Fractal
Home / ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ / Η φωτογραφική τέχνη του Γιάννη Παντελίδη
06/09/2017, 1:15 μμ

Η φωτογραφική τέχνη του Γιάννη Παντελίδη

Της Μαγδαληνής Θωμά // *

 

 

Στο φωτογραφικό αφιέρωμα του Εντευκτηρίου “Camera Obscura”, ο φακός του Γιάννη Παντελίδη κάνει το τοπίο δικό του: ένα καδράρισμα επιλεκτικό απομονώνει τον οικοδομημένο αστικό χώρο στο απόγειό του. Οι φωτογραφίες της συλλογής «Αρχέτυπα και αδιέξοδα» δείχνουν μια τσιμεντούπολη κάτω από τον ουρανό. Έχουν λίγο-πολύ κοινή οπτική όλες. Ένας οριζόντιος άξονας κόβει το κάδρο στα δύο, στο κάτω μέρος, βαραίνει η πόλη με όλο το απροσδιόριστο υλικό της, στο πάνω, ανοίγει ο ουρανός, μελετημένα σκυθρωπός και γκρίζος, αδειάζοντας το περιεχόμενο που καθρεφτίζει με τρόπο απατηλό. Το βαρύ και φορτωμένο της πόλης αναμετριέται με το άδειο στερέωμα και γίνεται σχετικό, ποιο από τα δυο κυριαρχεί. Ο ουρανός είναι που χαμηλώνει ή η πόλη ανεβαίνει απειλητικά, μετέωρη και συμπαγής, βαριά όσο κι ανάλαφρη. Λες και το ένα προχωρά ακατάπαυστα μέσα στ’ άλλο, στοιχεία ετερόκλητα που συναντιούνται, μελαγχολικά ρετιρέ και ταράτσες, κεραίες παρανοϊκές, όλα ξεμπροστιασμένα σε μια γραμμή κοινού ορίζοντα.

Είναι ένας ορίζοντας δυναμικός, ένα όριο ανθεκτικό που ανανεώνεται μέσα από τη ματιά του θεατή και παράγει σημασίες. Ποια σχέση υπάρχει ανάμεσα στον αυστηρό κυβισμό της πολυκατοικίας των τελευταίων δεκαετιών και στην καμπύλη ενός τρούλου εκκλησίας ή την αψίδα ενός μνημείου παλιού που ξεφυτρώνει στο μολυβένιο δάσος των οικοδομών σαν παράξενο μανιτάρι; Ποια άλλη εποχή ανακαλεί, ποια τέχνη παρηγορεί με την τέχνη του, ποια σημασία δίνει στο κατηφές αστικό τοπίο; Κι αν πνίγεται συμβολικά και ρεαλιστικά από αυτό, χαράζει ανεξίτηλο το γράφημά του, όσο του επιτρέπει, τουλάχιστον, ο ανοιχτός χώρος από πάνω του, όση δυνατότητα δίνουν τα περιορισμένα τετραγωνικά της ιστορικής του μνήμης.

 

 

Διπλή, λοιπόν, η σχέση των στοιχείων της σύνθεσης, η μία φτιάχνει τον χώρο ανάμεσα στον ανοιχτό ορίζοντα και την περιχαρακωμένη πόλη και η άλλη προχωράει βαθιά στον χρόνο και μέσα από το αδιαπραγμάτευτο παρόν επικοινωνεί με το παρελθόν, ξανοίγοντας το βλέμμα πάνω και πέρα από περιορισμούς και φράγματα.

Δεν είναι λίγα αυτά που βλέπει ο καλλιτέχνης.  Η σύγχρονη ελληνική πόλη με τη θλιμμένη κούρασή της έχει συχνά ορισμό της το αποτρόπαιο και οι φωτογραφίες εστιάζουνε σ’ αυτό. Υπάρχει πιο απελευθερωτική τέχνη από κείνη που δεν φοβάται να αντικρίσει το ανυπόφορο; Αν μπορεί κιόλας να του βρει αναλογίες, να βάλει τάξη στην αταξία του κόσμου γύρω του, τότε η τέχνη αυτή έχει τη σφραγίδα του δημιουργού της. Ένα τέτοιο στοιχείο αυθεντικότητας χαρακτηρίζει τη φωτογραφική τέχνη του Γιάννη Παντελίδη. Μακριά από μέρη ευνοημένα, καλοχτενισμένα τοπία και λοιπές γραφικότητες, οι φωτογραφίες του απεικονίζουν μια Ελλάδα διαφορετική, στον αντίποδα των τουριστικών εκτιμήσεων, ένα τοπίο αποδεκατισμένο, απαρηγόρητο, στο παράπονό του επάνω. Τοπίο πεισμωμένο, με όλα τα ίχνη του ανθρώπου καταχρηστικά. Και ο άνθρωπος να λείπει.

 

 

Η μελέτη της φθαρμένης λεπτομέρειας και η γραφιστική απόδοσή της, η αναμέτρηση με το κενό, η στέρηση του βλέμματος και η πλησμονή του, η πληρότητα ενός χώρου άδειου και η απογύμνωση του φορτωμένου είναι κάποιες από τις ποιότητες της τέχνης του. Μα πάνω απ’ όλα, νομίζω, είναι η ικανότητα του δημιουργού να ανακαλύπτει μια αχρησιμοποίητη στιγμή στον χώρο, ένα τιποτένιο αντικείμενο, απολύτως τετριμμένο για να του δώσει ύπαρξη, σημασία και μοναδικότητα. Να μας δείξει, με δυο λόγια, εκείνο που δεν θα προσέχαμε ποτέ: ακόμα και αν το κοιτάζαμε, δεν θα ήμασταν σε θέση να το δούμε. Όχι έτσι, μ’ αυτόν τον τρόπο, τουλάχιστον.

Ίσως και να μην έχει άλλο τρόπο να σωθεί, καμιά φορά, η ασχήμια, παρά μόνο μέσα από μια όμορφη τέχνη.

 

 

 

http://yiannispantelidis.com/index.html?album=4&photo=13

 

 

* Η Μαγδαληνή Θωμά είναι διδάκτορας φιλολογίας (αφηγηματολογία). Έχει διδάξει νεοελληνική γλώσσα στα Τ.Μ.Γλώσσας του Μπορντώ και της Λίλλης, στο Liceo Classico “Marco Foscarini” της Βενετίας και στο Κέντρο Γλωσσών του πανεπιστημίου του Τάρτου. Ζει και εργάζεται στο Νότιο Πήλιο. Έχει δημοσιεύσει διηγήματα, ένα μυθιστόρημα («Ο πόνος είναι μοναχικό ζώο», Γαβριηλίδης 2014) και μια νουβέλα («Θα ερχόσουν μαζί μου στη Νορβηγία;» Βακχικόν 2015»). Το διήγημά της, «Τα όρια του Κόσμου» έχει λάβει διάκριση στον 5ο Διεθνή Διαγωνισμό Διηγήματος Eyelands – Παράξενες Μέρες (2015) και συμπεριλαμβάνεται στον συλλογικό τόμο «Στα όρια» (Παράξενες Μέρες 2015). Καταπιάνεται με τη μετάφραση της Εσθονικής λογοτεχνίας και έχει δώσει στη δημοσιότητα μεταφράσεις από το ποιητικό έργο των Jüri Talvet, Jaan Kaplinski, Doris Kareva, Jühan Viiding, Heiti Talvik, Hando Runnel και Karl Ristikivi.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top