατε, όχι μόνο για δραματουργικούς λόγους αλλά και ως άποψη. Έχει να κάνει με τον τρόπο που διαβάζω εγώ το παρελθόν. Με ενδιαφέρει μια ανάγνωση που δεν στερείται τη συμμετοχή των αισθήσεων — μπροστά στο τραγικό, οι χαρακτήρες μου μπορούν τουλάχιστον να σαλέψουν και να ξαναβρούν τόπο για το σώμα τους.

 

-Κι αυτή η επανάληψη με την έπαρση και την υποστολή της σημαίας σηματοδοτεί μια τρόπον τινά αποστολή, υπάρχει μια αποστολή ζωής, τελικά, για τον καθένα; Το αισθάνεστε έτσι κάποιες στιγμές;

Είναι το τελετουργικό του ασήμαντου ανθρώπου που βρίσκει στην προσωπική του αποστολή μια απάντηση για να εξηγήσει τη θέση του στον κόσμο. Με συγκινεί απίστευτα η έννοια αυτής της αποστολής που αναφέρετε. Είναι σαν η πιο ασήμαντη τελετή να αποκαθιστά την κλονισμένη λογική του κόσμου που μας περιβάλλει.

 

-Όταν γράφετε, γιατί γράφετε; Έχετε απαντήσει ή ρωτήσει τον εαυτό σας γι’ αυτό;

Πήρα την πρώτη μου πανελλαδική διάκριση ως μαθητής γυμνασίου σε έναν διαγωνισμό νέων συγγραφέων που οι καθηγητές μου έπρεπε να αλλάξουν την ηλικία μου για να γίνω δεκτός. Ήταν μια σκοτεινή εποχή για μένα, και αυτή η επιτυχία επαναπροσδιόρισε τις αντοχές μου. Αυτό που κάνω μετά από μια σχεδόν εικοσαετή πορεία, τρέφεται ακόμα από εκείνη την εποχή. Η ικανότητά μου να γράφω ήταν ο μοναδικός τρόπος που έμαθα από παιδί για να εκπλήσσω τους άλλους — και για την ιδιαίτερα δύσκολη εφηβεία μου αυτό ήταν ένα ολόκληρο οπλοστάσιο στο οποίο επένδυσα την ίδια μου τη σχέση με τον κόσμο.

 

–«Καταφέραμε να γιορτάσουμε τη ζωή». Είναι ένας τρόπος αυτό εδώ το βιβλίο για να ξαναγιορτάσουμε τη ζωή; Μην ξεχνάμε ότι ακόμα και τα πατερικά κείμενα το υποστηρίζουν αυτό: εδώ έχουμε έρθει για να ευτυχήσουμε…

Οι  σπουδαίες γιορτές των ασήμαντων ανθρώπων είναι που σώζουν τον κόσμο μας. Η ικανότητά μας να ανανεώνουμε τη χαρά μετά από τις τραυματικές μας απώλειες. Το βιβλίο, όπως και η παράσταση, εστιάζουν πολύ στα σημάδια των ανθρώπων που έσμιξαν, που ευχαριστήθηκαν ο ένας τον άλλο, και που αντί για σημαίες και λάβαρα, άφησαν τη μνήμη της πολύτιμης ζωής, τη λαχτάρα της γιορτής, τη σημασία να είσαι κομμάτι της ανθρώπινης ιστορίας και να συμμετέχεις ακόμα και αν δεν μπορείς να την επηρεάσεις.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top