Fractal

Ίσως τελικά χωρίς κανένα στην πραγματικότητα φόβο

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

Γιάννης Φαρσάρης, «Φόβος κανένας», Εκδόσεις OpenBook. 2015

(Κατεβάστε ελεύθερα το e-book >>)

 

Εάν θελήσουμε όμως να είμαστε ακριβοδίκαιοι, οι φόβοι στα 29 μικροδιηγήματα, όπως είναι ο υπότιτλος της συλλογής ‘Φόβος κανένας’ του Γιάννη Φαρσάρη, είναι πολλοί.  Μικρές ιστορίες ευκολοδιάβαστες, λοιπόν, μια έως τέσσερες μόλις σελίδες οι περισσότερες, τίποτα το εξεζητημένο στο στυλ γραφής, σκιαγραφούν μια αφόρητη καθημερινότητα για τους προβληματικούς από μια εκ του μακρόθεν άποψη και ενατένιση πρωταγωνιστές των μικρών ιστοριών του ολιγοσέλιδου ετούτου βιβλίου. Παρά το μικρό μέγεθος, όμως, εδώ εμφιλοχωρεί αρκετή δόση ιδιόρρυθμου ταλέντου και έμπνευσης από πλευράς του δημιουργού και μάλιστα σε θέματα και υποθέσεις οι οποίες κάποιες φορές είναι για πολλούς ανθρώπους δραματικά  καθημερινές και συνήθεις. Ιστορίες που αναφέρονται είτε σε ατομικό είτε σε οικογενειακό επίπεδο, είναι το περιεχόμενο της συλλογής, που επηρεάζουν οι πλείστες εξ αυτών ολόκληρο τον άμεσο  περίγυρο και  την κοινωνία. Γεννήσεις, αυτοκτονίες, χωρισμοί, τύψεις πρωταγωνιστών, δύσκολες σχέσεις μεταξύ εραστών, βύθια ερωτήματα πολλών συνανθρώπων μας, ανομολόγητα πάθη, προδοσίες μεταξύ συζύγων, όλα βρίσκονται ενσωματωμένα στους ανθρώπους της κοινωνίας που διαπραγματεύεται ο  Γιάννης Φαρσάρης με μια γλώσσα αμιγώς του διπλανού μας ανθρώπου στη γειτονιά, το γραφείο, την εργασία, οπουδήποτε.

Προφανώς τα διηγήματα αυτά γράφτηκαν κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων της αποκαλούμενης οικονομικής, και όχι μόνο κρίσης, στη χώρα μας, περίοδο όπου κάποιες ενέργειες των πρωταγωνιστών βρήκαν πρόσφορο έδαφος να αναδυθούν και εκδηλωθούν σε όλο τους το μεγαλείο. Μερικές ενέργειες στεναχωρούν, άλλες αγγίζουν τα όρια του κωμικού, κάποιες αφορούν μεμονωμένα άτομα, άλλες βρίσκουν εφαρμογή σε αρκετούς, όλες όμως έχουν μια περίεργη απόχρωση και συνοθύλευμα άγχους, υφέρπουσας και συγκρατημένης ελπίδας, καθώς και δύστροπης καθημερινότητας πλημμυρισμένης με μικρά ή μεγαλύτερα προβλήματα που ενοχλούν τους χαρακτήρες των ιστοριών. Κάποια ιδανικά φαίνεται πως παρακάμπτονται στην πορεία τους αποφασιστικά, η έννοια της ηθικής βρίσκεται πανταχού παρούσα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ο φόβος παρών επίσης οδηγεί τους πρωταγωνιστές να τον ξεπεράσουν όπως εκείνοι επιλέγουν και μπορούν, σε συνδυασμό πάντοτε με επιπόλαια εκ πρώτης όψεως υπαρξιακά ερωτήματα τα οποία και δρομολογούν την κατάσταση σε ένα τέλος, όποιο κι αν προοιωνίζεται αυτό, προς όποια κατεύθυνση!

 

Γιάννης Φαρσάρης

 

Σε μερικά απ’ αυτά τα μικροδιηγήματα, βρίσκονται αναμφίβολα θαμμένες σκέψεις και απόψεις του συγγραφέα τους για τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Οι πρωταγωνιστές των ιστοριών του, είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας, έφηβοι και νεαροί ως επί το πλείστον οι οποίοι βλέπουν το μέλλον τους αβέβαιο, κάποιοι δεν προβληματίζονται καν σε μια προσπάθεια να δουν την δημιουργηθείσα κατάσταση ως έχει και να προσαρμοσθούν ο καθένας με το δικό του τρόπο σε αυτή, άλλοι εμφανίζονται στην περιγραφή εξοστρακισμένοι από κάθε πιθανότητα οικονομικής, επαγγελματικής  και κοινωνικής ανάκαμψης, σέρνοντας τη μίζερη ζωή τους σε μια πιθανή διέξοδο, όποια κι αν είναι αυτή και το σπουδαιότερο με όποιο επερχόμενο κόστος. Μικρές ιστορίες απεικόνισης της θλιβερής σημερινής πραγματικότητας, αυτοτελείς μεν αλλά παρεμφερείς από μια άλλη έννοια, ανοίγονται μπροστά μας εύκολα και έτσι φεύγουν απ’ τις σελίδες του βιβλίου. Στα κείμενα παρελαύνει και συγκρούεται το σοβαρό με το αστείο και χιουμοριστικό, το πραγματικό με το φανταστικό, η σκληρή και ανελέητη πραγματικότητα με την πιθανότητα.

Σε μια  απ’ τις πρώτες σελίδες του βιβλίου, βρίσκονται τα λόγια του Σαλβαντόρ Νταλί, ‘Το σημαντικό είναι να εξαπλώσετε τη σύγχυση, όχι να την καταργήσετε’, ίσως για να προειδοποιήσουν και προτρέψουν τον υποψήφιο αναγνώστη να μην  αρχίσει να διαβάζει το κείμενο των ιστοριών με κάποια σειρά ή απαίτηση για μια κάποια αφετηρία και τέρμα, κι’ ακόμα και το σπουδαιότερο προφανή και λογικοφανή εξήγηση, αφού είναι ολοφάνερο ότι οι πρωταγωνιστές των ιστοριών έχουν την δική τους λογική.

Με το πρώτο πρόσωπο που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας, έρχεται κοντύτερα στον αναγνώστη αλλά και στη λύση της υπόθεσης που βασανίζει τον αφηγητή του κειμένου. Γρήγορες ιστορίες, οι οποίες αρχίζουν και τελειώνουν σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα χωρίς να απαιτείται να χρονίσουν με ότι φυσικά συνεπάγεται αυτό στην εξέλιξη. Ίσως ακραία μορφή αυτού που συζητάμε αποτελεί το μάλλον εμβληματικό κείμενο όλης της συλλογής, το ‘Είκοσι δύο χρόνια χωρίς διακοπή’ όπου μέσα σε λίγες μόλις σελίδες δίνονται απαντήσεις και λύσεις δραστικές σε προβλήματα πολύχρονα και πολυκαιρισμένα. Αλλού υπεισέρχεται το θέμα της τελευταίας μετανάστευσης, με την απεικόνιση της κρυμμένης ψυχοσύνθεσης ενός σύγχρονου μετανάστη.

Ένας πολυποίκιλος κόσμος άγεται και φέρεται εκεί μέσα στο βιβλίο φοβισμένος αλλά και αποφασισμένος. Ίσως τελικά χωρίς φόβο στην κυριολεξία!

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top