Fractal

Οι «Άβατοι Τόποι» του Γεράσιμου Δενδρινού

 

writing-2

 

ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΔΕΝΔΡΙΝΟΣ: ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΕΚΔΟΤΗ ΣΥΛΛΟΓΗ “ΑΒΑΤΟΙ ΤΟΠΟΙ”

 

1. ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ

Τώρα το καλοκαίρι, που πάει να γίνει φθινόπωρο,
και σκορπίζεται στη γειτονιά κυρίως τη νύχτα
εκείνη η αναζωογονητική δροσιά,
απ’ τη βεράντα του απέναντι σπιτιού,
ακούγεται «Ο Απόκληρος» του Βασίλη Τσιτσάνη.

Πολύ παλιά, στον ίδιο χώρο,
συγγενείς και φίλοι μεθούσαν απ’ τη χαρά
και τη ζωντάνια του γλεντιού
μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.

Με τον χρόνο όμως φύραναν οι επισκέπτες,
σκορπίστηκε η μεγάλη οικογένεια,
μερικά μέλη της χάθηκαν για πάντα,
οι επισκέπτες άλλαξαν φίλους και στέκια.
Έμεινε μόνο το μοναχικό αντρόγυνο
να κάθεται τ’ απογεύματα πίσω απ’ τα κάγκελα
της βεράντας και να χαιρετάει τους περαστικούς.

Από πέρσι ο σύζυγος, που υποφέρει από καρκίνο,
έγινε αιτία να ξανακούσουμε τον Τσιτσάνη
ειδικά εγώ, ο σπουδαγμένος στη Δύση,
με τα πολλά πτυχία και τους άχρηστους τίτλους.

«Ο Απόκληρος» μου φέρνει στο νου
τη νεότητά μου, και όλα όσα πλήρωσα
με αντικαταβολή εξαιτίας της έπαρσής μου,
όταν ξεσπούσα χωρίς λόγο κι αιτία
πάνω σε αθώους και ανυπεράσπιστους.

Το τραγούδι με λυτρώνει βαθιά
και καμιά σκιά δεν με συνταράσσει πια –
μια ηρεμία νιώθω, ένα μαλάκωμα ψυχής,
που ουδέποτε ένιωσα για συμφωνία
μεγάλου μουσουργού της Δύσης.

Χτες όμως, με το άκουσμά του ρεμπέτικου,
ξέσπασα σε λυγμούς,
έτρεξα μέσα στο δωμάτιο της μητέρας
που υποφέρει επτά χρόνια από άνοια
και της φίλησα τα χέρια.

 

2. CRIMEAN WAR MEMORY

Στον κόσμο δεν θα ξαναβρεθούμε

Μίλησέ μου για τ’ απέραντα κοιμητήρια στρατιωτών,
που έπεσαν για την τιμή μιας άγνωστης πατρίδας
για σκιές ανθρώπων που βαδίζουν ζητώντας
λίγη ανάπαυση ανάμεσα σε μαυσωλεία και χωνευτήρια,
αφήνοντας παντού ανεξίτηλα ίχνη.

Μίλησέ μου για μένα που ξεχάστηκα
σ’ αυτόν τον κόσμο, κι όλο με συνεπαίρνει
εκείνο το βουβό κλάμα των συγγενών
στο άκουσμα του θανάτου του νεαρού παιδιού τους,
όπως το φαντάστηκα ένα απόγευμα στο Χαϊντάρ Πασά,
στη θλιβερή συνοικία του Ούσκουνταρ της Πόλης,
όταν το βλέμμα μου έπεσε τυχαία
σε μια χορταριασμένη πλάκα
του Αγγλικού Νεκροταφείου,
που στεγάζει τα ιερά σώματα των πεσόντων
του Κριμαϊκού Πολέμου.

«Beneath rest the remains of Henry Baillie Hamilton,
naval cadet of “H.B.M.S. Agamemnon”,
who died at Therapia … 1854, aged 14 years.
“What I do thou knowest not now,
but thou shalt know here after”».

 

3. ΕΚΤΕΝΕΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Από τα νιάτα του, η καταφυγή στην ποίηση
ήταν αυτό που τον λύτρωνε.
Όταν η γραφή του ωρίμασε αρκετά
από μελέτη κι αναμέτρηση με την ίδια τη ζωή,
και βρήκε επιτέλους τον ρυθμό της ψυχής,
απόλυτα ταυτισμένο με το θέμα,
χωρίς τις ανούσιες ακροβασίες της γλώσσας
πήρε την απόφαση να δημοσιεύσει.

Όλα τα βιβλία εκδόθηκαν με δικά του έξοδα.
Κάθε συλλογή έφερε και διαφορετικό όνομα ποιητή.
Κανείς δεν γνώριζε ποιος ήταν,
ούτε οι φίλοι, μήτε η ίδια του η οικογένεια.
Ζούσε σ’ επαρχιακή πόλη – κι αυτό τον έσωζε.
Απέφευγε όσο τίποτε τις παρουσιάσεις βιβλίων,
όπου ο λογοτέχνης γίνεται το επίκεντρο
μιας νύχτας και όχι όλης της ζωής.

Οι κριτικοί τον διάβαζαν πάντα με θαυμασμό,
γράφοντας επαίνους γι’ αυτήν την απαράμιλλη γραφή,
τον στοχασμό και το ποιητικό ύφος.
Δημοσιογράφος δεν βρέθηκε ποτέ στην πόρτα του.
Τα ποιήματά του καταχωρούνταν σε ανθολογίες
και πολλά μεταφράζονταν σε ξένη γλώσσα.
Στον λογοτεχνικό κόσμο ανέκαθεν ήταν γρίφος
ποιος κρυβόταν πίσω από κάθε συλλογή –
χίλιες υποθέσεις έκαναν, αλλά τους παραξένευε
πώς ήταν δυνατόν κάθε τόσο ένας νέος ποιητής
να καταθέτει τόσο ώριμη γραφή
απ’ την πρώτη κιόλας συλλογή του.

Όταν μεγάλωσε, κι ένιωσε ο ίδιος
πως το έργο του ήταν πια ολοκληρωμένο,
σκέφτηκε πως ήρθε η ώρα να επισκεφτεί
ένα μεγάλο εκδοτικό οίκο της πρωτεύουσας,
για να συμπεριλάβει όλες τις συλλογές του
σ’ ένα καλαίσθητο τόμο.

Τότε μάθανε οι πάντες ποιος ήταν.
Η φήμη του ξαφνικά απλώθηκε
σε όλα τα λογοτεχνικά στέκια
– ο ίδιος έγινε το κέντρο συζήτησης –
μέχρι και η γενέτειρά του καμάρωνε γι’ αυτόν.

Ενώ διάβαζε ποιήματά του με υποβλητική φωνή
σε βιβλιοπωλείο της πόλης του,
και το ακροατήριο ησύχαζε,
απολαμβάνοντας τους στίχους,
θάμπωσε ξαφνικά το βλέμμα του,
ο χώρος και τα πρόσωπα βυθίστηκαν
σ’ ένα λαμπρό χρώμα, χαράς και ανταπόδοσης,
– αυτό ένιωσε βαθιά μέσα του – ,
ώστε, σκύβοντας μπροστά το κεφάλι,
λες και απηύθυνε ταπεινό χαιρετισμό
σε όλους τους παρευρισκομένους,
άφησε πάνω στο έδρανο
την τελευταία του πνοή.

 

4. ΟΜΟΤΕΧΝΟΣ

Είχε αρκετά χρόνια να εμφανιστεί
με νέο έργο στον εκδοτικό κόσμο.
Τα βιβλία, φίλων και γνωστών,
που δημοσιεύονταν κάθε τόσο,
ήταν γι’ αυτόν μέγγενη ζήλιας,
ξέσπασμα κακίας και μίσους.

Δεν έχανε ευκαιρία να δυσφημίζει τη γραφή τους,
και, όταν κάποιος κριτικός εξέφραζε
σε καθιερωμένη στήλη κυριακάτικης εφημερίδας
θετικές απόψεις για το έργο,
δεν σταματούσε ποτέ να στηλιτεύει σε συζητήσεις,
πως το όλο εγχείρημα ήταν αποτυχημένο,
η τέχνη του εντελώς λειψή
και το βιβλίο κενό περιεχομένου.

Για την ποιητική συλλογή του καλύτερού του φίλου,
για την οποία ο ίδιος διέδιδε ως μέτρια κι απαράδεκτη,
οι στίχοι κακοί και το όλο επιχείρημα άστοχο,
ήταν αυτός που την παρουσίασε πρώτος
σε γνωστό βιβλιοπωλείο της πρωτεύουσας,
αυτός που έσπευσε να φωτογραφηθεί
μαζί με γνωστούς λογοτέχνες
και πολιτικούς άρχοντες.

 

5. ΣΟΥΙΤΑ

Η γνωριμία τους δεν άντεχε να μένει άλλο
με συχνά τηλεφωνήματα αργά τη νύχτα,
και την απόσταση πάντα να παρεμβάλλεται
ανάμεσα στη μεγάλη πόλη του
και στο γραφικό χωριό της

Εκείνη, για τη συνάντηση σε πόλη του νομού της,
είχε βαφτεί κάπως άτεχνα,
αλλά τ’ ακριβά της ρούχα,
(ειδικά ο συνδυασμός των χρωμάτων,
και τα κοσμήματα),
φανέρωναν φτηνό γούστο νεόπλουτης.

Στην απόμερη καφετέρια του ραντεβού,
η μουσική ήταν δυνατή, το φως χαμηλό
κι ένας νεαρός όλο και μπαινόβγαινε,
εκτοξεύοντας σκόπιμα στην παρέα του,
καθισμένη μπροστά τον μπαρ,
πικρόχολα αστεία.

Όταν τα βλέμματά τους έγιναν μεταξύ τους πιο έντονα
και οι στιγμές φάνταξαν, παρόλη τη φασαρία,
αποκλειστικά δικές τους, της πρότεινε
να περάσουν μαζί τη νύχτα.

Του είπε πως προτιμούσε ξενοδοχείο
πρώτης κατηγορίας, πολυτελή σουίτα
με πρόσβαση σε προσωπική πισίνα
με ψηφιδωτό βυθό κι αναπαυτικές ξαπλώστρες.

Όταν βγήκαν στο δρόμο, η ζέστη ακόμα επέμενε.
Ένιωσε να τον διαπερνά η ερημιά
της επαρχιακής πόλης. Η διάθεσή του χάλασε.

Ενώ άναβε τσιγάρο, κι εκείνη είχε σταθεί
σε μια βιτρίνα με πορσελάνινα σκεύη,
νόμισε πως την είδε να ξεβοτανίζει
το ίδιο μεσημέρι στο μποστάνι του σπιτιού της,
και να φέρνει τα λερωμένα με χώμα χέρια στο μέτωπο,
για να αφαιρέσει πρόχειρα τον ιδρώτα.

 

6. ΣΕΝΤΟΝΙΑ

Απόψε είδα σε όνειρο τον αδερφό μου,
ν’ απλώνει γεμάτος χαρά στην αυλή του σπιτιού μας
κάτασπρα σεντόνια, γεμάτα αχνά αποτυπώματα φιλιών
που του χάρισε μια νύχτα εκείνη η οπτασία,
χαμένη ένα μεσημέρι στην ορμή του νερού –
κατέβαινε απ’ το βουνό παρασέρνοντας
χώματα, σπίτια, ανθρώπους και αγάλματα θεών που ποτέ
δεν εισάκουσαν τις προσευχές μας,
στέγες επικλινείς, ανάπαυλα των πουλιών για το ταξίδι τους.

Πάντα η χάρη μάς αγγίζει μόνο μια στιγμή,
και κάθε φορά κάποιος βγαίνει και μας σταματά,
χωρίς ποτέ να μας κοιτάζει στα μάτια.

Θυμάμαι συχνά τον αδερφό μου ανεβασμένο
υπερήφανα στη μηχανή του,
πριν πάρει τη μοιραία απόφαση
να συναντηθεί μαζί με την παρουσία εκείνη,
σε κάποιο αστρικό σμήνος, έτη φωτός μακριά
απ’ τα δύο τα γεγονότα,
της νύχτας που τον επισκέφτηκε η χάρη
και της ξέφρενης πορείας προς την αφύλακτη διάβαση.

 

Dendrinos* Ο Γεράσιμος Δενδρινός γεννήθηκε το 1955. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και υπηρέτησε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Έχει εκδώσει τη συλλογή διηγημάτων Ένα πακέτο Άρωμα, Ρόπτρον 1992 (ανατύπωση και βελτιωμένη έκδοση Κέδρος 1995³), το μυθιστόρημα Χαιρετίσματα από το νότο, Οδυσσέας 1994³ (ανατύπωση και βελτιωμένη έκδοση Κέδρος 2003), στο οποίο βασίστηκε το σενάριο της ταινίας του Δημήτρη Μακρή, Χαιρέτα μας τον πλάτανο, που διαγωνίστηκε το 2004 στο 54ο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, το ταξιδιωτικό κείμενο Ματίας ντελ Ρίος – Ημερολόγια, Οδυσσέας 1995 (ανατύπωση και βελτιωμένη έκδοση Κέδρος 2006), το μυθιστόρημα Απέραντες συνοικίες, Κέδρος 2001, τη νουβέλα Άλκης, Μεταίχμιο 2003 και το μυθιστόρημα Φραγή εισερχομένων κλήσεων, Μεταίχμιο 2006. Από το 2004 είναι μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων.

 

Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top