Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Κοινωνικά, σιβυλλικά κι αλληγορικά
26/04/2017, 2:33 μμ

Κοινωνικά, σιβυλλικά κι αλληγορικά

Γράφει ο Θεοχάρης Παπαδόπουλος // *

 

Αντρέας Πολυκάρπου «Απρόσωπα Φαγιούμ», εκδ. Vakxikon.gr

 

Είναι μεγάλη αρετή για έναν ποιητή να μπορεί να παρουσιάσει σκληρές εικόνες με όμορφο τρόπο. Να καταφέρει, να περιγράψει την ασχήμια και το σύγχρονο κοινωνικό περιβάλλον προβάλλοντας μια εικόνα σήψης και παρακμής με τρόπο ελκυστικό, που να κάνει τον αναγνώστη να διαβάζει αχόρταγα. Μια νοσηρή μελωδία, που μαγεύει όσους την ακούν.

Τέτοιες σκέψεις μας ήρθανε στο νου, διαβάζοντας το βιβλίο του Αντρέα Πολυκάρπου: «Απρόσωπα Φαγιούμ», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Vakxikon.gr”. Πρόκειται για μια ποιητική συλλογή, που περιέχει κυρίως σκληρές εικόνες. Στα περισσότερα ποιήματα δεσπόζει ο θάνατος. Όμως, όπως, τονίζει και ο ποιητής και κριτικός Αθανάσιος Βαβλίδας, τα ποιήματα του Αντρέα Πολυκάρπου περιγράφουν την απώλεια και το θάνατο «για να μας αφυπνίσουν, για να ανιχνεύσουν τις ουσιώδεις αλήθειες από τις οποίες εμφορείται η ζωή μας». Ο ποιητής έρχεται, λοιπόν, να μας κεντρίσει με την πένα του. Να μας δείξει ό,τι γίνεται δίπλα μας και δεν το βλέπουμε ή δεν θέλουμε να το δούμε. Ο ποιητής και κριτικός Κωνσταντίνος Μπούρας επίσης, χαρακτηρίζει την ποίηση του Αντρέα Πολυκάρπου: «θαμπή, ρομαντική κι απελπισμένη καθόλου όμως πεσιμιστική». Κάτι, που βρίσκουμε απόλυτα σωστό, καθώς, όταν κάποιος προσπαθεί με την τέχνη του να αφυπνίσει συνειδήσεις, τότε δεν μπορεί, παρά να έχει μια οπτιμιστική διάθεση, αλλιώς κάθε προσπάθεια θα ήταν από τα πριν καταδικασμένη.

Ο Αντρέας Πολυκάρπου στα περισσότερα ποιήματα της συλλογής «Απρόσωπα Φαγιούμ» χρησιμοποιεί πρόσωπα από την αρχαία μυθολογία και τη χριστιανική θρησκεία ως σύμβολα. Θα ‘λεγε κανείς, ότι ο ποιητής αντλεί τις εμπνεύσεις του, από την ίδια πηγή, που αντλούσε και ο Καβάφης, αλλά, ενώ, η πηγή έμπνευσης μοιάζει κοινή, το αποτέλεσμα δεν είναι κοινό. Ο Αντρέας Πολυκάρπου δεν είναι καβαφικός. Δεν προτρέπει. Δεν γράφει στίχους αποφθεγματικούς. Αφήνει τον αναγνώστη να βρει ο ίδιος το νόημα μέσα από τις σκληρές εικόνες, που περιγράφει. Με μια ηθελημένη αλλαγή των συντακτικών κανόνων για λόγους έμφασης, ο ποιητής δεν δηλώνει τυφλή πίστη σε κάποιον θεό, αλλά παίρνει τον θεό της χριστιανικής θρησκείας και τον θέτει ενώπιος ενωπίω: «Τιποτένιε εσύ Εσταυρωμένε / το έλεός σου ζητάω. / Στον κόσμο που έπλασες / πώς να ζήσω θέλεις;»

Όπως, αναφέραμε και πιο πάνω ο Αντρέας Πολυκάρπου σε αρκετά ποιήματά του γράφει για τον θάνατο, κάτι, που έχει απασχολήσει τους περισσότερους ποιητές. Ο ποιητής μιλάει για το μοιραίο, που, όταν έρχεται ο άνθρωπος δεν μπορεί να το αποτρέψει: «Πού καιρός για μάρμαρα, / για θρύλους και χρησμούς. / Δυο μέτρα γη / η μόνη μου περιουσία.» Όμως, ο Αντρέας Πολυκάρπου αναφέρεται και στους νεκροζώντανους, όπου κανένας «δεν αποφασίζει τη σκόνη να τινάξει / τη ζωή να κοιτάξει», για να καταλήξει ότι: «Ούτε ένας από εμάς / δεν αποφασίζει να ζήσει.»

 

Αντρέας Πολυκάρπου

 

Τα πιο δυνατά σημεία της συλλογής του Αντρέα Πολυκάρπου, είναι ορισμένα κοινωνικά ποιήματα, όπου αναφέρεται συμβολικά η σύγχρονη κοινωνία. Μια κοινωνία, όπου τα χελιδόνια δεν φέρνουν την άνοιξη, αλλά την απομακρύνουν. Μια κοινωνία, όπου: «Εν τη γενέσει της η ύπαρξη / βιώνει την ανυπαρξία.» Μια κοινωνία, όπου τα όνειρα τελειώνουν όταν, τελειώνει η παιδική ηλικία: «Αδυνατώ, όμως, να βρω / τις συντεταγμένες των ονείρων. / Τις έχασα όταν χτύπησε το τελευταίο / για να σχολάσουμε κουδούνι.» Ο ποιητής παίρνει το μέρος του Αίγισθου, που κανείς δεν βρέθηκε να του γράψει ένα ποίημα και νιώθει τον εαυτό του σαν τον Οιδίποδα, που παρέσυραν οι θεοί, που συμβολίζουν τις εξουσίες. Γράφει για τους μετανάστες βάζοντας το συνθετικό λαθρο σε εισαγωγικά γιατί δεν υπάρχουν λαθραίοι άνθρωποι και βλέποντας το δράμα των προσφύγων, αναρωτιέται: «Ποιος όρισε τον άνθρωπο / των ανθρώπων κριτή;», ενώ αλλού, αναφερόμενος γενικότερα στον άνθρωπο, γράφει: «Παράλληλες είναι οι άνθρωποι χορδές / που δεν μπορούν τις μελωδίες τους / σε άσμα να συνταιριάξουν, / τη ζωή να μελοποιήσουν.»

Στην ποιητική συλλογή του Αντρέα Πολυκάρπου «Απρόσωπα Φαγιούμ, υπάρχουν και ορισμένες ερωτικές πινελιές, όπου καταλαμβάνουν μικρό μέρος του έργου, ικανό, όμως, να μας δείξει τις αρετές του ποιητή και στην ερωτική ποίηση: «Τα νησιά του Αιγαίου / έχουν κάτι από τα μάτια σου.», ενώ θα περιγράψει τη γυναίκα της θάλασσας σαν αρχαία θεά.

Συμπερασματικά, η ποιητική συλλογή του Αντρέα Πολυκάρπου «Απρόσωπα Φαγιούμ» παρουσιάζει αρκετό ενδιαφέρον και καταφέρνει να αφυπνίσει και να συνταράξει τον αναγνώστη. Ο ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας Κωνσταντίνος Μπούρας μας προτρέπει να διαβάσουμε και να ανακαλύψουμε τον Αντρέα Πολυκάρπου, άποψη την οποία, προσυπογράφουμε.

 

 

* Ο Θεοχάρης Παπαδόπουλος γεννήθηκε στον Πειραιά το 1978. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα βουλγάρικα, στα αγγλικά, στα αλβανικά και στα πακιστανικά. Διατηρεί μόνιμη στήλη κριτικής βιβλίου στο ηλεκτρονικό περιοδικό www.vakxikon.gr. Διαχειρίζεται τα blogs: www.poihtikostayrodromi.blogspot.gr,  www.theoharispapadopoulos.blogspot.com

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top