Fractal

Από την ‘τέχνη του φιλιού’, στο ‘γεια στο στόμα σου’

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

Ανθούλα Διαμάντη-Κηπιώτη, “Γεια στο στόμα σου”. Βήτα Ιατρικές Εκδόσεις, 2016

 

Το βιβλίο ‘Η τέχνη του φιλιού’, του Κλέμεντ Γουντ (1888-1950), είχε δημοσιευθεί το 1926 από την Εταιρεία Haldeman-Julius ως μέρος της σειράς τους, ‘Μικρά  Μπλε Βιβλία’. Η αρχική έκδοση, αποτελείται από πενήντα πέντε σελίδες και περιλαμβάνει μερικούς τρομερούς τίτλους κεφαλαίων, όπως  ‘Τα δύο είδη φιλιών’ (χείλη και μύτη, ή osculus Europeanus και osculus Asiaticus), ‘Μέγεθος στόματος’ και ‘Τεχνάσματα φιλιών’. Διαβάζουμε από το κεφάλαιο ‘Μέγεθος στόματος’:

‘… Το υπερβολικά μικρό στόμα μπορεί να φιληθεί εύκολα, και μερικές φορές είναι λιγότερο ικανοποιητικό απ’ ότι ένα καλά γεμισμένο  στόμα από ένα ζευγάρι των χειλιών. Το μεσαίου μεγέθους στόμα, σε κανονικές περιπτώσεις, δίνει τη μεγαλύτερη ευχαρίστηση. Όταν ο άντρας έρχεται αντιμέτωπος μ’ ένα στόμα του οποίου η γενική έκταση, αν τοποθετηθεί στο έδαφος, θα φτάσει προφανώς από το Ft. Desbrosses, στην Αλάσκα, μέχρι τη γωνία της Main Street και της λεωφόρου Zenith, Skaneateles, στη Νέα Υόρκη, το θέμα είναι καθαρά μέτρησης Εφαρμοσμένης Φυσικής. Ο ασφαλέστερος τρόπος είναι να ξεκινήσει κάποιος από τη μια γωνία και σταδιακά να προχωρεί προς το κέντρο, καλύπτοντας το έδαφος όσο πιο αποτελεσματικά μπορεί στη διαδικασία. Το παράτολμο κατά καιρούς είναι να κάνει αρχικά μια βουτιά στο κέντρο, και να αντιμετωπίσει τη συγκίνηση του να καταπονηθεί… σε μια δεξαμενή ανυπολόγιστου βάθους. Αν αυτή είναι σίγουρα η περίπτωση, το μόνο πράγμα που πρέπει να κάνει είναι να κωπηλατήσει προς μία ή την άλλη πλευρά, με την ελπίδα να φτάσει σε στέρεο έδαφος για μια ακόμη φορά…’.

Απ’ αυτά και μόνο μπορεί να δει κάποιος γιατί πούλησε 257.500 αντίτυπα στην κυκλοφορία του. Το διασκεδαστικό ύφος και η τάση του Κλέμεντ Γουντ για άσεμνα θέματα, όπως ‘ο Λόρδος Μπάιρον και οι γυναίκες που αγάπησε’ και ‘Σύγχρονη σεξουαλική ηθική’, έκανε πολλά από τα 57 ‘Μικρά Μπλε Βιβλία’ να φτάσουν στις  υψηλότερες πωλήσεις της σειράς.

Ήταν υπερβολικά παραγωγικός, γράφοντας όχι μόνο αυτά τα φυλλάδια, αλλά και βιβλία ποίησης με το όνομά του, καθώς και άλλα μυθιστορήματα με τον ιλιγγιώδη ρυθμό των 80.000 λέξεων το μήνα. Έγραψε επίσης ιστορικά βιβλία, κριτική λογοτεχνίας, χιουμοριστικά βιβλία,  βιογραφίες και πολλά άλλα. Ένα από τα μικρά βιβλία της μπλε σειράς που έγραψε, ‘Το πλήρες Λεξικό Ομοιοκαταληξίας’, παραμένει δημοφιλές με μεγάλες πωλήσεις, ακόμα και στις μέρες μας.

 

 

Ο Κλέμεντ Γουντ, έζησε με τόσο μεγάλη ποικιλία  τη  ζωή του. Γεννήθηκε στην Τασκαλούζα της Αλαμπάμα, το 1888. Στην αρχή ακολούθησε τα βήματα του πατέρα του και πήγε στη νομική σχολή. Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα το 1909 και έλαβε το πτυχίο νομικής από το Γέιλ,  το 1911. Φαινόταν να ήταν καλός εκεί, αφού έγινε και  βοηθός συντάκτη στην Εφημερίδα Νομικής του Γέιλ, και θα γινόταν επιτυχημένος δικαστής στο Κεντρικό Δικαστήριο του Μπέρμιγχαμ, το 1913, δύο χρόνια μετά το πτυχίο του. Οι σοσιαλιστικές του απόψεις και κλίσεις, όμως, δεν τον έκαναν προσφιλή στο πολιτικό κατεστημένο της Αλαμπάμα, και απομακρύνθηκε σχεδόν αμέσως μόλις πήγε εκεί.

Μετά από αυτό, μετακόμισε στο Γκρήνουιτς Βίλλατζ της Νέας Υόρκης, όπου βρήκε διάφορες δουλειές και σύντομα κατέληξε να γίνει γραμματέας στον, βραβευμένο με Πούλιτζερ, συγγραφέα Upton Sinclair. Έγραφε σε μια χιουμοριστική στήλη για τη σοσιαλιστική καθημερινή εφημερίδα ‘The New York Call’, το 1915, όταν γνώρισε τον Emanuel Julius.  Όταν μερικά χρόνια αργότερα ο Emanuel, που τώρα ήταν παντρεμένος με την Marcet Haldeman, και ο οποίος σε μια εξαιρετικά προοδευτική κίνηση τοποθέτησε αμφότερα τα ονόματα στην εταιρεία Haldeman-Julius, ξεκίνησε μια εκδοτική εταιρεία αφιερωμένη στην παραγωγή φθηνών, εκπαιδευτικών και ψυχαγωγικών βιβλίων τσέπης για εργαζόμενους, παρήγγειλε στον Γουντ να του γράψει μερικά κείμενα. Η  προσπάθεια στέφτηκε από τεράστια επιτυχία, και το όνομα Haldeman-Julius   έγινε διάσημο, ενώ η  ‘St. Louis Post-Dispatch’, την αποκάλεσε Χένρυ Φορντ της Λογοτεχνίας. Η ‘New Republic’ έγραψε ότι ‘ο όγκος των πωλήσεών του είναι τόσο φανταστικός, ώστε να κάνει την επιχείρησή του, σχεδόν ένα βαρόμετρο του γούστου των πληβείων’, ενώ άλλο ένα δημοσίευμα του ‘New Yorker’ ανέφερε πως η Haldeman-Julius πρέπει να αισθάνεται ‘την υπερηφάνεια του σταυροφόρου’ όταν, μπαίνοντας στο μετρό στη Νέα Υόρκη, βλέπει έναν εργάτη μ’ ένα βιβλίο της σειράς των μικρών μπλε βιβλίων στην τσέπη του. Ίσως ο πιο διαχυτικός έπαινος ήρθε σε ένα άρθρο, του 1924, του περιοδικού McClure, που ισχυριζόταν ότι τα  Μικρά Μπλε Βιβλία   εξαπλώνονταν σαν ευεργετικές ακρίδες πάνω από τη χώρα, και πρότεινε ότι θα βοηθήσουν αποφασιστικά ώστε να  σπάσει η πολιτιστική απομόνωση της Αμερικής. Η καλύτερη ειρηνική προπαγάνδα στον κόσμο, είναι να κάνει τον πολιτισμό όλου του κόσμου γνωστό σε όλους, κατέληγε το άρθρο, με ενθουσιασμό, αποκαλώντας την Haldeman-Julius μια δημιουργική ιδιοφυία που έδειξε  απίστευτα  ένδοξη πορεία   με αρχές παρόμοιες με εκείνες της Φορντ. Μέχρι τη στιγμή που η Emanuel Haldeman-Julius πέθανε το 1951, λιγότερο από ένα χρόνο μετά του θάνατο από εγκεφαλικό επεισόδιο του Κλέμεντ Γουντ,  υπήρχαν 2.300 τίτλοι στη σειρά των Μικρών Μπλε Βιβλίων, ενώ 1.800 βρίσκονταν ακόμα στο στάδιο εκτύπωσης. Ο γιος του Haldeman, Χένρυ, συνέχισε το έργο του πατέρα του μέχρι το 1978, όταν οι εκδόσεις αυτές κάηκαν στο Girard του Κάνσας. Τώρα φυσικά τα βιβλία είναι πλέον συλλεκτικά!

Ο Κλέμεντ Γουντ, όμως, πέρα από συγγραφέας, ήταν δικηγόρος και πολιτικός ακτιβιστής. Έγραψε κυρίως ποίηση. Έγραψε επίσης μια συνέχεια κατά κάποιο τρόπο, του Τομ Σώγιερ,  στο έργο του Μαρκ Τουέιν. Ήταν μέλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Αμερικής και διετέλεσε δήμαρχος του Μπέρμιγχαμ, στα 1913,  με τη σημαία του κόμματος. Διετέλεσε επίσης μέλος και υπήρξε ένθερμος ομιλητής της Αμερικανικής Ένωσης για την Πρόοδο της αθεΐας.

Η Ανθούλα Διαμάντη-Κηπιώτη, από τη μεριά της, εκτός από συγγραφέας είναι και οδοντίατρος, καθηγήτρια στην ειδικότητα της Περιοδοντολογίας.   Εδώ, αν και δεν είναι στις προθέσεις μας, θα αναγκαστούμε να  αναφερθούμε εν τάχει στις οδοντιατρικές της καταβολές και ρίζες  του έργου της, αφού το βιβλίο που γράφτηκε στον τίτλο, στην αρχή του κειμένου, αφορά κυρίως ένα όργανο άμεσα συνδεδεμένο και με την οδοντιατρική. Το στόμα, ή χρησιμοποιώντας την αυστηρή και επιστημονικότερη ορολογία, η στοματική κοιλότητα!

‘…Τρώμε, μιλάμε, γελάμε, φιλάμε, γευόμαστε… πόσα όμως γνωρίζουμε γι’ αυτό το κομμάτι του εαυτού μας το οποίο παίρνει μέρος σε όλες αυτές τις  διαδικασίες; Και πόσο μπορούμε να το αγαπάμε μια και ξέρουμε ότι το πρώτο βήμα για το ενδιαφέρον και την αγάπη είναι η γνώση να γνωρίσουμε το αντικείμενο που θα βιώσουμε τα συναισθήματά μας. Ή αντίθετα, πόσο στέρεη και αποτελεσματική μπορεί να είναι η φροντίδα και η αγάπη όταν γίνονται μηχανικά, επιδερμικά και χωρίς γνώση…’.

 

Πριν λίγο καιρό, μέσα στο 2015,  η συγγραφέας μας Ανθούλα Διαμάντη – Κηπιώτη,  μας είχε εκπλήξει ευχάριστα, με την κυκλοφορία του πρώτου βιβλίου της, με τίτλο ‘Πανωφόρια’ από τις ίδιες εκδόσεις (ΒΗΤΑ Ιατρικές Εκδόσεις). Εκεί όπως μας έγραφε κάπου στην εισαγωγή και τον πρόλογο της, στην πραγματικότητα, αυτοβιογραφίας της, η Ανθούλα Κηπιώτη, σε μία κατά πάσα πιθανότητα εκ βαθέων εξομολόγηση, μας είπε ‘… Θα βγάλω λοιπόν το δικό μου ‘νοητό’ παλτό, αυτό που με έχει κουκουλώσει, καλύψει αλλά και ζεστάνει τις μέρες και τις νύχτες μου από τότε που με θυμάμαι, και…  θα αποκαλυφθώ…’.

Ο τρόπος της αποκάλυψης εκείνης ήταν  αναμφισβήτητα προσωπικός, και γι’ αυτό, ιδιαίτερα σημαντικός, αφού μας πήρε από το χέρι και μας έφτασε έως εδώ. Ετούτο το βιβλίο, όμως, μας παίρνει από την αρχή δίνοντάς μας χρησιμότατες πληροφορίες για τη στοματική κοιλότητα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η συγγραφέας είναι επηρεασμένη από την πολύχρονη ακαδημαϊκή της πορεία, όπως αυτή διαμορφώθηκε δίπλα σε πολλούς φοιτητές και νέους οδοντιάτρους στην Οδοντιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Γουδί.

Στην αρχή δίνονται πληροφορίες για την ανατομική κατασκευή και τα κυριότερα χαρακτηριστικά των στοιχείων του στόματος, χωρίς να παραλείπεται η αναφορά στα άλλα ανατομικά στοιχεία της στοματικής κοιλότητας, όπως τη γλώσσα, τα χείλη, τους σιαλογόνους αδένες, και τις παρειές, τα γνωστά μας μάγουλα. Φυσικά όπως όλες οι περιοχές του ανθρωπίνου σώματος, έτσι κι εδώ, η ανατομική δίνει τη σειρά της στη φυσιολογία του στόματος, δηλαδή τις λειτουργίες του. Ακολουθούν οι παθήσεις της στοματικής κοιλότητας οι οποίες απευθύνονται τόσο στους επαγγελματίες υγείας όσο και στους αναγνώστες που δεν ανήκουν σε αυτή την ομάδα, στις οποίες περιλαμβάνονται, πως θα μπορούσαν να λείπουν άραγε, οι παθήσεις των οδόντων και η περιοδοντική νόσος, οι τρόποι πρόληψης και η θεραπεία τους. Ενδιαφέρον έχει το κεφάλαιο που έχει ως τίτλο και θέμα τη σχέση και τις αλληλοεπιδράσεις της στοματικής και της συστηματικής υγείας του ατόμου, ενώ τονίζεται η ευαισθητοποίηση που προϋποθέτει την καλή γνώση κάποιων καταστάσεων ή καλύτερα συμπτωμάτων γενικών ασθενειών με πρώτο ή κυρίαρχο σύμπτωμα που εντοπίζεται μέσα στο στόμα. Η ανάπτυξη φυσικά όλων των καταστάσεων όπου εμπλέκεται η στοματική κοιλότητα συνεχίζεται ακάθεκτη, μέχρι το τελευταίο κεφάλαιο όπου αναλύεται με λεπτομέρεια η θέση του στόματος στη λαϊκή μας παράδοση. Το βιβλίο κοσμεί, τέλος, πλούσια εικονογράφηση από την παγκόσμια καλλιτεχνική δημιουργία.

 

Που απευθύνεται λοιπόν ετούτο το βιβλίο θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος; Σε όλους είναι η γρήγορη απάντηση! Όμως πέρα από αυτό το καθαρά θεωρητικό ερώτημα, όλοι οι επαγγελματίες υγείας θα μπορούσαν να μάθουν πολλά τα οποία έως τώρα βρίσκονταν τόσο κοντά, αλλά και τόσο μακριά τους. Επομένως, από αυτή την πλευρά, αποτελεί μια προσπάθεια, ένα κίνητρο για αυτούς να μετακινηθούν σε περισσότερο λογοτεχνικές πλευρές του θέματος, όπως και για τους περισσότερους αναγνώστες να δουν ή να νοιώσουν την ιατρική πλευρά του τόσο συνηθισμένου οργάνου του σώματός τους. Της στοματικής κοιλότητας και των εξαρτημάτων της.

 

Ανθούλα Διαμάντη-Κηπιώτη

 

Έτσι ετούτο το βιβλίο, ουσιαστικά θα έπρεπε να έχει προηγηθεί του προηγούμενου, και   φυσικά αναφέρομαι στα ‘Πανωφόρια’! Ας είναι όμως! Αυτό υπαινίσσεται ότι η συγγραφέας μας χρωστά ακόμα, τουλάχιστον ένα!  Εκείνο που άφησε στη μέση, όταν τελείωνε το πρώτο!

 

Το βιβλίο στην πραγματικότητα, αποτελεί τη γέφυρα την οποία χρησιμοποίησε η Ανθούλα Κηπιώτη, για να περάσει από την πλευρά της αυστηρής ακαδημαϊκής περιοχής, στην από δω, την περισσότερο  ‘ελεύθερη’, την, ας την ονομάσουμε λογοτεχνική. Η ακαδημαϊκή συγγραφή, οι επαΐοντες γνωρίζουν καλά, χαρακτηρίζεται από την αυστηρότητα του κειμένου, τις περιβόητες οδηγίες για τους συγγραφείς, το μέγεθος του κειμένου, το ειδικό σχεδιάγραμμα της όλης προσπάθειας, τις βιβλιογραφικές παραπομπές και ένα σωρό άλλα πράγματα. Η απ’ εδώ περιοχή δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, ότι χρησιμοποιεί τον τρόπο συγγραφής κατά το δοκούν, με ένα τρόπο. Υπάρχει περισσότερη ελευθερία στον συγγραφέα, να αρχίσει και να τελειώσει όπως εκείνος θέλει, να γράψει όσα επιθυμεί, και να μας αφήσει όπως εκείνος θέλει. Με τα πολυποίκιλα ερωτηματικά ή το αντίθετο!

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top