Fractal

Για ένα από τα εφτά θαύματα του κόσμου

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

‘… Είναι μια όμορφη πόλη με καλή ρυμοτομία και οχυρωμένη με τέσσερις πύλες και ένα εξαίσιο λιμάνι. Ανάμεσα από αυτά που είδα, κανένα δεν μπορεί να συγκριθεί με το δικό της, εκτός από τα λιμάνια της Καουλάμ και της Καλικούτ στην Ινδία, το λιμάνι των απίστων στο Σουντάκ στη χώρα των Τούρκων, και το λιμάνι της Ζαϊτούν στην Κίνα τα οποία θα περιγράψουμε παρακάτω. Με την ευκαιρία πήγα να δω και τον φάρο, και βρήκα μια από τις προσόψεις του ερειπωμένη. Ο φάρος είναι ένα πολύ ψηλό τετράγωνο οικοδόμημα και η πόρτα του είναι πάνω από την επιφάνεια της γης. Απέναντι από την πόρτα και στο ίδιο ύψος, είναι ένα οικοδόμημα από το οποίο ξεκινάει μια σανιδένια γέφυρα προς την πόρτα. Αν αυτή μετακινηθεί δεν υπάρχει τρόπος να μπεις. Μέσα από την πόρτα υπάρχει ένα μέρος που μένει ο φαροφύλακας, και μέσα στο φάρο υπάρχουν πολλά δωμάτια. Το πλάτος του περάσματος είναι εννέα πιθαμές και αυτό του τοίχου δέκα πιθαμές. Κάθε μια από τις τέσσερις πλευρές του φάρου είναι εκατόν σαράντα πιθαμές στο πλάτος. Είναι χτισμένος σε ένα μεγάλο ύψωμα τρία μίλια έξω απ’ την πόλη σε μια στενόμακρη λωρίδα γης και εισχωρεί στη θάλασσα κοντά στο τείχος της πόλης, έτσι ώστε να μπορεί να φτάνει κανείς εκεί μόνο από τη μεριά της πόλης…’.

 

tha_1

 

Ένα απ’ τα εφτά θαύματα του αρχαίου κόσμου στόλιζε την είσοδο της πόλης αυτής. Ο φάρος της, ανεγερθείς επί ενός σκοπέλου της νήσου Φάρου στην είσοδο του λιμανιού της, ενώθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο με ειδική πρόσχωση, το Επταστάδιον. Στα διάφορα ερωτηματικά που έχουν σχέση με το Θαύμα αυτό της αρχαιότητας, δηλαδή τον χρόνο και τον τρόπο κατασκευής του, δεν μπορούσε να απαντήσει ο Ιμπν Μπαττούτα, αλλά ούτε και οι ιστορικοί. Το πώς χτίστηκε, πότε άρχισε η κατασκευή του και πότε τελείωσε, από ποιόν έγινε, πότε εγκαινιάστηκε, ποιο ήταν το ύψος του, από πόσο μακρυά στη θάλασσα φαινόταν, από τι υλικά έγινε, πόσο κόστισε συνολικά και ένα σωρό άλλα ερωτήματα, ας αφήσουμε τους ιστορικούς να διερωτώνται κατ’ ιδίαν ή μεταξύ τους, να αναλύουν τα επιχειρήματά τους, να απαντούν στα ερωτήματα των άλλων αλλά και τα δικά τους, να διαφωνούν ο ένας με τον άλλον, και ας παρακολουθήσουμε το μεγαλείο της ανθρώπινης ματαιοδοξίας και με ποιο τρόπο αναδύεται προς στην επιφάνεια των πραγμάτων!

 

tha_2

 

Ο Λουκιανός, ο οποίος είχε ζήσει στην Αλεξάνδρεια, μεσ’ το ‘Πως δεί Ιστορίαν συγγράφειν’, λέει πως ο Σώστρατος ο Κνίδιος, όταν τελείωσε την τοιχοποιία του πύργου , χάραξε το όνομά του επάνω στις πέτρες του τοίχου, ενώ το βασιλικό όνομα πάνω στο ασβεστοκονίαμα. Γιατί προφανώς εγνώριζε ότι με τον καιρό θα ξεφλουδιζόταν το ασβεστοκονίαμα και το όνομα του βασιλιά, ενώ το δικό του θα έμενε πάνω στην πέτρα, διατηρώντας έτσι την υστεροφημία του!

Οι Άραβες ιστορικοί και γεωγράφοι στη συνέχεια έδωσαν τις δικές τους πληροφορίες όσον αφορά την κατασκευή του αλλά και την σταδιακή καταστροφή του, αποτέλεσμα των από βορρά ισχυρών ανέμων και τρικυμιών οι οποίες υπέσκαπταν τα θεμέλιά του. Οι Άραβες με την κατάληψη της Αιγύπτου το 641, ενδιαφέρθηκαν περισσότερο για το ενδιαφέρον αυτό έργο, ίσως λόγω της ομοιότητάς του με τους μιναρέδες των τζαμιών. Είναι γνωστό επίσης ότι οι μουσουλμάνοι χρησιμοποιούσαν τον φάρο για προσευχή αλλά και ψυχαγωγία. Οι ισχυροί σεισμοί που ακολούθησαν σε διάφορα χρονικά διαστήματα τον κατέστρεφαν όλοι σταθερά, αλλά δυστυχώς συνεχόμενα και ασταμάτητα. Η τελευταία συντήρησή του υπέροχου αυτού κτίσματος έγινε το 1274, αλλά την 8ην Αυγούστου 1303, ο φάρος λειτούργησε για τελευταία δυστυχώς φορά, αφού ένας μεγάλος σεισμός άνοιξε τα τοιχώματά του στη μέση και όλα ανήκουν πια στην ιστορία!

Κάπου είκοσι τρία χρόνια αργότερα από την προηγούμενη φορά, ο Ιμπν Μπαττούτα καθ’ οδόν προς την Ταγγέρη, πέρασε από την Αλεξάνδρεια ξανά:

‘Κατά την επιστροφή μου στη Δύση τη χρονιά 750 (δηλαδή το έτος 1349) επισκέφτηκα το φάρο ξανά, αλλά ανακάλυψα ότι είχε ερειπωθεί τόσο ώστε δεν ήταν δυνατόν να μπεις μέσα ή να σκαρφαλώσεις μέχρι την πόρτα….’.

Η επιγραφή στους πετρότοιχους του φάρου: ‘ΣΩΣΤΡΑΤΟΣ ΔΕΞΙΦΑΝΟΥΣ – ΘΕΟΙΣ ΣΩΤΗΡΣΙ – ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΠΛΟΙΖΟΜΕΝΩΝ’, που σχεδιάστηκε από τον υπεύθυνο για την ανέγερση του Θαύματος, Σώστρατο τον Κνίδιο, αρχιτέκτονα, μηχανικό και διπλωμάτη, έγινε όπως και ο υπέροχος φάρος, παρελθόν κι’ αυτή και συνάμα ένα αναπόσπαστο μικρό κομμάτι της ιστορίας και φυσικά αντικείμενο ευρέσεως εργασίας για διάφορα χρονικά διαστήματα των απανταχού ενδιαφερομένων αρχαιολόγων, αλλά κυρίως ιστορικών!

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top