Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Τα όρια της γνώσης
31/01/2018, 10:13 πμ

Τα όρια της γνώσης

Γράφει ο Μίνως-Αθανάσιος Καρυωτάκης //

 

«Φρανκενστάιν» της Μαίρη Σέλλεϋ, Εκδ. Οξύ, σελ. 336

 

Ο Βίκτορ Φρανκενστάιν είναι ένας φέρελπις νέος επιστήμονας που ασχολείται με τις θετικές επιστήμες, έχοντας μελετήσει κυρίως έργα γνωστών αλχημιστών. Το πάθος του για τη γνώση και ο διακαής του πόθος να δημιουργήσει ζωή από το μηδέν, τον οδηγούν στην κατασκευή ενός απεχθούς πλάσματος. Θα καταφέρει, μάλιστα, να του δώσει ζωή μέσω του ηλεκτρισμού και πολύ σύντομα θα ευχηθεί να μην είχε καταφέρει ποτέ να ολοκληρώσει αυτή την πρωτοφανή επιστημονική ανακάλυψη. Ο λόγος είναι ότι το δημιούργημά του εκτρέπεται, προκαλώντας φρικιαστικές πράξεις. Παρά τον τρόμο του, ο Φρανκεστάιν θα προσπαθήσει να δώσει τέλος σε ό,τι έχει προκαλέσει.

Η συγγραφέας του έργου είναι η Μαίρη Γουόλστονκραφτ Σέλλεϋ, η οποία γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 30 Αυγούστου του 1797. Πατέρας της ήταν ο φιλόσοφος Ουίλλιαμ Γκόντουϊν και μητέρα της η συγγραφέας Μαίρη Γουόλστονκραφτ. Έτσι, δεν είναι τυχαίο ότι λίγα χρόνια αργότερα ερωτεύτηκε τον ποιητή Πέρσι Σέλλεϋ και κατέφυγε μαζί του το 1814 στην Ελβετία. Αυτή η σχέση ήταν ένας από τους βασικούς λόγους που γεννήθηκε «Ο Φρανκεστάιν ή Μοντέρνος Προμηθέας» καθώς προέκυψε από ένα παιχνίδι δημιουργίας και αφήγησης τρομαχτικών ιστοριών στη βίλα Ντιοντάντι[1] στα μέσα του 1816. Συνοδοιπόροι σ’ αυτό το πρωτότυπο λογοτεχνικό παιχνίδι ήταν ο Λόρδος Μπάιρον και ο δόκτωρ Τζον Πολιντόρι, από τους οποίους ξεπήδησε το θρυλικό έργο «Ο βρικόλακας».

Το παρόν έργο μπορεί να είναι συνδεδεμένο με τον τρόμο και την κυριαρχία γοτθικών χαρακτηριστικών, αλλά μάλλον επενδύει περισσότερο στον κοινωνικό προβληματισμό. Η συγγραφέας μέσα από τη δημιουργία του δόκτωρ Φρανκεστάιν διερωτάται για τα όρια της επιστημονικής γνώσης και της ηθικής. Η ανακάλυψη που συντελείται είναι συγκλονιστική, εφάμιλλη της δημιουργίας της φωτιάς από τον Προμηθέα. Ωστόσο, κατά πόσο μπορεί μια τέτοια ανακάλυψη να ωφελήσει το κοινωνικό σύνολο; Ή μήπως μπορεί να προκαλέσει ακόμα και την καταστροφή του; Το τέρας είναι ένας έκπτωτος άγγελος, μια εγωιστική επιστημονική δημιουργία, η οποία δεν δύναται να αφομοιωθεί από την κοινωνία. Το πάθος του δόκτορα για την υπερπήδηση των ορίων της ηθικής φαίνεται να είναι εν τέλει εκείνο που τον παρασέρνει σ’ ένα σπιράλ θανάτου και δυστυχίας.

 

Mary Shelley

 

Η γλώσσα του βιβλίου δεν είναι περίτεχνη, αλλά μέσω των παράλληλων αφηγήσεων, των περιγραφών και του αρχέγονου τρόμου προκαλούνται έντονα συναισθήματα στον αναγνώστη. Οι υπερβολικά έντονες σκηνές σε κάποια σημεία στοχεύουν στη δραματοποίηση και στην ανάδειξη του κακού που προκάλεσε ο νεαρός επιστήμονας στον εαυτό του, αλλά και ενδεχομένως στον κόσμο.

Εν ολίγοις, ο «Φράνκεστάιν» είναι ένα διαχρονικό έργο, το οποίο μπορεί να κρατήσει από την αρχή μέχρι και το τέλος το ενδιαφέρον του εκάστοτε αναγνώστη. Ο στόχος του δεν είναι αφηγηθεί μια απλοϊκή τρομαχτική ιστορία, αλλά να προσπαθήσει να ορίσει τα όρια της γνώσης, γιατί η γνώση πέρα από δύναμη μπορεί να είναι και κατάρα.

 

 

__________________

[1] Οι συγκεκριμένες ιστορίες έχουν κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Αρχέτυπο» με τον τίτλο «Ιστορίες των Νεκρών».

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top