«Η Γερμανία είναι ο μεγαλύτερος οφειλέτης σήμερα στην Ευρώπη»
Συνέντευξη στη Γεωργία Ανάγνου //
Πηγή: stokokkino.gr
Δύο Γερμανίδες, η δημοσιογράφος Nina Schulz και η φωτογράφος Elisabeth Mena Urbitsch, αποδομούν με την έρευνά τους τη διαχρονική πολιτική των γερμανικών κυβερνήσεων ως προς τις πολεμικές αποζημιώσεις.«Είναι μύθος ότι η Γερμανία έχει πληρώσει», λέει η Nina Schulz.
«Unfinished Business». Με μια πρόχειρη μετάφραση, «Ανοιχτές υποθέσεις». Έτσι τιτλοφορούν την έρευνά τους η δημοσιογράφος Nina Schulz και η φωτογράφος Elisabeth Mena Urbitsch, οι οποίες από το 2009 αναζητούν ανθρώπους που έχουν επιζήσει απ’ τα εγκλήματα των Ναζί στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.*
«Μ’ ενδιαφέρει να καταγράψω αυτές τις φωνές, που συνήθως δε βρίσκουν χώρο στη δημόσια σφαίρα. Οι ιστορίες των θυμάτων συνήθως καλύπτονται από αυτές των νικητών. Όμως, οι ιστορίες των θυμάτων θα έπρεπε να είναι η παγκόσμια ιστορία», μου λέει στο τηλέφωνο, απ’ τη Γερμανία όπου βρίσκεται, η Nina Schulz.
Την αναζήτησα με αφορμή την μαύρη επέτειο των 71 χρόνων από τη σφαγή στο Δίστομο. Πέρυσι, όπως και το 2010, η Γερμανίδα δημοσιογράφος είχε έρθει στην Ελλάδα, για τις εκδηλώσεις μνήμης. Το Δίστομο εξάλλου είναι μία από τις εμβληματικές περιπτώσεις που παρουσιάζουν με τη Mena Urbitsch στην έρευνά τους.
«Δε θα ξεχάσω ποτέ», μου λέει η Nina, «όταν ο Αργύρης Σφουντούρης μας πήγε στο σπίτι που γεννήθηκε και μας έδειξε τον κήπο που κρύφτηκε μαζί με τις αδερφές του και γλίτωσε απ’ τη σφαγή».
Ήταν μόλις τεσσάρων ετών ο Αργύρης Σφουντούρης, όταν έχασε τους γονείς του και τριάντα ακόμα συγγενείς, στη θηριωδία του Διστόμου. Εδώ και 20 χρόνια, έχει αφιερώσει τη ζωή του στη διεκδίκηση των πολεμικών αποζημιώσεων από το γερμανικό κράτος.
«Ο Αργύρης έχει πει κάτι πολύ σημαντικό: Αν καταβάλλονταν αποζημιώσεις στα θύματα, οι πόλεμοι δε θα συνέφεραν πια», υπογραμμίζει η κα Schulz.
«Η βιομηχανία της λήθης»
Οι περισσότεροι Γερμανοί δε γνωρίζουν τί πραγματικά έχει συμβεί στην Ελλάδα επί γερμανικής κατοχής. «Μαθαίνουμε βέβαια για τη ναζιστική Γερμανία στο σχολείο, υπάρχει όμως μια ολόκληρη πολιτική προσέγγιση από την πλευρά του κράτους ως προς το πώς θυμάσαι… ποιοι μνημονεύονται και γιατί… είναι και αυτό κομμάτι της πολιτικής διαχείρισης της μνήμης, πώς θα θυμόμαστε την αδικία», αναφέρει η κα Schulz και μου εξηγεί ότι ακριβώς γι’ αυτό θέλει να δώσει φωνή στους επιζώντες: «Είναι οι ίδιοι πολιτικά υποκείμενα και μπορούν να αμφισβητήσουν την ηγεμονική κουλτούρα της μνήμης, να διαφοροποιήσουν ποια μνήμη μπορεί να επιβιώσει».
Συνεχίζει: «Η εισβολή στην Ελλάδα στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο ήταν μια ενεργή τρομοκρατία εναντίον του άμαχου πληθυσμού. Ένα πολύ μεγάλο μέρος του εβραϊκού πληθυσμού σκοτώθηκε και η χώρα ληστεύτηκε συστηματικά σε οικονομικό επίπεδο. Αυτά είναι πράγματα για τα οποία οι άνθρωποι στη Γερμανία δεν ενδιαφέρονταν. Έτσι, όταν άνθρωποι στη Γερμανία όπως εμείς ασχολούνται με αυτές τις ιστορίες, είναι πολλοί που γυρνούν με έκπληξη και αναρωτιούνται: Α, ήμασταν και στην Ελλάδα; Δεν το ήξερα»…
Η Ελλάδα ή η Ιταλία είναι αγαπημένοι προορισμοί διακοπών για τους Γερμανούς, σημειώνει η κα Schulz. «Μπορεί να παραθερίζουν σε μέρη που έχουν συμβεί σφαγές… πηγαίνουν εκεί ως τουρίστες και δε βλέπουν τα μνημεία… Πρέπει να κοιτάξεις προσεκτικά για να δεις τα μνημεία», τονίζει. «Είναι ένα ερώτημα: θέλεις να ξέρεις ή θέλεις να ξεχάσεις;».
Η κα Schulz μου αναφέρει τη φράση ενός τουρίστα που είχε συναντήσει: «Υπάρχει μια βιομηχανία λήθης. Πώς μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά αν δεν κοιτάξουμε πίσω, να θυμόμαστε τί έχει γίνει;» Αυτή είναι μια φράση κλειδί για το πώς πρέπει να σκέφτονται οι άνθρωποι σήμερα, υπογραμμίζει η Γερμανίδα δημοσιογράφος, όταν τη ρωτώ τί ήταν αυτό που πιο προσωπικά την παρακίνησε σε αυτή την έρευνα.
«Ανοιχτή υπόθεση η καταβολή των αποζημιώσεων»
Αναζητώντας τα κομμάτια της ιστορίας που η κυρίαρχη αφήγηση έχει θάψει, η Nina Schulz μίλησε με ανθρώπους σε πάνω από δέκα χώρες. «Μιλώντας με όλους αυτούς τους ανθρώπους, αρχίσαμε να βλέπουμε πως στις περισσότερες υποθέσεις δεν έχουν καταβληθεί αποζημιώσεις», λέει στο www.stokokkino.gr. «Η σκέψη μας ήταν να συγκεντρώσουμε όλες αυτές τις ιστορίες σε ένα βιβλίο για να φανεί πώς διατρέχονται όλες τους από ένα σύστημα μη καταβολής αποζημιώσεων».
«Αυτό που βλέπουμε στην έρευνά μας είναι ότι οι αγώνες των επιζώντων των ναζιστικών εγκλημάτων στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο συνεχίζονται και πολλές δικαστικές υποθέσεις βρίσκονται ακόμα σε εξέλιξη, παρ’ ότι δεν το γνωρίζουν οι περισσότεροι. Στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, το 90% όσων διώχθηκαν από τους Ναζί ήταν από άλλες χώρες, αλλά πήραν μόνο το 10% των αποζημιώσεων που καταβλήθηκαν. Έτσι, το να βλέπουμε τη Γερμανία ως μοντέλο για την καταβολή πολεμικών αποζημιώσεων θα έλεγα πως είναι περισσότερο μύθος παρά πραγματικότητα», λέει με έμφαση η Γερμανίδα δημοσιογράφος.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, πώς βλέπει τη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων από την ελληνική κυβέρνηση και τη στάση του γερμανικού κράτους; «Η θέση πολλών γερμανικών κυβερνήσεων είναι ότι αυτό το θέμα έχει κλείσει, αλλά στην πραγματικότητα θα έλεγα ότι η Γερμανία είναι ο μεγαλύτερος οφειλέτης σήμερα στην Ευρώπη», μου απαντά και στοιχειοθετεί το επιχείρημα ενάντια στη ρητορική της γερμανικής πλευράς:
«Με τη συμφωνία του Λονδίνου για το χρέος της Γερμανίας το 1953, όταν η Γερμανία δεν είχε ακόμα ενοποιηθεί, αποφασίστηκε ότι η Γερμανία θα πληρώσει τις αποζημιώσεις ως επανορθώσεις, μετά την υπογραφή μιας Συνθήκης Ειρήνης. Το πότε και το πόσο παρέμεινε απροσδιόριστο. Αλλά αντί για Συνθήκη Ειρήνης, αυτό που υπεγράφη ήταν η «Συμφωνία των 2 συν 4».
Η κα Schulz αναφέρεται στη συμφωνία που απετέλεσε τη βάση της ενοποίησης της Γερμανίας και υπεγράφη μεταξύ των μέχρι πρότινος δύο Γερμανιών και των ΗΠΑ, Βρετανίας, Γαλλίας και Σοβιετικής Ένωσης το 1990.
«Κατά τη γνώμη μου, πρόκειται για γλωσσική διαχείριση, γιατί αν η συμφωνία είχε ονομαστεί Συνθήκη Ειρήνης, η Γερμανία θα έπρεπε να πληρώσει επανορθώσεις. Έτσι, μπορεί οι γερμανικές κυβέρνήσεις να θεωρούν ότι η υπόθεση έχει κλείσει, δεν ισχύει όμως το ίδιο για τους επιζώντες των σφαγών», υπογραμμίζει η κα Schulz.
Η Γερμανία, όπως σημειώνει η Γερμανίδα δημοσιογράφος, έχει καταβάλλει 71 δισ. ευρώ ως αποζημιώσεις για τα εγκλήματα των Ναζί στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, γι’ αυτό και η συντριπτική πλειοψηφία της γερμανικής κοινωνίας θεωρεί ότι το θέμα έχει κλείσει.
Επισημαίνει όμως η Nina Schulz: «Δε νομίζω ότι τα 71 δισ. είναι αρκετά, μπροστά στα θύματα που προκάλεσε αυτός ο πόλεμος» και καταλήγει: «Υπάρχει μια αντίληψη στη Γερμανία ότι αυτά τα ζητήματα έχουν τακτοποιηθεί. Σύμφωνα με την έρευνά μας δεν είναι έτσι, παραμένουν ανοιχτές υποθέσεις μέχρι σήμερα».
*Η έρευνα της Nina Schulz και της Elisabeth Mena Urbitsch δημοσιεύεται στο μηνιαίο Γερμανικό περιοδικό «analyse&kritik» από τον Οκτώβριο του 2014. Αναμένεται να εκδοθεί σε βιβλίο σύντομα, με την ολοκλήρωση της έρευνας τον προσεχή Αύγουστο, ενώ πρόσφατα βραβεύτηκε με το Alternative Media Award 2015. Διαβάσετε περισσότερα στα αγγλικά στο Unfinished Business- The project
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
-
-
Ποίηση: “Διπλή προσπέραση”
30/08/2017, 11:15 πμ -
-
Ζίγκμουντ Μπάουμαν, ο σπουδαίος διανοητής, κοινωνιολόγος, συγγραφέας και στοχαστής.
11/01/2017, 11:34 πμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Η Γέννηση της Μουσικής
Γράφει η Βάσω Κιούση // Γνωριμία με την Μουσική Μουσική! Γλώσσα μυστηριακή, πλημμυρισμένη από μαγεία. «Το παν στο σύμπαν είναι μουσική, αφού το παν είναι τάξη και αρμονία» Πλάτων. «Η Μουσική είναι ένα ηθικό δίκαιο. Δίνει ψυχή
Περισσότερα -
Ο Βαγγέλης Παπαδιόχος στο εργαστήρι του συγγραφέα
«Σκοτεινά δωμάτια», εκδ. Συμπαντικές διαδρομές, 2019 Αυτή η συλλογή διηγημάτων είναι η δεύτερη πεζογραφική μου προσπάθεια. Είχαν προηγηθεί οι «Λαθρεπιβάτες» (εκδ. Οσελότος, 2018), επίσης συλλογή διηγημάτων, τα οποία αποτελούσαν μικρές ρεαλιστικές ψυχογραφίες με φόντο την οικονομική και
Περισσότερα -
Διήγημα: “Το δουλάκι”
Της Μαρίας Ντούμα // Το δουλάκι Η κούρσα έστριψε απ’ τον άσφαλτο στο χωμάτινο δρόμο που οδηγούσε στον συνοικισμό. Μέσα σε ελιές ρείκια πουρνάρια το δρομάκι αυτό δεν επέτρεπε στον οδηγό να βλέπει γύρω του παρά μόνο
Περισσότερα -
Το χρέος μας απέναντι στην ανθρωπότητα
Γράφει η Κατερίνα Λιβιτσάνου- Ντάνου // Νίκος Καζαντζάκης «Ο ανήφορος», εκδ. Διόπτρα Τον Οκτώβρη του 2022 κυκλοφόρησε Ο ΑΝΗΦΟΡΟΣ, το μοναδικό αδημοσίευτο μέχρι και σήμερα μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη, από τις εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ. Το έγραψε 76 χρόνια πριν,
Περισσότερα -
Έξι ποιήματα
Της Δέσποινας Αυγουστινάκη // * Μισό φεγγάρι φως Μισό φεγγάρι φως η νύχτα σε προσμονή γέμισης Φως σε διαδικασία διαστολής… ίσαμε το ολόκληρο… Το όλον… Κι ύστερα πάλι φως σε χάση… Το όλον σε διαδικασία συστολής Ως
Περισσότερα -
Ποίηση: “Ποιος είπε ότι τα ψάρια δεν κλαίνε;”
Του Δημήτρη Σούκουλη // Ξαφνική, αναπάντεχη υποτροπή, σαν ύπουλη φλεγμονή που καλπάζει πάνω μου, με χτυπά πισώπλατα, μου στέκεται μπροστά, σφαδάζω από διαμπερή πόνο από σκουριασμένο μέταλλο, σύνδεσμος παλιάς περόνης, που δεν είχε τελικά δέσει, με κυριεύει
Περισσότερα -
✔ Προκήρυξη Ζ’ Διαγωνισμού Διηγήματος «Στέλιος Ξεφλούδας» με θέμα «Το Κάστρο»
O Προοδευτικός Σύλλογος «Τα Καστέλλια», η εφημερίδα Καστελλιώτικα Νέα, το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης και το literature.gr προκηρύσσουν τον Ζ’ Διαγωνισμό Διηγήματος «Στέλιος Ξεφλούδας» με θέμα «Το Κάστρο», θέλοντας να δώσουμε έμφαση στην ανάγκη προστασίας και ανάδειξης των αρχαιολογικών χώρων των Καστελλίων, τα οποία άλλωστε οφείλουν
Περισσότερα
