Eύη Τσιτιρίδου – Χριστοφορίδου: “Τα παιδιά ζητούν από τα βιβλία, ό,τι και οι ενήλικες”

Συνέντευξη στην Έλενα Νταβλαμάνου //

Η συγγραφέας Εύη Τσιτιρίδου-Χριστοφορίδου με τη μοναδική ευαισθησία και τη γλυκύτητα που τη διακρίνει μοιράζεται μαζί μας το «Θησαυρό της Εβίτας»! Ένας θησαυρός που δεν είναι κρυμμένος σε κάποιο ξύλινο σεντούκι, ούτε θαμμένος κάτω από χαλάσματα, μα βρίσκεται βαθιά φυλαγμένος μέσα στην καρδιά της μικρής ηρωίδας, της Εβίτας.

H Εύη Τσιτιρίδου, παιδαγωγός και συγγραφέας, γνωστή αρθρογράφος από το ένθετο περιοδικό της εφημερίδας Καθημερινή «Ο Ερευνητές πάνε παντού», έχει παρουσιάσει αξιόλογο συγγραφικό έργο, υιοθετώντας λόγο απλό, αισθητικά ποιοτικό, που ανταποκρίνεται στην ψυχοσύνθεση και στις απαιτήσεις των παιδιών.

-Κυρία Τσιτιρίδου, ποια ήταν η αφορμή για να ξεκινήσετε τη συγγραφική σας πορεία;

Γράφω γιατί έτσι ανασαίνω. Έτσι διαλέγομαι με τον εαυτό μου και με τα άλλα πρόσωπα. Έτσι μορφοποιώ τις άυλες ποιότητές μου. Έτσι ιχνογραφώ τα όνειρά μου. Έτσι με σπουδάζω και με διασκεδάζω. Έτσι κοινωνώ την αγάπη, την αλήθεια μου. Έτσι ξεκουράζομαι από τον κάματο της επιβίωσης. Έτσι γειώνομαι, προσγειώνομαι κι απογειώνομαι. Έτσι δημιουργώ. Έτσι ζω.

-Η γραφή σας, αισθητικά ποιοτική, ανταποκρίνεται στην ψυχοσύνθεση και στις απαιτήσεις των παιδιών. Πόσο δύσκολο είναι να γράφει κανείς ιστορίες για παιδιά;

Εξαρτάται από το στόχο του όταν γράφει. Προσωπικά, δεν επιδιώκω να περάσω νοήματα στα παιδιά. Προσπαθώ να «ξεσκουριάσω» κρυφές δεξιότητες, να αναδείξω αξιόλογες ποιότητες, να εμπνεύσω ταλαντούχες διαφορετικότητες. Το νόημα είναι κάτι ρευστό, ενσαρκώνεται διαφορετικά στο μυαλό και στην καρδιά κάθε ανθρώπου. Και μπορεί να αλλάζει πολλά «πρόσωπα», ανάλογα με την κατάσταση της ωριμότητάς του, τις εμπειρίες και τις συνθήκες της ζωής του, τα ερεθίσματα με τα οποία πλαισιώνεται από το περιβάλλον του. Αυτό που μπορούμε να προσφέρουμε σε ένα παιδί, σε ένα νέο άνθρωπο, με τη γραφή μας, είναι ευκαιρίες και δυνατότητες να ψηλαφεί τον εαυτό του, να ενεργοποιεί τη σκέψη και την κρίση του, να αναγνωρίζει και να εμπιστεύεται τα συναισθήματά του. Να είναι, δηλαδή,  και να γίνεται όλο και περισσότερο μεγαλώνοντας ένας άνθρωπος παρών, ολόκληρος και ακέραιος, ενεργός και ζωηρός, πρώτα απ’ όλα στη δική του τη ζωή. Και μετά στις ομάδες όπου μετέχει, στην οικογένεια, στο σχολείο, στις συντροφιές, στις συνεργασίες του, στην κοινωνία, στη χώρα του, στον κόσμο ολόκληρο.

-«Ο θησαυρός της Εβίτας» είναι το νέο σας βιβλίο, με την υπέροχη, ζωντανή εικονογράφηση της Ίριδας Σαμαρτζή, από τις εκδόσεις Καλέντη. Πώς προέκυψε αυτή η ιστορία;

Η Εβίτα δεν είναι μία ηρωίδα από αυτές που κατακλύζουν και μονοπωλούν την παιδική λογοτεχνία, αλλά και κάθε τέχνη, καθώς και την παραγωγή προϊόντων καθημερινής χρήσης και κατανάλωσης που απευθύνεται στα παιδιά. Δεν είναι πριγκίπισσα, νεράιδα, μάγισσα, πλάσμα υπερφυσικό και μαγικό. Είναι το κορίτσι της διπλανής πόρτας, ένα οποιοδήποτε κορίτσι. Η κόρη, η ανιψιά, η εγγονή, η συμμαθήτρια, η γειτονοπούλα. Το πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει και που παρουσιάζεται από την αρχή της ιστορίας της ως ερώτημα που της βάζει ο δάσκαλος στο σχολείο, είναι καθ’ όλα υπαρκτό στην πραγματική ζωή παιδιών και ενηλίκων: «ποιος είναι ο μεγαλύτερος θησαυρός του κόσμου»; Ερώτημα που αλλάζει τη ζωή της Εβίτας, επειδή δεν αρκείται στις εύκολες λύσεις και απαντήσεις, αλλά θέλει να βρει μια αληθινή, μια πλήρη, μια απολύτως πειστική απάντηση. Μια απάντηση που θα ικανοποιήσει τόσο το νου, τη λογική της, όσο και το συναίσθημα, την καρδιά της. Και αυτού του είδους οι αναζητήσεις μας βάζουν πάντα σε μεγάλες περιπέτειες…Με το βιβλίο αυτό θέλησα να θυμίσω στους αναγνώστες κάθε ηλικίας την αξία, την ομορφιά και τη δύναμη της πορείας του ανθρώπου προς την αυτογνωσία. Τη μόνη διεργασία που μας αποκαλύπτει και μπορεί να υποστηρίξει αποτελεσματικά και ουσιαστικά κατά την παρουσία μας σε αυτόν τον κόσμο, το πραγματικό νόημα της ζωής μας. Η Εβίτα είναι ένα παιδί της εποχής μας και κάθε εποχής που προσπαθεί να ερμηνεύσει και να βιώσει τη ζωή της μέσα από τη φιλοσοφία. Είμαι πραγματικά τυχερή που οι εκδόσεις Καλέντη αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το «θησαυρό» μου. Και χάρισαν στο αναγνωστικό κοινό ένα βιβλίο πραγματικό στολίδι, φροντισμένο με πολλή αγάπη, από όλες τις απόψεις.

-Τι είναι αυτό που, σ’ όποιο μέρος της γης και αν ζούμε, όποια γλώσσα και αν μιλάμε, σ’ όποια φυλή και έθνος κι αν ανήκουμε, σ’ όποιο Θεό και να πιστεύουμε, μας κάνει ευτυχισμένους, όταν το έχουμε;… Ποιος είναι τελικά ο θησαυρός της ζωής;

Δεν είναι καθόλου εύκολο να αποτυπώσεις μέσα σε μια ιστορία δυο τριών χιλιάδων λέξεων, που απευθύνεται κατά κύριο λόγο σε παιδιά, συναισθήματα και έννοιες αφηρημένες, ψυχογραφικές, φιλοσοφικές. Γι’ αυτό επιστρατεύεις τις δυνάμεις που ξέρεις ότι μπορούν να σε συνδράμουν δημιουργικά σε αυτό: τη φαντασία, την αισθητική της εικόνας, το χιούμορ, το παραμυθικό, αλληγορικό στοιχείο. Από εκεί και πέρα, έχει μεγάλη σημασία και το πώς διαβάζεται ένα βιβλίο. Στην περίπτωση του «Θησαυρού της Εβίτας» θα έλεγα και το με ποιους και με ποιο τρόπο συζητιέται κατά τη διάρκεια ή και μετά την ανάγνωσή του. Γιατί είναι ένα βιβλίο με πολλά επίπεδα ανάγνωσης και κατανόησης – αφομοίωσης του περιεχομένου του. Αλλιώς θα το «εισπράξει» ένα μικρό, αλλιώς ένα μεγαλύτερο παιδί και αλλιώς ένας ενήλικος. Θεωρώ ότι είναι ένα βιβλίο «κομμένο και ραμμένο» για φιλαναγνωστικές συναντήσεις και δράσεις σε μεικτές ομάδες παιδιών και ενηλίκων. Εκεί η αναζήτηση του θησαυρού της ζωής μπορεί να συμβεί όπως και στην πραγματική ζωή: με τους μικρούς και τους μεγάλους συνοδοιπόρους και συμμάχους στη μεγάλη περιπέτεια. Γιατί ο θησαυρός της ζωής είναι το αληθινό νόημα που επιλέγει να της δίνει κάθε στιγμή του κάθε άνθρωπος, είτε μόνος, είτε με τη συντροφιά του.

-Με τρυφερό λόγο, αναφέρεστε στην αγάπη των ταπεινών, των καθημερινών πραγμάτων που μπορούν να πλημμυρίσουν την ψυχή ενός παιδιού με χαρά. Ποια θεωρείτε ότι είναι αυτά;

«Ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας», όπως λέει και ο ποιητής, κάθε παιδιού, κάθε ανθρώπου. Η Εβίτα μαθαίνει τον κόσμο και τη ζωή μέσα από το προσωπικό βίωμα. Παθαίνει και μαθαίνει. Γι’ αυτό η γνώση που αποκτά μέσω της εμπειρίας είναι γνώση φωτοδότρια, ανεξίτηλη και διαρκούσα. Είναι γνώση βάθους και ουσίας. Και το πιο σπουδαίο, αυτό που λείπει από την εποχή μας και χαρακτηρίζει δυστυχώς την κοινωνία μας παγκοσμίως, η Εβίτα επιλέγει να μεταδώσει τη γνώση που αποκόμισε από την περιπέτειά της στον «Υπόγειο Γλωσσολύτη» και στους συνανθρώπους της. «Έπρεπε κάποιος να τρέξει να πει σε όλους πάνω στη γη ότι δεν πρέπει να αφήνουν το φως που έχουν μέσα τους να τρεμοσβήνει. Πως δεν έχει καθόλου γούστο ο χρόνος τους να είναι μόνο χρήμα. Πως η ζωή τους αποκτά νόημα, μόνο όταν είναι ζωή…ζωηρή, ζωή αληθινά ζωντανή!», όπως λέει και στο βιβλίο. Μέγιστη χαρά του παιδιού, λοιπόν, είναι πιστεύω η ζωηρή Ζωή! Το ν’ αγαπά και ν’ αγαπιέται. Το να προσφέρει και να του προσφέρουν.

-Τι πρέπει να κάνει ένας εκπαιδευτικός ή ένας γονιός για να «διδάξει» στο παιδί το αληθινό νόημα της ζωής;

Να δείχνει με κάθε τρόπο πόσο αγαπά τη ζωή και τη δημιουργία. Με λόγο και με πράξη, με γνώση και με φαντασία, με χιούμορ και με σοβαρότητα, με ραστώνη και με δημιουργικότητα. Τίποτα δεν αποτελεί για ένα παιδί πιο ισχυρό πόλο έλξης και μίμησης από τον ίδιο μας τον εαυτό, την καθημερινότητά μας, που όλο γι’ αυτήν γκρινιάζουμε, μα αυτή είναι η ζωή μας, κατ’ ουσίαν και όχι κατ’ εξαίρεση. Η αγάπη για τη ζωή, τη δημιουργία, την ανιδιοτελή προσφορά στους συνανθρώπους μας είναι μεταδοτικές, αν εμείς επιλέγουμε να τις μεταδώσουμε στα παιδιά και τους νέους μας.

-Τι είναι αυτό που αναζητά το παιδί σε μια ιστορία;

Τα παιδιά αναζητούν στα βιβλία ό,τι και οι ενήλικες: περιπέτεια, μυστήριο, συγκινήσεις, αλήθειες, ευρηματική πλοκή, έξυπνο χιούμορ, παραδείγματα προς μίμηση, υψηλά ιδανικά, παρηγοριά, ελπίδα, όραμα, ψυχαγωγία, πρότυπα ζωής, γνώση, αισθητική απόλαυση, αφορμές για δημιουργικότητα, οικείες καταστάσεις, ανατρεπτική φαντασία, ευτυχισμένο τέλος, κάθαρση…Ο καθένας μας τα πλησιάζει με το μόνο εφόδιο που διαθέτει σίγουρα: τον καλύτερο εαυτό του! Από εκεί και πέρα, αξιολογείται, κρίνεται, επικρίνεται ή προκρίνεται αναλόγως. Μέγιστη πρόκληση και ανταμοιβή για μένα είναι η Οδύσσεια της επικοινωνίας, με όλους τους αναγνώστες μου.

-Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια;

Γράφω συνεχώς. Μου είναι αδύνατο να κάνω κι αλλιώς! Δοκιμάζω όλα τα είδη γραφής κατά καιρούς. Πειραματίζομαι. Λατρεύω να υπηρετώ την ποίηση. Τώρα τελευταία ξανοίγομαι και σε εφηβικά μονοπάτια. Αλλά οι καιροί που ζούμε δεν σηκώνουν μακρόπνοους σχεδιασμούς. Κάπου κάπου κρατώ σημειώσεις από τη Ζωή που δεν έζησα. Από τη Ζωή που θα ήθελα να ζήσω. Και προσπαθώ, ψηφίδα την ψηφίδα, ζήτω το ζήτω, ζητώ το ζητώ, να την αξιωθώ και να τη μοιραστώ. Με όσους και όσα αγαπώ και συμπονώ.

-Μια ευχή για τους μικρούς μας αναγνώστες;

Όσο μακρύς και ανηφορικός κι αν είναι ο δρόμος, πάντα η πορεία γλυκαίνει και ομορφαίνει, αρκεί να βαδίζεις με παρέα. Όταν αυτή η παρέα είναι ένα μπουκέτο από αγριολούλουδα, τα βήματά σου διαγράφονται αδρά, αφήνοντας πίσω τους πολύχρωμα και μυρωμένα ίχνη. Κι όταν η γη ζωγραφίζεται από τέτοια βήματα, «οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρετ’ η φύσις όλη». Έτσι, αγαπητικά και ζωηρά, με λογισμό και μ’ όνειρο, εύχομαι μέσα από την καρδιά μου να μεγαλώνουν όλα τα παιδιά του κόσμου!

-Σας ευχαριστώ θερμά και σας εύχομαι πάντα επιτυχίες!!!

Κι εγώ σας ευχαριστώ και ανταποδίδω την ευχή!

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ:

Εύη Τσιτιρίδου- Χριστοφορίδου «Ο θησαυρός της Εβίτας», Εικονογράφηση: Ίρις Σαμαρτζή, εκδ. Καλέντης

Πριν από λίγες μέρες, πήρα στα χέρια μου το τελευταίο βιβλίο της Εύης Τσιτιρίδου με τον όμορφο τίτλο «Ο θησαυρός της Εβίτας», από τις εκδόσεις ΚΑΛΕΝΤΗ, στο οποίο η συγγραφέας πλάθει μια ακόμη ιστορία για να μιλήσει στους μικρούς αναγνώστες για ό,τι θεωρεί πολυτιμότερο στη ζωή, για τον Θησαυρό που νοηματοδοτεί τη ζωή μας και την αξιώνει. Ο θησαυρός αυτός διαθέτει όλα τα υλικά της σημερινής καλής λογοτεχνίας ζυμωμένα με ύλες που έρχονται από το καλό λαϊκό παραμύθι και τις όμορφες, δυνατές ιστορίες από το χθες, μόνο που η Εβίτα, μιλά και κοιτά τον αναγνώστη με λέξεις που αναπνέουν, συγκινούν, προκαλούν την παύση, δηλώνουν την χαρά της ζωής, της αναζήτησης. Η Εβίτα δίχως διδακτισμό κοιτά κατάματα τον φόβο και το άγχος και αναζητά τον τρόπο να τα νικήσει, γιατί ξέρει πως αν τα αφήσει θα θεριέψουν, σα δράκος και αλίμονο σε όποιον και όποια πέσει στο στόμα του. Λέξη λέξη, μοτίβο μοτίβο είναι η δύναμη της και η ιστορία μεγαλώνει.

H Εύη Τσιτιρίδου, παιδαγωγός και συγγραφέας, γνωστή αρθρογράφος από το ένθετο περιοδικό της εφημερίδας Καθημερινή «Ο Ερευνητές πάνε παντού», έχει παρουσιάσει αξιόλογο συγγραφικό έργο, υιοθετώντας λόγο απλό, αισθητικά ποιοτικό, που ανταποκρίνεται στην ψυχοσύνθεση και στις απαιτήσεις των παιδιών.

Κατά τη μυθοπλασία, η μικρή Εβίτα, για να απαντήσει σωστά σ’ ένα ερώτημα του δασκάλου της για το «ποιος είναι ο μεγαλύτερος θησαυρός του κόσμου», ξεκινά ένα ταξίδι στην παράξενη χώρα του Υπόγειου Γλωσσολύτη. Οδηγός της η Φτερωτή Ελαφίνα και αχώριστος σύντροφος ο γάτος της, ο Ζωηρός.

Με ποιητικό σχεδόν τρόπο, διάστικτο από συμβολισμούς, η συγγραφέας περιγράφει ένα ταξίδι γεμάτο εκπλήξεις και περιπέτειες, στο οποίο η μικρή ηρωίδα του βιβλίου θα συναντήσει καλόγνωμα μαγικά πλάσματα, θα βρεθεί αντιμέτωπη με προκλήσεις και απειλές, μέχρι να ανακαλύψει μόνη της «το εσωτερικό της φως», την απάντηση στο πρόβλημα που την απασχολούσε.

«…Πόσο λάθος έκανε να πιστεύει ότι ο μεγαλύτερος θησαυρός του κόσμου ήταν πολύ δύσκολο, σχεδόν ακατόρθωτο να βρεθεί… Αφού όλα της έλεγαν με τον τρόπο τους ότι τον είχε ήδη βρει κι ας μην μπορούσε να τον δει. Μα ποιος ήταν επιτέλους αυτός ο περιβόητος θησαυρός; Τι είναι αυτό που, σ’ όποιο μέρος της γης κι αν ζούμε, όποια γλώσσα κι αν μιλάμε, σ’ όποια φυλή και έθνος κι αν ανήκουμε, σ’ όποιον Θεό κι αν πιστεύουμε, μας κάνει ευτυχισμένους, όταν το έχουμε; Ακόμη ψάχνεις να το βρεις; Η Εβίτα, πάντως, μόλις το βρήκε, ένιωσε άλλος άνθρωπος». Το φωτάκι μέσα της άναψε για τα καλά…

Η συγγραφέας, με αίσθηση ευθύνης, όσον αφορά τη γλώσσα και την καθαρότητα των νοημάτων, φέρνει στην επιφάνεια τις αξίες και τα προβλήματα της ζωής. Με τη γοητευτική επίδραση του μύθου, βοηθάει το παιδί να συνειδητοποιήσει τις δυσκολίες της κοινωνίας μέσα στην οποία ζει κι ανοίγοντας τη φαντασία του σε άλλους ορίζοντες, να ψάξει λύσεις για όσα το απασχολούν.

Με το δικό της αλληγορικό τρόπο, συνδυάζοντας αφηγηματικό, διαλογικό και ποιητικό λόγο η συγγραφέας θίγει θέματα που σχετίζονται με τη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου μικρού και μεγάλου. Φορτωμένα προγράμματα, διαρκές τρέξιμο να τα προλάβουμε όλα, μόνιμο άγχος, έλλειψη χρόνου για τα αγαπημένα μας πρόσωπα και στο τέλος απόλαυση καμία. Αυτό είναι που πραγματικά θέλουμε και που μας κάνει ευτυχισμένους; «Βάλτε στην άκρη τη λογική κι αφήστε την καρδιά σας ν’ απαντήσει», μας παροτρύνει η συγγραφέας. Η επιλογή δική μας…

Με μαεστρία ξεχωριστή και με κατάλληλα παιγνιδίσματα της φαντασίας και του λόγου, που μόνο οι γνήσιοι συγγραφείς της παιδικής λογοτεχνίας μπορούν να ανακαλύψουν, μιλάει λιτά, τρυφερά στο παιδί για την αγάπη των ταπεινών, των καθημερινών πραγμάτων που μπορούν να πλημμυρίσουν την ψυχή του από χαρά. Μιλάει απροσποίητα για την αξία της ενότητας, ελεύθερης από φυλετικούς, γλωσσικούς, θρησκευτικούς και κοινωνικούς περιορισμούς. Για την αξία του Άλλου δίπλα μας που πολλές φορές, κλεισμένοι «στην κορνίζα της ύπαρξής μας», λησμονούμε ή απορρίπτουμε.

Η απίθανη περιπέτεια της Εβίτας δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να συμφιλιωθούν με τα συναισθήματά τους σε σχέση με τις απαιτήσεις της σχολικής, και όχι μόνο, καθημερινότητάς τους. Η ιστορία της Εβίτας τους δείχνει το δρόμο που με συντροφιά τη φαντασία, το παιχνίδι και τη δημιουργικότητα, μπορούν να φτάσουν στο να διαχειρίζονται το άγχος και το φόβο τους για να ζήσουν… μια ζωηρή ζωή.

Από το χέρι της Εύης Τσιτιρίδου γεννιούνται λέξεις που χοροπηδούν, ανανεώνονται, δονούνται, συνομιλούν και προκαλούν έκρηξη εικόνων. Μια ευρηματική συγγραφέας που με ευκολία και ποιότητα στήνει στίχους  προκαλώντας τον μικρό και μεγάλο ανάγνωσή να κάνει μεγάλες παύσεις για να μυρίσει, να αισθανθεί, να προχωρήσει.

Εξαιρετική εικονογράφηση από την Ίριδα Σαμαρτζή! Χρώματα που η φωτεινότητά τους εναρμονίζεται τόσο με την ψυχική διάθεση, που φέρει ο λόγος όσο και με τη χρονική στιγμή που εξελίσσεται το παραμύθι. Εικόνες που η περίτεχνη σύνθεσή τους σε κάνει να «χάνεσαι» μέσα τους…

Ο θησαυρός της Εβίτας περιμένει να τον ανακαλύψετε! Πού ξέρετε; Μπορεί να είναι και δικός σας…

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ:

Η Εύη Τσιτιρίδου-Χριστοφορίδου γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1968. Η καταγωγή της είναι από τον Πόντο και την Κρήτη. Σπούδασε Παιδαγωγικά και Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων. Από το 1991 έχει εργαστεί σε διάφορους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και σε μη κυβερνητικές οργανώσεις, με αντικείμενο την εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση σε θέματα πολιτισμού και περιβάλλοντος. Από το 2003 εργάζεται στη δημόσια εκπαίδευση.

Από το 1999 έως το 2015 αρθρογραφούσε στο παιδικό ένθετο «Οι Ερευνητές πάνε παντού» της εφημερίδας Καθημερινή. Στο συγγραφικό της έργο συγκαταλέγονται, μεταξύ άλλων, τα βιβλία: «Ο θησαυρός της Εβίτας» (εκδόσεις Καλέντη, 2016), «Το μυστικό της δαχτυλιδόπετρας» (εκδόσεις Alta Carta, 2016), «Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη» (εκδόσεις Πατάκη, 2011, Βραβείο Παιδικού Βιβλίου Γνώσεων 2012 από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου), «Μια βόλτα στα βυζαντινά χρόνια» (εκδόσεις Κέδρος, 2014, βραχεία λίστα Παιδικού Βιβλίου Γνώσεων Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου 2015), «Παραμύθια της Ίμβρου» και «Το Αλφαβητάρι της Αγίας Σοφίας» (εκδόσεις Ακρίτας, 2005 και 2008), «Μην τρως τη μαμά μου!» και «Βασίλισσα Καλοφαγού» (εκδόσεις Παπαδόπουλος, 2014 και 2016). Συμμετείχε, επίσης, στο συλλογικό έργο «Πατρίδες Αλησμόνητες: Μικρά Ασία – Πόντος» με το διήγημά της Η Χρύσα και ο δράκος (εκδόσεις Παπαδόπουλος, 2016). H συλλογή ποιημάτων της για παιδιά «Το Αλφαβητάρι των Ποιημάτων» απέσπασε Εύφημο Μνεία στον 60ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς 2015. Υπό έκδοση, το πρώτο εξάμηνο του 2017, είναι 4 ακόμη παιδικά βιβλία της.

* Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Θεσσαλία