Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / «Άλλοι ρίχνουν με βόλια, άλλοι ρίχνουν με λόγια»
19/09/2018, 10:35 πμ

«Άλλοι ρίχνουν με βόλια, άλλοι ρίχνουν με λόγια»

Γράφει η Μαρία Βρέντζου //

 

«Έξοδος» του Άρη Σφακιανάκη, εκδόσεις Κέδρος 2016, σελ. 344

 

Το τελευταίο υβριδικό βιβλίο του Άρη Σφακιανάκη «Έξοδος» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί από ιστορικό, επιστημονικής φαντασίας έως και σύγχρονο. Ήρωάς του ένας συγγραφέας του σήμερα που επιθυμώντας να κάνει μια νέα στροφή στην καριέρα του, αφού πλέον έχει κουραστεί από την υπερβολική συγγραφική ενασχόληση με το εγώ και τις περιπέτειές του, ονειρεύεται να καταπιαστεί με την πολιορκία του Μεσολογγίου. Γι’ αυτόν τον λόγο οργανώνει ένα μοναχικό ταξίδι στην συγκεκριμένη πόλη παρά τις προειδοποιήσεις φίλων και γνωστών ότι παράξενα πράγματα συμβαίνουν σε τούτη την πολιτεία και η επίσκεψή του εκεί θα είναι χωρίς επιστροφή. Ακολουθώντας το πάθος του για την γραφή δεν ακούει κανέναν και τελικά μέσα από ένα πέρασμα στον χωροχρόνο θα βρεθεί και ο ίδιος να ζει από κοντά τις τελευταίες μέρες πριν από την γνωστή σε όλους μας ηρωική έξοδο.

Ο Άρης Σφακιανάκης έχοντας μελετήσει πλούσια βιβλιογραφία που παρατίθεται στο τέλος του μυθιστορήματος, μας παρουσιάζει την ιστορία έτσι ακριβώς όπως είναι, μα που δυστυχώς δεν μάθαμε ποτέ στο σχολείο. Δίνοντας στο ξεκίνημα μία εκπληκτική περιγραφή για την δίκη του Καραϊσκάκη στο γειτονικό με το Μεσολόγγι Αιτωλικό το 1824, περιγράφει μέσα από τις σελίδες το μοιραίο νόσημα που καταδυναστεύει διαχρονικά την ελληνική φυλή και δεν είναι άλλο από τον διχασμό.

Αλλά βέβαια το κύριο βάρος του βιβλίου είναι ο Απρίλιος του 1826 στο Μεσολόγγι, όπου ο Τούρκος Κιουταχή και ο Αιγύπτιος Ιμπραήμ πολιορκούν μία πόλη που έχει πλέον εγκαταλειφθεί από τον ελληνικό στόλο καθότι οι ναύτες μην έχοντας πάρει σειρά μισθών, αρνούνται να δράσουν. Οι άνθρωποι πεθαίνουν από την πείνα και κάποιοι δεν διστάζουν να επιδοθούν ακόμη και σε κανιβαλισμό. Η άμυνα της πόλης είναι ηρωική μέχρι τέλους, με μία αναλυτική περιγραφή της νικηφόρας από τους Μεσολογγίτες συμπλοκής της Κλείσοβας. Όμως, το τελικό αδιέξοδο θα οδηγήσει στην απόφαση της εξόδου όπου οι οπλαρχηγοί θα προτείνουν τη θανάτωση των γυναικόπαιδων προκειμένου να μην προδοθούν απ’ τις φωνές τους. Την κατάσταση θα σώσει ο επίσκοπος Ρωγών Ιωσήφ που θα δώσει την λύση οι μανάδες να ποτίσουν τα παιδιά τους με αφιόνι.

Ο κεντρικός ήρωας-συγγραφέας, ένα έξυπνο alter ego του Άρη Σφακιανάκη, φορώντας τσαρούχια και φουστανέλα θα συναναστραφεί τα ιστορικά πρόσωπα των γνωστών οπλαρχηγών Νότη Μπότσαρη και Κίτσου Τζαβέλα, του γραμματικού Νικόλαου Κασομούλη και του φιλέλληνα και εκδότη των Ελληνικών Χρονικών Μάγερ, τα οποία παρουσιάζονται χωρίς την υπερβολή της καρικατούρας και έτσι επιτυγχάνεται η επιτυχής αφηγηματική περιγραφή του κλίματος της εποχής. Όμως το μυθιστόρημα είναι και ερωτικό με πλήθος επινοημένων γυναικείων χαρακτήρων, από την σύντροφο του συγγραφέα στη σύγχρονη Αθήνα Αλεξία, που πλέον ο ίδιος έχει βαρεθεί, την φιλόξενη επίδοξη ποιήτρια-ξενοδόχο Ιωάννα στο σύγχρονο Αιτωλικό, περιπέτεια της μιας βραδιάς έως την αστεφάνωτη γυναίκα του Κίτσου Τζαβέλα Λένια, ανεκπλήρωτο μεγάλο έρωτα του ήρωά μας, που αν και ερωτιάρης, τελικά διάγει μοναχικό βίο.

 

Άρης Σφακιανάκης

 

Η πρωτοπρόσωπη ζωντανή αφήγηση είναι γεμάτη χιούμορ και αυτοσαρκασμό, με πλήθος αναφορές σε Έλληνες και ξένους λογοτέχνες όπως ο Σταντάλ, ο Ντοστογιέφσκι, ο Κνουτ Χάμσουν, ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, ο Διονύσιος Σολωμός, ο Μυριβήλης και άλλους πολλούς. Εξάλλου όταν ο Κίτσος Τζαβέλας ειρωνεύεται τον κεντρικό χαρακτήρα για την πολεμική του αδεξιότητα καθότι άνθρωπος των γραμμάτων, εκείνος δεν φοβάται ούτε στιγμή να αποκριθεί ότι «Άλλοι ρίχνουν με βόλια, άλλοι ρίχνουν με λόγια». Κι όμως, ακόμη και ο ίδιος που θεωρεί τον εαυτό του έναν άνθρωπο που δεν μπορεί να σκοτώσει ούτε μυρμήγκι, μέσα από την σκληρότητα και τη βία του πολέμου, θα μεταλλαχθεί σε κάτι άλλο και σε κάποιες περιπτώσεις θα επικρατήσουν τα άγρια ένστικτά του.

Το βιβλίο, αν και καθόλου διδακτικό, μας διδάσκει αλλά και μας ψυχαγωγεί με τρόπο ευχάριστο καθώς διαβάζεται απνευστί. Νέος στόχος του Άρη Σφακιανάκη όπως έχει δηλώσει σε συνεντεύξεις του, να ασχοληθεί συγγραφικά με την ιστορία του τόπου. Εξάλλου γνωρίζοντας σε βάθος το παρελθόν, αντιμετωπίζεις πιο αποτελεσματικά το παρόν.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top