Οι 14 top τροφές «γροθιά» στον καρκίνο

Γράφει η Ρίτα Βελώνη //

Πρώτος ο Ιπποκράτης είχε πει: «Η τροφή σου πρέπει να γίνει το φάρμακό σου και το φάρμακό σου να γίνει η τροφή σου» . Όπως λοιπόν φαίνεται, αυτή του η ρήση, μπορεί να εφαρμοστεί, αφού τα ερευνητικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι υπάρχουν 14 τροφές με μεγάλη περιεκτικότητα σε ουσίες, οι οποίες, μειώνουν τις πιθανότητες εμφάνισης διάφορων μορφών καρκίνου. Ας δούμε ποιες είναι αυτές οι τροφές και γιατί έχουν χαρακτηριστεί «αντικαρκινικές».

Είναι πλέον εξακριβωμένο ότι η κακή διατροφή και το κάπνισμα, «ανοίγουν το δρόμο» για την ανάπτυξη διαφόρων μορφών καρκίνου. Επίσης, είναι γνωστό πως τα αντιοξειδωτικά (βιταμίνες Α, C, E και βήτα –καροτίνη κ.α,) που υπάρχουν άφθονα στα φρούτα, στα λαχανικά και στο ελαιόλαδο, εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες, που ενοχοποιούνται για τη δημιουργία καρκινικών κυττάρων. Επιπλέον, οι φυτικές ίνες που περιέχουν τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα δημητριακά ολικής αλέσεως, μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης –κυρίως- του καρκίνου στο παχύ έντερο. Όμως, οι αντικαρκινική προστασία δεν σταματά εδώ. Οι ερευνητές, έχουν εντοπίσει σε ορισμένα τρόφιμα, ξεχωριστές φυτοχημικές ουσίες, που αποτελούν ασπίδα κατά του καρκίνου του μαστού, του προστάτη, του πνεύμονα και του παχέος εντέρου.

Ντομάτα

Το 1995 ήρθαν για πρώτη φορά στη δημοσιότητα αναφορές, σύμφωνα με τις οποίες το λυκοπένιο (ουσία που χαρίζει στις ντομάτες το κόκκινο χρώμα τους) βοηθάει στην πρόληψη του καρκίνου του προστάτη. Η πρώτη εκείνη μελέτη του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, έδειξε ότι οι άνδρες που τρώνε τουλάχιστον δέκα μερίδες φαγητών με βάση την ντομάτα (ωμή ή μαγειρεμένη) κάθε εβδομάδα έχουν 45% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του προστάτη. Όσοι, επίσης, αναπτύσσουν τελικά καρκίνο του προστάτη, η «θεραπεία» με λυκοπένιο είναι δυνατόν να μειώσει το μέγεθος των όγκων και να κάνει τον καρκίνο λιγότερο επιθετικό. Από τότε που έγινε η πρώτη αυτή ανακοίνωση, το λυκοπένιο έχει αποδειχθεί ότι βοηθάει στην πρόληψη και άλλων καρκίνων, συμπεριλαμβανομένων αυτόν του πνεύμονα, του στομάχου, του εντέρου και του μαστού. Μάλιστα, η πρόσληψη μεγάλης ποσότητας φαίνεται ότι μειώνει το συνολικό κίνδυνο καρκίνου κατά περίπου 40%. Πρόσφατες μελέτες, έχουν ακόμα αποδείξει, ότι η προστασία του λυκοπένιου αυξάνεται όταν συνδυάζεται με ελαιόλαδο.

Καρότα και μπρόκολο

Πλήθος ερευνών, που έχουν γίνει όσον αφορά την αντικαρκινική δράση του καρότου δείχνουν ότι το λαχανικό αυτό προστατεύει σε σημαντικό βαθμό το DNA από καρκινικές μεταλλάξεις. Αυτό οφείλεται όχι μόνο στο γνωστό β-καροτένιο, που διαθέτει , του οποίου είναι αποδεδειγμένες οι αντικαρκινικές ιδιότητες, αλλά και σε μια άλλη εξ ίσου αντικαρκινική ουσία. Πρόκειται για την σουλφοραφάνη, που ανακάλυψαν στο καρότο ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Johns Hopkins. Η ουσία αυτή διεγείρει τα κύτταρα του οργανισμού ώστε να παράγουν ένζυμα κατά των καρκινικών κυττάρων. Η σουλφοραφάνη έχει επίσης βρεθεί στο μπρόκολο, στο μαρούλι και στα λάχανα Βρυξελλών.

Επιδημιολογικές έρευνες, συνδέουν άλλωστε τη συχνή κατανάλωση λαχανικών της οικογένειας των σταυρανθών (μπρόκολο, λάχανο, κουνουπίδι), με το μειωμένο κίνδυνο καρκίνου, κυρίως του προστάτη. Αυτό το επιβεβαιώνουν και τα αποτελέσματα των κλινικών ερευνών, που έδειξαν ότι – οι άνδρες που καταναλώνουν τρεις ή περισσότερες μερίδες λαχανικών την ημέρα από την οικογένεια των σταυρανθών, διατρέχουν κατά 48% μικρότερο κίνδυνο να αποκτήσουν κακοήθη υπερπλασία. Είναι σημαντικό ότι πολλές έρευνες έχουν αποδείξει ότι το φρέσκο μπρόκολο (κομμένο μέχρι τρεις ημέρες πριν) περιέχει 10-100 φορές υψηλότερα επίπεδα σουλφοραφάνης, σε σχέση με το «πολυκαιρισμένο» μπρόκολο.

Τσάι και σόγια

Μαύρο ή πράσινο, το τσάι, έχει αποδειχθεί αποτελεσματικός αντικαρκινικός παράγοντας, χάρη στις πολυφαινόλες που περιέχει.

Μελέτες σε πειραματόζωα, του Αμερικανικού Ιδρύματος Υγείας (American health Foudation) , του Rutgers University και του Case Western University των ΗΠΑ, απέδειξαν επίσης ότι τα φλαβονοειδή που περιέχονται στο τσάι (μαύρο ή πράσινο) παρεμποδίζουν και ορισμένες γενετικές μεταλλάξεις του κυττάρου, μειώνοντας τον κίνδυνο καρκινογένεσης στο δέρμα, τους πνεύμονες, τον οισοφάγο και το στομάχι. Ακόμα, μια επιδημιολογική έρευνα σε 35.000 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, έδειξε ότι το ποσοστό καρκίνου του πεπτικού και του ουροποιητικού συστήματος είναι χαμηλότερο κατά 40% έως 70% σε γυναίκες που πίνουν περισσότερο από δυο φλιτζάνια τσάι την ημέρα, σε σύγκριση με εκείνες που δεν πίνουν ποτέ ή που καταναλώνουν πολύ σπάνια τσάι. Επίσης, οι ιζοφλεβίνες που περιέχονται στη σόγια, εμποδίζουν το σχηματισμό καρκινικών κυττάρων στο μαστό, ενώ – όπως ανακοίνωσαν πρόσφατα Βρετανοί επιστήμονες- ενδέχεται να αναστέλλουν και την ανάπτυξη καρκίνου των πνευμόνων.

Σταφύλια (και κόκκινο κρασί)

Μελέτες που έχουν διεξαχθεί κατά καιρούς σε διάφορα ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού, αποδίδουν στη ρεσβερατρόλη (ουσία που βρίσκεται στη φλούδα και στο χυμό των σταφυλιών), περιοριστικές ικανότητες σε όλα τα στάδια εξέλιξης του καρκίνου, καθώς και προληπτική δράση κατά της νόσου. Πρόσφατες μελέτες απέδειξαν επίσης, ότι το κόκκινο κρασί το οποίο περιέχει ρεσβερατρόλη, όταν πίνεται σε μικρές δόσεις (όχι περισσότερο από 1-3 ποτηράκια την ημέρα), λειτουργεί προληπτικά κατά του καρκίνου του μαστού.

Πορτοκάλια

Για όσους πιστεύουν ότι τα πορτοκάλια είναι «πανάκεια» αποκλειστικά ενάντια στα κρυολογήματα και στη γρίπη, υπάρχει μια έκπληξη. Τα πορτοκάλια και γενικά τα εσπεριδοειδή, είτε φρέσκα είτε στυμμένα σε χυμούς, οχυρώνουν τον οργανισμό απέναντι σε 3 μορφές καρκίνου, καρδιοπάθειες και παχυσαρκία, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες Αυστραλών επιστημόνων. Συγκεκριμένα, τα πορτοκάλια, λόγω της περιεκτικότητας τους σε αντιοξειδωτικές ουσίες, μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του στόματος, του λάρυγγα και του στομάχου έως και 50%, υπογραμμίζει η ερευνήτρια Κατρίν Μπάγκαρστ. Η ίδια, αναφερόμενη σε στοιχεία από 48 μελέτες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, σχετικά με τα ευεργετικά οφέλη των εσπεριδοειδών στην ανθρώπινη υγεία, συστήνει ένα γκρέιπ φρουτ ή 2 πορτοκάλια την ημέρα, καθώς και άφθονο λεμόνι στα φαγητά.

Μήλα

Φιλανδοί ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι στους άνδρες και στις γυναίκες που τρώνε μεγάλες ποσότητες μήλων καταγράφονται 58% λιγότερα περιστατικά καρκίνου των πνευμόνων, από ό,τι σε όσους καταναλώνουν μικρές ποσότητες μήλων. Αυτό κυρίως οφείλεται στα πλούσια φλαβονοειδή που περιέχουν και στις αντιοξειδωτικές τους ιδιότητες, οι οποίες καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου που δημιουργεί ο ίδιος ο οργανισμός κατά τη διαδικασία του μεταβολισμού των τροφών.

Δημητριακά ολικής άλεσης

Μια διατροφή που περιλαμβάνει δημητριακά ολικής αλέσεως, καθώς και μαύρο ψωμί, μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο των εντέρων. Υπάρχουν επίσης ισχυρές ενδείξεις που συνδέουν τις φυτικές ίνες των δημητριακών με την προστασία κατά του καρκίνου και σε άλλα σημεία του σώματος. Τα παραπάνω -ομόφωνα- συμπεράσματα είκοσι κορυφαίων Ευρωπαίων και Αμερικανών ειδικών του καρκίνου, δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό «Εuropean journal of Cancer Prevention».

Σκόρδο και κρεμμύδι

Αυτά τα δυο ταπεινά ζαρζαβατικά, που χρησιμοποιούμε συνήθως ως καρυκεύματα στα φαγητά μας, φαίνεται πως είναι προικισμένα με ιδιότητες που δεν παύουν να εκπλήσσουν τους ερευνητές. Υπάρχουν ενδείξεις ότι μέσα στα τόσα προτερήματά τους , περιέχουν και ουσίες που συμβάλουν στην καθυστέρηση της μετάστασης των καρκινικών κυττάρων, σε περίπτωση εμφάνισης καρκίνου. Ακόμα, αυξάνουν την παραγωγή ενζύμων βοηθώντας έτσι να περιοριστούν οι συνθήκες εκείνες που προκαλούν την καρκινογένεση.

Φράουλες και βατόμουρα

Οι φράουλες, όπως και κάποια είδη μούρων (π.χ. βατόμουρα, μύρτιλλα), είναι πλούσια σε πολυφαινόλες, που είναι γνωστές για τις αντικαρκινικές τους ιδιότητες. Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Οχάιο συγκέντρωσαν εργαστηριακές μελέτες και μελέτες σε ανθρώπους και παρουσίασαν τα αποτελέσματά τους, τα οποία αποδεικνύουν την προστατευτική δράση των φρούτων αυτών απέναντι στις οξειδωτικές και κυτταρικές λειτουργίες που οδηγούν στην ανάπτυξη καρκίνου.

Μεσογειακή δίαιταVs καρκίνου

Όλο και περισσότερες έρευνες και επιδημιολογικές μελέτες, διεθνώς, συνδέουν την συστηματική κατανάλωση ελαιόλαδου με τη μείωση της εμφάνισης καρκίνου σε διάφορα ζωτικά όργανα. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνα από το Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με το τμήμα Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και το Ελληνικό Ίδρυμα Υγείας, οι άνδρες και οι γυναίκες που ακολουθούν τους κανόνες της μεσογειακής διατροφής , η οποία διαθέτει το ελαιόλαδο ως κύρια πηγή λιπαρών, μειώνουν τις πιθανότητες σε ποσοστό 25% να προσβληθούν από καρκίνο του παχέος εντέρου, σε ποσοστό 15% από καρκίνο του μαστού, σε ποσοστό 10% από καρκίνο του προστάτη και σε ποσοστό 10% από καρκίνο του ενδομητρίου και του παγκρέατος. Οι επιδημιολογικές μελέτες έχουν αποδείξει πως η μείωση αυτή, οφείλεται στις αντιοξειδωτικές ουσίες, που υπάρχουν στα φρούτα, τα λαχανικά και στο ελαιόλαδο, οι οποίες εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες, που ενοχοποιούνται ότι βλάπτουν τα κύτταρα και δημιουργούν καρκινογένεση.

Η λειτουργία του αντικαρκινικού μηχανισμού

Μόλις πρόσφατα, Βρετανοί επιστήμονες ανακάλυψαν γιατί μια δίαιτα με πολλά λαχανικά περιορίζει τον κίνδυνο καρκίνου. Ο λόγος είναι ότι οι ουσίες, οι οποίες απελευθερώνονται με το μαγείρεμα και με τη μάσηση κατά τη διάρκεια της πέψης δημιουργούν αντισώματα στο στομάχι που εξουδετερώνουν τα καρκινικά κύτταρα εμποδίζοντας τον πολλαπλασιασμό τους. Σύμφωνα με τον Ιαν Τζόνσον, επικεφαλής της ομάδας του Ινστιτούτου Ερευνών για τα Τρόφιμα, που έκανε την ανακάλυψη, ο αντικαρκινικός μηχανισμός, που μπαίνει σε συναγερμό, είναι ίδιος με εκείνον ορισμένων σύγχρονων φαρμάκων. Η μελέτη η οποία δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Carcinogenesis, επισημαίνει πως η φυτο-χημικές ουσίες, που βρίσκονται σε ορισμένα λαχανικά (όπως π.χ το λυκοπένιο, η σουλφοραφάνη, η βήτα –καροτίνη, κ.α), είναι αυτές που σταματούν τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων, κυρίως του καρκίνου του εντέρου.

Προστασία σε 6 κινήσεις

1. Μειώστε τα ζωικής προέλευσης λίπη.

2. Αυξήστε την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών.

3. Καταναλώνετε πολλά λαχανικά της οικογένειας του μπρόκολου, καρότα και ντομάτες.

4. Χρησιμοποιείτε ελαιόλαδο στις σαλάτες και στο φαγητό.

5. Ελαχιστοποιήστε ή κόψτε το τσιγάρο.

6. Αντικαταστήστε τα αναψυκτικά τύπου κόλα με τσάι.

* Καμένο κρέας = καρκίνος

Η κατανάλωση καμένου (καρβουνιασμένου) κρέατος ευνοεί την καρκινογένεση, αφού περιέχει άφθονες καρκινογόνες ουσίες, μεταξύ των οποίων και οι λεγόμενες ετεροκυκλικές αμίνες. Πολλοί ειδικοί, συνιστούν να αποφεύγετε το ψήσιμο του κρέατος στα κάρβουνα, αφού είναι ανθυγιεινό. Επομένως συνιστάται να ψήνετε το κρέας καλά, αλλά στην ηλεκτρική ψηστιέρα και χωρίς να το καίτε.