Το αγαπημένο μου βιβλίο από την Ρέα Γαλανάκη
Γράφει η Εύα Στάμου //
“Φωτιές του Ιούδα, στάχτες του Οιδίποδα”, Ρένα Γαλανάκη, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2009, 270 σελ.
Η πολυσημία της προδοσίας και τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν διαχρονικά το πορτρέτο τού προδότη αναλύονται διεξοδικά στο μυθιστόρημα τής Ρέας Γαλανάκη, μέσω ενός επιτυχημένου συνδυασμού ιστορικής αναδρομής, κοινωνικής ανάλυσης, και μυθοπλασίας.
Ο σύγχρονος αναγνώστης θα διαπιστώσει ότι το βιβλίο Φωτιές του Ιούδα, στάχτες του Οιδίποδα, που πρωτοκυκλοφόρησε το 2009, φέρει κοινά στοιχεία με το πρόσφατο μυθιστόρημα του Άμος Όζ, Ιούδας (2016). Ο Οζ τοποθετεί την ιστορία του στην Ιερουσαλήμ του 1959, ενώ η ιστορία της Γαλανάκη εκτυλίσσεται σε ένα απομακρυσμένο χωριό, κάπου στον Ψηλορείτη, τον 21ο αιώνα.
Η συγγραφέας περιγράφει μια κλειστή κοινωνία με ιδιαίτερες παραδόσεις και άγραφους νόμους, χρησιμοποιώντας ως βάση της αφήγησής της τον μύθο του Ιούδα, ο οποίος, κατά περίεργο τρόπο, συμπλέκεται με την αρχαιοελληνική τραγωδία του Οιδίποδα, όπως αναδεικνύεται από ένα ανώνυμο Κρητικό ποίημα του 15ου, ή του 16ου αιώνα, στην αυγή της Κρητικής Αναγέννησης.
Το βάρβαρο έθιμο της καύσης του Ιούδα, οι προκαταλήψεις που αφορούν τους Εβραίους, το μίσος για τα μέλη της ελληνικής αντίστασης και τους αντάρτες, που, για κάποιους ακροδεξιούς, δεν έχει σβήσει ακόμα, ο έρωτας, ο ανταγωνισμός και τα πάθη που ευδοκιμούν σε ένα χωριό, όπου ανθούν επίσης η παρανομία, η οπλοχρησία και ο ρατσισμός, είναι τα κεντρικά θέματα που πραγματεύεται το βιβλίο.
Το κείμενο της Γαλανάκη διερευνά ζητήματα ευαίσθητα που αρκετοί σύγχρονοι πεζογράφοι προτιμούν να μην αγγίζουν – προκειμένου να μην θίξουν το ευρύ αναγνωστικό κοινό – όπως η αιμομιξία, ο εθνικισμός, η υποτιθέμενη ομοιογένεια της ελληνορθόδοξης κοινότητας, ο αποκλεισμός του ξένου, του αλλόθρησκου, του μετανάστη.
Το νόημα της εβραϊκότητας και το φαινόμενο της προδοσίας, φωτίζονται από διαφορετικές οπτικές γωνίες, καταδεικνύοντας την λειτουργία της διάδοσης των μύθων αλλά και των παγιωμένων προκαταλήψεων που αφορούν τον εβραϊκό λαό ανά τους αιώνες.
Το γεγονός ότι ο ακροδεξιός, αντισημίτης δάσκαλος — του οποίου η αφοσίωση στην τήρηση των εθίμων αγγίζει την ιδεοληψία –, συγκεντρώνει επίσης χαρακτηριστικά κοινού κακοποιού θα μπορούσε να φανεί σε κάποιους ως μια αφηγηματική επινόηση. Ωστόσο, η απτή πραγματικότητα δικαιώνει την προσέγγιση της Γαλανάκη, όπως καταδεικνύεται από τα στοιχεία που έχουν δει το φως της δημοσιότητας για την εγκληματική δράση μελών τής Χ.Α. Η συγγραφέας καταπιάνεται ξανά και μάλιστα πιο εκτεταμένα με την δραστηριότητα του μορφώματος της Χ.Α. και στο πρόσφατο μυθιστόρημά της Άκρα ταπείνωση (2016), ένα θέμα τολμηρό και δύσκολο.
Ρέα Γαλανάκη
Η Μάρθα, η νεαρή δασκάλα που ζητά μετάθεση στο χωριό της Κρήτης με σκοπό να ανακαλύψει τις ρίζες της οικογένειάς της, η Αγγελικώ, ο Πέτρος, η Φροσύνη, ο Χάρακας, αποδίδονται με ιδιαίτερη πειστικότητα μέσα από τις πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις τής κεντρικής ηρωίδας και τις τριτοπρόσωπες διηγήσεις των υπόλοιπων χαρακτήρων.
Η Γαλανάκη επιτυγχάνει να συνδέσει αριστοτεχνικά τον μύθο του 15ου αιώνα, με τα τραύματα του εμφυλίου, και τις προκαταλήψεις του σήμερα, τόσο χαρακτηριστικές των κλειστών κοινωνιών, αποφεύγοντας τις παγίδες του διδακτισμού και της μελοδραματικότητας.
Ένα μυθιστόρημα που φωτίζει ψέματα και αναδεικνύει αλήθειες με τρόπο που μόνο η καλή λογοτεχνία μπορεί να επιτύχει. Ένα βιβλίο για αναγνώστες που επιθυμούν να στοχαστούν πάνω στο βαθύτερο νόημα των μύθων και τον ρόλο που αυτοί παίζουν στη διαμόρφωση της ιστορίας.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Διήγημα: “Το φόρεμα”
Γράφει η Τίνα Κουτσουμπού // Το φόρεμα ΕΙΧΕ ΠΟΛΥ ΚΑΙΡΟ ΝΑ ΣΥΜΜΑΖΕΨΕΙ ΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΝΤΟΥΛΑΠΑ. Χρόνια ολάκερα στόλιζε το υπόγειο του πατρικού της κλείνοντας στα φύλλα της θησαυρούς. Είχε όμως αποφασίσει να πουλήσει το σπίτι που μεγάλωσε.
Περισσότερα -
Τα πολλά πρόσωπα του Νίκου Πορτοκάλογλου
Συνέντευξη στον Γιάννη Παναγόπουλο // Φωτογραφίες: Τάσος Βρεττός, Γιάννης Μητρούδης // Άνοιξε ένα σακ–βουαγιάζ και έπιασε εκείνο το μαύρο κοντομάνικο, που είχε στάμπα το εξώφυλλο παλιού άλμπουμ του συγκροτήματος Talking Heads. Το τίναξε στον αέρα. Υπέροχα. Και τέλεια
Περισσότερα -
Προς αναζήτηση ερμηνειών που δεν θα καταναλωθούν από τη φωτιά
Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη // Jaume Cabre, «Μας καταβροχθίζει η φωτιά». Μετάφραση: Ευρυβιάδης Σοφός. Εκδόσεις Πόλις. Αθήνα, 2022) Εξαιτίας κάποιου «…έμεινε χωρίς δουλειά, όπως κάποτε είχε μείνει χωρίς πατέρα κι’ ακόμα παλιότερα χωρίς μητέρα», λέει
Περισσότερα -
Στείλε μου κάτι από το Μπουένος Άιρες – “Tango”
Από την Αλεξάνδρα Φεφοπούλου // * Η ρομαντική ατμόσφαιρα του Μπουένος Άιρες, το πάθος του tango, οι φαρδιές λεωφόροι, τα στενά δρομάκια με τα παλιά σπίτια που οδηγούν σε μικρές πλατείες με όμορφα ατμοσφαιρικά μαγαζάκια. Βρίσκομαι στην Calle
Περισσότερα -
Τα παιδιά είναι τα πιο εύκολα θύματα του πολέμου. Δύο παραστάσεις που θα διευρύνουν το μυαλό μας και θα βοηθήσουν τα προσφυγόπουλα.
Της Κατερίνας Πουλοπούλου // Η UNICEF αναφέρει ότι περίπου 230 εκατομμύρια παιδιά ζουν σε χώρες και περιοχές όπου μαίνονται ένοπλες συγκρούσεις και επισημαίνει πως ποτέ στην πρόσφατη ιστορία τόσα πολλά παιδιά δεν έχουν υποστεί τέτοια ανείπωτη βία. Αν
Περισσότερα -
Λασίθι, νερό και μύθοι. (Μια τριανταφυλλιά κόντρα στη λήθη)
Της Ζωής Δικταίου // * Φωτογραφία, Γιώργος Μηλιαράς, Τζερμιάδων Λασίθι, νερό και μύθοι (Μια τριανταφυλλιά κόντρα στη λήθη) Λασίθι, ένα βαθύ, χτιστό πηγάδι ο τόπος, μα δεν είναι μόνο αυτό, είναι και μια μεγάλη
Περισσότερα -
«Τριάντα σονέτα με ιαμβικό μέτρο, ενδεκασύλλαβο, σε μία ποίηση συμβολιστική κι έμμετρη»
Γράφει η Νίκη Σκουτέρη // * Στέλλα Πετρίδου «Σονέτα της αγάπης», εκδ. Άλφα Πι Με περίσσιο ενδιαφέρον διάβασα τα σονέτα αγάπης της πολυσχιδούς ποιήτριας, στιχουργού, συγγραφέως κυρίας Στέλλας Πετρίδου. Τριάντα σονέτα με ιαμβικό μέτρο, ενδεκασύλλαβο, σε
Περισσότερα
