Fractal

ΕΞΩ-ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ: Η ζωή εν τάφω, ΙI

Γράφει η Αγγελική Κώττη //

 

φωτογραφία_(5)«Για να χρονολογήσεις τα αγάλματα πρέπει να τα χαϊδέψεις» έλεγε ο πρόσφατα εκλιπών Δάσκαλος Γιώργος Δεσπίνης. Εν μέρει κυριολεκτούσε. Εν μέρει, υπονοούσε πως πρέπει να αποκτήσεις μαζί τους σχεδόν σαρκική οικειότητα, να τα παρατηρήσεις, να τα αγαπήσεις, να τα αισθανθείς, ώστε εν τέλει να καταλήξεις πότε ο γλύπτης έδωσε την πνοή του στο καθένα.

Στην Αμφίπολη δεν φαίνονται να έχουν τέτοιο χρονικό περιθώριο, τέτοια πολυτέλεια θα έλεγε κανείς. Η ακατανόητη βιασύνη να φτάσει η ανασκαφή στην καρδιά του τάφου, σαν να έχει μόνη σημασία ποιος είναι ο νεκρός και αν υπήρξε, η φρενίτιδα γι΄ αυτή την αποκάλυψη που όλοι φαντασιώνονται μεγαλειώδη, δεν επιτρέπουν στους ανασκαφείς να κάνουν αυτό που οφείλει κάθε αρχαιολόγος: να μελετήσουν. Ο στίχος του εθνικού ποιητή «λευτεριά για λίγο πάψε να χτυπάς με το σπαθί» θα έπρεπε να παραφραστεί για χάρη τους «αρχαιολόγοι για λίγο πάψτε να χτυπάτε με το τσαπί.» Αν, βεβαίως, χρησιμοποιούσαν τσαπί. Αλλά ο Μανώλης Ανδρόνικος, με το «τσαπάκι της ανασκαφής» μοιάζει να γίνεται ένας δάσκαλος μόνο κατ’ όνομα. Χωρίς να αφουγκράζονται μερικοί σύγχρονοι όσο πρέπει τις διδαχές του.

Παρασκευή και Σάββατο, 20 και 21 Σεπτεμβρίου, οι καρυάτιδες στον τάφο που βρίσκεται στον λόφο Καστά της Αμφίπολης αποκαλύφθηκαν ολόσωμες. Ο σφραγιστικός τοίχος που τις έκρυβε από τα μπούστα και κάτω διαλύθηκε κι εκείνες εμφανίστηκαν με την πανέμορφη κορμοστασιά τους και σε ύψος 2,27. Πατούν επάνω σε βάθρα 1,33 τα οποία πρέπει να μελετηθούν, όπως και οι κόρες, ώστε να δώσουν μια χρονολόγηση. Του πότε είναι; Έχουν δημιουργηθεί ταυτοχρόνως με την κατασκευή του περιβόλου; Τι δείχνουν τα υποδήματά τους- κόθορνοι ή κρηπίδες;- τι τα ενδύματά τους; Με βάση ποιας εποχής τη μόδα δημιουργήθηκαν;

Ολα αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα απασχολούν τους αρχαιολόγους, ενώ το κοινό φαίνεται να ενδιαφέρεται περισσότερο για τα ακροδάχτυλα των ποδιών τους. Εξ όνυχος την καρυάτιδα; Περίπου. Οι αναλύσεις αναλώνονται στο αν ήταν ελληνίδες ή όχι. Κάτι που φαίνεται από το σχήμα των ποδιών. Φυσικά. Ομως ποιος λέει ότι κάλλιστα δεν μπορεί να ήταν ελληνίδες μεν, ρωμαϊκής εποχής δε; Α, ναι. Τότε δεν θα μπορούσαμε να μιλάμε για ελληνικότητα της μακεδονίας. Γιατί; Επειδή τη σκλάβωσαν οι Ρωμαίοι; Μα τότε δεν θα μπορούσαμε να μιλάμε και για ελληνικότητα… της Ελλάδας!

Δεν είναι καθόλου αστεία όλα αυτά. Ας δούμε τι έγινε μόλις ο υπουργός Πολιτισμού κ Κωνσταντίνος Τασούλας είπε σε τηλεοπτική εκπομπή πως ο τάφος στην Αμφίπολη κατά πάσα πιθανότητα δεν είναι του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Σάλος προκλήθηκε, γενική δυσφορία και αντίδραση. Ο υπουργός υποχρεώθηκε σε αναδίπλωση αμέσως. Σύμφωνοι, οι υπουργοί δεν είναι για να κάνουν τους αρχαιολόγους και να λένε ποιος και πού έχει ταφεί. Αυτό όμως το αδηφάγο κοινό το θυμάται μόλις του διαψεύσουν το παραμύθι. Ή μήπως θα έπρεπε να πω την παραμύθα;

Τέλος πάντων. Στην Αμφίπολη πάλι. Εκτός από την αποκάλυψη των καρυατίδων σε όλο τους το ύψος, διαπιστώθηκε πως υπάρχει και τέταρτος θάλαμος από μια έκκεντρη πόρτα στα αριστερά του τέταρτου τοίχου. Ο θάλαμος αυτός είναι υπόγειος, άρα εφόσον είναι ο κυρίως ταφικός, θα πρέπει να βρεθεί μια κρύπτη ή μια κόγχη. Αλλιώς, αν και εφόσον συνεχίζονται οι διάδρομοι, αποχαιρέτα τον τον μακεδονικό τάφο που ξέρεις. Unicum- unicum (=μοναδικό, άνευ προηγουμένου). Αλλά αυτό δεν είναι τάφος, θα αρχίσει πλέον να μοιάζει με πρόδρομη κατακόμβη. Unicum κι αυτό…

Unicum, επίσης, το να αναφέρεται κάποιος απαξιωτικά για έναν προκάτοχο πλάι στον οποίο μαθήτευσε. Δυο μήνες έσκαβα τα μπάζα του Λαζαρίδη, φέρεται ειπούσα η ανασκαφέας. Οποιος είχε θητεύσει στο πλευρό του Λαζαρίδη, θα το θεωρούσε τιμητικό να ψάξει στα μπάζα των ανασκαφών του. Εκτός αν είχε στο μυαλό του άλλες επιτυχίες και… τιμές.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top