Τα αρχιτεκτονικά θαύματα των γεφυρών του Ισφαχάν

 Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

         “Efficient, luxurious, poetical, this bridge is a typical product of the Iranian imagination, and proof that Persia was capable of sound and original architecture long after degeneration had begun to compromise the building art in other countries of Islam”

Arthur Upham Pope

Στο νότιο άκρο της πόλης του Ισφαχάν, βρίσκεται ο ποταμός Ζαγιάντε, η κύρια πηγή νερού της περιοχής από αρχαιοτάτων χρόνων. Μέχρι τη μεταφορά της πρωτεύουσας στο Ισφαχάν από τους Σαφαβίδες  στα τέλη του 16ου  αιώνα, ο ποταμός ήταν έξω από τα τείχη της πόλης. Γέφυρες, ωστόσο, κατασκευάστηκαν κατά μήκος του ποταμού, από την εποχή των Σασσανιδών (224-651 μ.Χ.).  Οι γέφυρες του ποταμού Ζαγιάντε ή Ζωοδότη ποταμού, όπως κατά λέξη σημαίνει, είναι ομολογουμένως διάσημες. Ο  Ζαγιάντε  Ρουντ (Zayande) ξεκινά και σχηματίζεται απ’ τα βουνά Ζάγκρος, προχωράει από τα δυτικά προς τα ανατολικά, μέσα  απ’ την καρδιά του Ισφαχάν και στεγνώνει στην έρημο Καβίρ (Kavir).  Οι γέφυρες πάνω από τούτο το ποτάμι προσφέρουν ακραία αισθητική απόλαυση στους κατοίκους και φυσικά στους επισκέπτες της πόλης, αφού αποτελούν αρχιτεκτονικά αριστουργήματα  του Ισφαχάν.

 Οι Ιρανοί αγαπούν τις γέφυρες της πόλης τους και δεν παύουν να τις απεικονίζουν και σε πίνακες ζωγραφικής, όπως η γέφυρα Χάτζιου σε  ένα  διάδρομο  του ξενοδοχείου Abassi του Ισφαχάν.

Εκτός από τα εκπληκτικά αρχιτεκτονήματα της κεντρικής πλατείας Ιμάμη Χομεϊνί, όπως αποκαλείται σήμερα, ο εμπνευσμένος Σάχης Αμπάς ο Α’ προχώρησε επίσης στην υλοποίηση ενός αρκετά φιλόδοξου και εμπνευσμένου οικοδομικού προγράμματος. Ανήγειρε δημόσια κτίρια, καραβανσεράγια, κατασκεύασε αρδευτικά έργα και προχώρησε στην πλακόστρωση ενός μεγάλου δικτύου δρόμων.  Ακόμα, οργάνωσε τον πολεοδομικό χάρτη της πόλης, κατά  τέτοιον τρόπο ώστε τα υδάτινα κανάλια και τα καταπράσινα πάρκα της πόλης να αποτελούν μικρές οάσεις γαλήνης, ξεκούρασης και αναψυχής για τους υπερήφανους κατοίκους του Ισφαχάν. Η ίδια κοινωνική φιλοσοφία ακολουθείται και σήμερα στο Ισφαχάν, όπως και τότε. Κάθε απόγευμα και ως αργά το βράδυ, τα περιποιημένα πάρκα και οι κήποι της πόλης φιλοξενούν ολόκληρες οικογένειες που, καθισμένες κατάχαμα στο γρασίδι, δείχνουν να απολαμβάνουν το γεύμα τους, πίνουν τσάι και καφέ, μερικοί διαβάζουν, άλλοι συζητούν με τους γύρω και διασκεδάζουν με τα επιτεύγματα της κινητής τηλεφωνίας, βιώνοντας στιγμές ουσιαστικής επικοινωνίας και ανθρώπινης ζεστασιάς. Είναι καταστάσεις που ενισχύουν τους δεσμούς μεταξύ των μελών της οικογένειας και της γειτονιάς, εικόνες της σύγχρονης ιρανικής πραγματικότητας που επιβεβαιώνουν την άποψη ότι μια από τις καθημερινές τους χαρές είναι και η επίσκεψη των πάρκων της πόλης τους. Φωτισμένες διακριτικά, οι γέφυρες ενώνουν τις δύο όχθες του ποταμού Ζαγιάντε Ρουντ και αποτελούν άλλον έναν δημοφιλή προορισμό των ντόπιων για τον απογευματινό ή τον βραδινό τους περίπατο. Ανάμεσα στις έντεκα γέφυρες της πόλης (έξι είναι σύγχρονες και πέντε παλιές), δύο είναι αυτές που ξεχωρίζουν.

Η γέφυρα Sahrestan ή Jay, βρίσκεται λίγο έξω από την πόλη, προς τα ανατολικά, είναι η παλιότερη στην περιοχή του Ισφαχάν και η κατασκευή της ανάγεται στην περίοδο πριν από την αραβική κατάκτηση τον έβδομο αιώνα, σύμφωνα με τον Arthur Upham Pope.

Η γέφυρα Sahrestan του Ισφαχάν, σε σχηματική αναπαράσταση του Ολλανδού ταξιδευτή Cornelis de Bruijn, γύρω στα 1703.

Το όνομα Sahrestan και Jay, προέρχεται από το όνομα μιας από τις δύο αρχικές περιοχές  της πόλης που αργότερα ενώθηκαν σε μία, στο  μεσαιωνικό Ισφαχάν. Η άλλη είναι η Yahudiya.  Πιθανώς η γέφυρα αυτή παρέμεινε το βασικό σημείο για να διασχίσει κάποιος το ποτάμι για αιώνες, γι αυτό και είχε αποκατασταθεί και  διατηρηθεί σε καλή κατάσταση κατά τη διάρκεια της περιόδου των Buyid και των Σελτζούκων.

Όταν το 1598 ο Σάχης Αμπάς ο Μέγας, έκανε το Ισφαχάν πρωτεύουσα των Σαφαβιδών, ο ιστορικός της εποχής  Eskandar Beg Torkaman, χάρισε στην ιστορία μια εξαίσια περιγραφή του ποταμού αυτού και τη σπουδαιότητα που είχε για την επιλογή της πόλης του Ισφαχάν, ως πρωτεύουσα του κράτους. Δεδομένης της νότιας κατεύθυνσης της ανάπτυξης της πόλης, το χτίσιμο καινούργιων γεφυρών ήταν όχι μόνο μονόδρομος και αναγκαιότητα, αλλά έδωσε επιπρόσθετες ευκαιρίες για την ανάδειξη της ικανότητας των μηχανικών και αρχιτεκτόνων για να κάνουν πραγματικότητα αυτά τα κατασκευαστικά θαύματα.

Δύο μεγάλες γέφυρες, η γέφυρα Σιο –σε-Πολ, Allah Verdi Khan, 1602-1607) και η Πολ-ι-Χάτζιου (1650), προστέθηκαν στην πόλη κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Σάχη Αμπάς του Μέγα και του Σάχη Αμπάς του Β’. Μια τρίτη  γνωστή ως γέφυρα Rivulet, ουσιαστικά πεζογέφυρα χτίστηκε στα χρόνια 1657-58, επίσης  από τον Σάχη Αμπάς τον Β’. Αντίθετα με τις άλλες δύο μεγαλύτερες δημόσιες γέφυρες, η τελευταία προοριζόταν για την αποκλειστική χρήση των γυναικών του χαρεμιού, δεδομένου ότι συνέδεε τα κτίρια του  παλατιού κι  από τις δύο όχθες του ποταμού Ζαγιάντε.

Η γέφυρα Σιο –σε-Πολ ή Allah Verdi Khan, του Ισφαχάν

Οι μεγάλες γέφυρες των Σαφαβιδών βοήθησαν στον έλεγχο της ροής του νερού και στο αποτελεσματικό χειρισμό του όσον αφορά την άρδευση  των γεωργικών εκτάσεων και των ιδιωτικών κήπων, καθώς και στη ρύθμιση και διανομή του γλυκού ύδατος στην κατανάλωση της πόλης. Οι γέφυρες πέρα απ’ όλα αυτά, σχεδιάστηκαν για να προσφέρουν ελκυστικούς χώρους  για δημόσια ψυχαγωγία, αισθητική ικανοποίηση και διασκέδαση στους πολίτες της πόλης. Είναι υπέροχες για περίπατο με μεγάλα πεζοδρόμια ανοιχτά και σκεπασμένα για την επιθυμητή προστασία απ’ τις κακές καιρικές συνθήκες. Έχουν έξυπνα μέρη για ανάπαυση, βασιλικά περίπτερα που τιμήθηκαν κάποτε δεόντως από τους άρχοντες και κυβερνήτες, γιατί απ’ εδώ παρακολουθούσαν  λεμβοδρομίες, και άλλα αγωνίσματα στις μικρές δεξαμενές που σχηματίζονταν κατά μήκος του ποταμού με τα αποτελεσματικά φράγματα. Η χρήση τους έτσι, ήταν πολύπλευρη, δηλαδή για διέλευση στην απέναντι πλευρά, ως φράγματα, χώροι περιπάτου, περίπτερα αναψυχής και θεωρεία παρακολούθησης των αγωνισμάτων στο νερό.

Ήδη από το 1596, επί Σάχη Αμπάς του Μέγα, άρχισαν τα σχέδια για την κατασκευή της γέφυρας  Σιο –σε-Πολ, (Allah Verdi Khan Bridge), για τη σύνδεση των τμημάτων της πόλης, έτσι όπως αυτή αναπτυσσόταν με τις νέες κοινωνικές ομάδες που  έκαναν σταδιακά την εμφάνισή τους στο Ισφαχάν. Οι ανάγκες αυτές ικανοποιήθηκαν μεταξύ των ετών 1602 και 1607, με την κατασκευή της γέφυρας αυτής, ή όπως είναι ακόμα γνωστή, ως η  γέφυρα με τα τριάντα τρία τόξα ή τριάντα τρία ανοίγματα.  Ο Eskandar Beg Torkamān την αποκάλεσε ‘’Μια θαυμάσια γέφυρα, που αποτελείται από σαράντα θολωτές καμάρες  ειδικού τύπου που θα μπορούν να ανοίγουν σε περίπτωση πλημμύρας και το νερό να περνάει μέσα από κάθε μία από τις καμάρες, έχουν γίνει έτσι ώστε  να καλύπτουν όλον  τον ποταμό Ζαγιάντε’’, ενώ στον 19ο αιώνα, ο Sir Percy Sykes την  περιέγραψε ως ‘’μια εκ των μεγάλων γεφυρών του κόσμου’’, με  μήκος  περίπου τριακόσια μέτρα. Κατά μήκος των πλευρών της υπάρχουν αναπτυγμένα  τριάντα τρία τόξα, που δίνουν στη γέφυρα το δημοφιλές όνομα Σιο –σε-Πολ (Si-o-seh Pol), δηλαδή τριάντα τρεις γέφυρες. Η κεντρική λωρίδα της γέφυρας είχε σχεδιαστεί ως μονοπάτι για τα υποζύγια, ενώ τα πλαϊνά για χρήση των πεζών. Κατά μήκος της διάβασης πεζών, οι καμάρες σχηματίζουν μικρά περίπτερα, όπου οι περαστικοί έχουν τη δυνατότητα  να ξεκουραστούν  στη σκιά και να απολαύσουν τη θέα του ποταμού και τις όχθες του. Μέχρι τον 19ο αιώνα, το εσωτερικό της ήταν διακοσμημένο με πίνακες ζωγραφικής, όπως ήταν και εκείνο της γέφυρας Πολ-ι-Κχαζού, οι οποίοι σύμφωνα με ευρωπαίους ταξιδευτές είχαν ερωτικό περιεχόμενο.

Εκτός από τη σύνδεση των περισπούδαστων  αρχοντικών μεταξύ της μιας και της άλλης πλευράς του ποταμού, η γέφυρα  εξυπηρετούσε τη σύνδεση της πόλης με την συνοικία Νέα Julfa, τον αρμενικό δηλαδή θύλακα της πόλης του Ισφαχάν, μια ζωτικής οικονομικής σημασίας κοινότητα η οποία ενσωματώθηκε έξυπνα στην πόλη από τον Σάχη Αμπάς τον Μεγάλο και τους διαδόχους του.

Η γέφυρα Πολ-ι-Κχαζού, βρίσκεται ανατολικότερα και μάλλον αντικατέστησε κάποια άλλη του 15ου αιώνα που διέσχιζε το ποτάμι και συνέδεε το Ισφαχάν με τον παλιό δρόμο προς τη Σιράζ. Η γέφυρα ήταν γνωστή κατά καιρούς με διάφορα ονόματα, Pol-e-Hasanabad λόγω γειτνιάσεως με μια παλιά γειτονιά στο βόρειο τμήμα της, Pol-e-Baba Rock-al-Din εξ αιτίας ενός κοντινού ιερού και τέλος Pol-e-Sahi λόγω των κοντινών βασιλικών εγκαταστάσεων την περίοδο που ανεγέρθηκε.

 Η πανέμορφη γέφυρα Πολ-ι-Χάτζιου σήμερα

Η κατασκευή της χρονολογείται στα 1650, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Σάχη Αμπάς του Β’, σε μια εποχή όπου ο μονάρχης είχε στρέψει την αστική ανάπτυξη του Ισφαχάν προς τα ανατολικά. Περίπου εκατό τριάντα δύο μέτρα το μήκος και δώδεκα μέτρα το πλάτος της, το μεγαλόπρεπο γεφύρι εξυπηρετούσε πολλές  αστικές λειτουργίες. Συνέδεε  τις  αριστοκρατικές συνοικίες στα βόρεια του ποταμού με  τα προάστια του νότου, συμπεριλαμβανομένου  της συνοικίας των Ζωροαστρών Gabrestan, στην οποία εξωθήθηκαν βίαια για δεύτερη φορά οι Ζωροάστρες. Όπως και οι περισσότερες άλλες γέφυρες των Σαφαβιδών στο Ισφαχάν, ετούτη η  γέφυρα δεν είναι μόνο ένας τρόπος διέλευσης  του ποταμού, αλλά λειτουργεί ταυτόχρονα ως χώρος για ανέμελους περιπάτους και για δραστηριότητες αναψυχής.

Το εσωτερικό-κοίλο μέρος της γέφυρας Πολ-ι-Χάτζιου

Η γέφυρα είναι κατασκευασμένη σε δύο επίπεδα. Στο χαμηλότερο επίπεδο, οι ανοικτές κόγχες και οι κλειστοί πυλώνες φιλοξενούν τους επισκέπτες σε σκιασμένες θέσεις για ανάπαυση και απόλαυση της θέας των διερχομένων από κάτω νερών. Το ανώτερο επίπεδο αποτελείται από ένα περιφραγμένο διάδρομο ένθεν κακείθεν, με ενσωματωμένο στο κέντρο οκταγωνικό κιόσκι με πλούσια θέα. Το κεντρικό κλίτος στον όροφο ήταν ελαφρώς χαμηλότερο και χρησιμοποιούνταν από τα άλογα και τα κάρα, ενώ τα υψωμένα  εξωτερικά θολωτά μονοπάτια και στις δύο πλευρές της γέφυρας, ήταν για χρήση των πεζών. Τα έξυπνα μηχανικά φράγματα ρύθμιζαν αποτελεσματικά τη ροή των νερών και την άρδευση των γύρω κήπων. Χρησιμοποιώντας μια σειρά από φράχτες των πυλών, δημιουργούνταν φράγματα που μπορούσαν να ανεβάζουν και κατεβάζουν τη στάθμη του νερού κατά το δοκούν. Κλείνοντας τα φράγματα από τις δύο γέφυρες, δημιουργούνταν στις όχθες του ποταμιού, μια λίμνη και ένας θαλάσσιος περίγυρος κατά κάποιο τρόπο, τον οποίο  ο Σάχης Αμπάς ο A’ και ο B’, η βασιλική οικογένεια και οι καλεσμένοι τους τιμούσαν συχνά. Περσικά και ευρωπαϊκά χρονικά περιγράφουν τις εκδηλώσεις, που πραγματοποιούνταν στο κεντρικό περίπτερο της  γέφυρας Πολ-ι-Χάτζιου, όπου ο χώρος χρησίμευε ως εξέδρα ρίψεως πυροτεχνημάτων, για παρακολούθηση λεμβοδρομιών και άλλων θαλασσίων αγωνισμάτων.

 Λεπτομέρεια στην αρχή της γέφυρας Πολ-ι-Χάτζιου

Ο ιστορικός του Σάχη Αμπάς του Β’, αναφέρει ότι λίγο μετά την ολοκλήρωση της γέφυρας, ο σάχης διέταξε να διακοσμηθεί η γέφυρα με φώτα και λουλούδια, ενώ πολλοί αξιωματούχοι του είχαν αναλάβει τον εξωραϊσμό του περιβάλλοντος χώρου και περιπτέρων. Το γεγονός φυσικά και η μνήμη του, τιμήθηκαν δεόντως με μια σειρά στίχων  ποιητών. Οι εσωτερικές επιφάνειες του περιπτέρου και των τοίχων της κεντρικής εξέδρας της γέφυρας, ήταν διακοσμημένα με πλακάκια, πιθανώς του 18ου αιώνα, που είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτα για τα χαρακτηριστικά ριγέ μοτίβα τους και τις κίτρινες πινελιές τους.  Σχεδόν όλες οι ζωγραφισμένες διακοσμήσεις στις κόγχες του περιπτέρου έχουν χαθεί, αλλά μερικά από τα θέματα είχαν και ερωτικό, κατά κάποιο τρόπο, περιεχόμενο. Τον 17o  αιώνα ο Jean Chardin, μας δίνει το κείμενο μιας από τις επιγραφές που διακοσμούσαν τους τοίχους, η οποία έγραφε: ‘’Ο κόσμος είναι πραγματικά μια γέφυρα. Περάστε την από πάνω. Ζυγίστε και εκτιμήστε όλους που θα  συναντήσετε με τη διέλευση σας. Παντού το Κακό περιλαμβάνει το Καλό και το ξεπερνά’’.

Ο Pope, Arthur Upham (1881-1969), ήταν ένας  Αμερικανός εκπαιδευτικός, συγγραφέας και ένθερμος οπαδός της περσικής τέχνης και της αρχιτεκτονικής. Από το 1920, μέχρι το θάνατό του το 1969, καθιέρωσε και προώθησε την περσική τέχνη και τον πολιτισμό μέσα από εκδόσεις, εκθέσεις, συνέδρια, διαλέξεις και μαθήματα μεταπτυχιακού επιπέδου. Το πιο γνωστό έργο του είναι, ‘’A Survey of Persian Art’’, δημοσιεύθηκε σε έξι μεγάλους και καλά εικονογραφημένους τόμους από τον οίκο Oxford University Press, το 1938 και 1939. Ήταν στην κυριολεξία η κινητήρια δύναμη πίσω από πέντε διεθνή συνέδρια που διεξήχθησαν μεταξύ 1926 και 1968. Έχει διοργάνωσε  εκθέσεις Περσικής τέχνης, ορισμένες από τις οποίες πραγματοποιήθηκαν ταυτόχρονα με τα συνέδρια. Από το 1929 έως το 1939  ηγήθηκε αποστολών στο Ιράν για να φωτογραφίσουν και να καταγράψουν τα αρχιτεκτονικά μνημεία, παρέχοντας έτσι στους φοιτητές και τους μελετητές του συγκεκριμένου θέματος με χιλιάδες φωτογραφίες και πολλές λεπτομερείς πληροφορίες. Το 1930 οργάνωσε και για 24 χρόνια ήταν διευθυντής του Αμερικανικού Ινστιτούτου για την Περσική Τέχνη και την Αρχαιολογία, αυτού που αργότερα μετονομάστηκε σε  Ινστιτούτο της Ασίας. Διετέλεσε επίσης σύμβουλος και προμηθευτής έργων περσικής τέχνης σε μουσεία και ιδιώτες συλλέκτες. Γεννημένος στις 7 Φεβρουαρίου 1881 στο Ρόουντ Άιλαντ, παρέμεινε σ’ όλη τη ζωή του περήφανος για την καταγωγή του. Η εκπαίδευσή του στα καλύτερα Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και οι γνώσεις του έδωσαν ζηλευτές θέσεις στην ακαδημαϊκή ιεραρχία της χώρας του. Έκανε το πρώτο ταξίδι του στο Ιράν (Περσία όπως ήταν τότε γνωστή), την άνοιξη του 1925, με την οικονομική υποστήριξη του Art Institute του Chicago, γιατί αισθάνθηκε την ανάγκη να αποκτήσει εμπειρία ‘από πρώτο χέρι’ για τον πολιτισμό εκείνο που παρήγαγε  τα χαλιά, τα κεραμικά, την αρχιτεκτονική και τις άλλες τέχνες για τις οποίες είχε ήδη εκδηλώσει το ενδιαφέρον και το πάθος του.

 Το μαυσωλείο  του   Arthur Upham Pope και της γυναίκας του Phyllis Ackerman, στις όχθες του ποταμού Ζαγιάντε, μικρή αναγνώριση της πολυποίκιλης προσφοράς του στη χώρα ετούτη.

Η ζωή και το έργο του, είναι γνωστά στην ιστορία και στους περισσότερους Ιρανούς. Όταν πέθανε, στις 3 Σεπτεμβρίου του 1969, σε ηλικία 88 ετών,  θάφτηκε με δημόσια δαπάνη στο Ισφαχάν. Ο αρχιτέκτονας και φίλος του Mohsen Forugi, σχεδίασε ένα μαυσωλείο  σε στυλ των Σελτζούκων πάνω από το τάφο του, κοντά στη γέφυρα Πολ-ι-Χάτζιου. Στην τελευταία κατοικία του Arthur Upham Pope και φυσικά της γυναίκας του Phyllis Ackerman. Ήταν σίγουρα μια μεγάλη, χαρισματική, αλλά αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, όπως συμβαίνει δηλαδή πάντοτε σ’ αυτές τις περιπτώσεις. Αν και σήμερα θαυμάζεται από τους περισσότερους συγχρόνους του για τις  ευαισθησίες του στην αισθητική, την ενέργεια του, τον ενθουσιασμό του, καθώς και για τις πάμπολλες συνεισφορές και τις δραστηριότητές του, στην καλλιτεχνική υπόθεση της χώρας ετούτης, επικρίθηκε από άλλους για περίεργες χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες και συναλλαγές στις υποθέσεις πώλησης έργων τέχνης σε μουσεία και σημαντικούς ιδιώτες συλλέκτες. Χρησιμοποιώντας,  πάντως, όλα τα μέσα που είχε στη διάθεσή του ο Pope έπαιξε  σημαντικό ρόλο στην εισαγωγή της περσικής τέχνης στη Δύση κι ακόμα σπουδαιότερο γνώρισε στους Ιρανούς τον πολιτισμό τους σε όλο του το μεγαλείο.  Στις Ηνωμένες Πολιτείες ο ρόλος του έχει συγκριθεί με εκείνο του Ernest Fenellosa και της Ιαπωνικής τέχνης, και με εκείνον του  Bernard Berenson σε σχέση με την ιταλική ζωγραφική.

Βραδάκι φθινοπωρινό δίπλα στη γέφυρα, συντροφιά με τους  κατοίκους της πόλης. Στον περίγυρο, δίπλα στη γέφυρα, μέσα και έξω από τα ονομαστά παραδοσιακά τσάι-χανέ, που τόσο έλκουν τους ντόπιους κάθε ηλικίας. Και φυσικά των ευγενικών, φιλόξενων και ανοιχτών σε επικοινωνία νέων, που σκέφτονται και ενεργούν, έχοντας από τη μια μεριά μια πλούσια παράδοση αιώνων και από την άλλη τη σκέψη ότι ο κόσμος προχωράει συνεχώς, μαζί ή χωρίς το παρελθόν.  Ήταν, δεν ήταν, είκοσι χρονών. Δεν αρνήθηκε το χαιρετισμό μου. Ίσως και να τον επεδίωξε τεχνηέντως. Φυσικά με μαύρο τσαντόρ, ίσως φορεμένο λίγο πιο ελεύθερα απ’ ότι οι μεγαλύτερες ηλικίες. Κατάμαυρα μαλλιά, φρύδια λίγο βγαλμένα, επαγγελματικά βαμμένο πρόσωπο αλλά κι ένας μικρός πλαστικός νάρθηκας έξω από τη μύτη της, δεμένος από χέρι που γνώριζε, επαγγελματικά! Η συζήτηση περιστράφηκε, στα συνήθη, τουλάχιστον αρχικά. Ρωτώντας την βέβαια με πληροφόρησε χωρίς να δείχνει ενοχλημένη, ότι μόλις είχε υποβληθεί σε ρινοπλαστική για κάποια διόρθωση μιας μικρής σημασίας δυσμορφίας στη μύτη της. Στη συνέχεια, έμαθα ανέλπιστα περισσότερα. Η ρινοπλαστική ως επέμβαση πλαστικής χειρουργικής, είναι από τις δημοφιλέστερες στο Ιράν. Ιδίως μεταξύ των μικρών ηλικιών. Στο δήθεν αθώο ερώτημά μου αν την επηρέαζε, σωματικά ή ψυχολογικά,  η προηγούμενη ανατομική κατάσταση του προσώπου της, η απάντηση ήταν αφοπλιστικά αρνητική. Δεν είχε κάτι άλλο να δείξει από την  εξωτερική της εμφάνιση  στους γύρω της κι αυτό ήθελε να  είναι το πλέον κομψό, το καλύτερο!

Μήνες αργότερα, διάβασα πως η συγκεκριμένη επέμβαση είναι τόσο δημοφιλής μεταξύ των νέων κοριτσιών, που αποτελεί ένα είδος ανταμοιβής για την επιτυχή εισαγωγή τους  στα κολέγια και πανεπιστήμια. Τελευταία μάλιστα λόγω της δραματικής έκρηξης του αριθμού των επεμβάσεων αυτών, ονομάζουν το Ιράν πρωτεύουσα της ρινοπλαστικής. Φυσικά η επέμβαση δεν αφήνει κανένα στίγμα, καμία ουλή, αφού γίνεται εσωτερικά από το βλεννογόνο της ρινός. Πολλές κοπέλες όμως φοράνε για πολλές μέρες τον σχετικό ‘’επίδεσμο τιμής’’, όπως τον αποκαλούν, πάνω από το χόνδρο της μύτης, απόδειξη προηγηθείσας επιτυχούς επέμβασης στο συγκεκριμένο σημείο. Στη χώρα όπου το μεγαλύτερο μέρος του σώματος και της κεφαλής των γυναικών κρατούνται καλυμμένα με το τσαντόρ ή τη μαντήλα και ένα μεγάλο σάλι, οι Ιρανές ξοδεύουν σ’ αυτά που οι άλλοι μπορούν ακόμα να δουν πάνω τους.  Φυσικά οι εικόνες του δυτικού πολιτισμού, δεν γινόταν να αφήσουν ανεπηρέαστες τις Ιρανές γυναίκες. Υπάρχουν μάλιστα πλαστικοί χειρουργοί που ισχυρίζονται ότι έχουν πραγματοποιήσει περισσότερες από σαράντα χιλιάδες τέτοιου είδους επεμβάσεων στη καριέρα τους. Απόδειξη της μεγάλης σημασίας που δίνουν οι Ιρανοί πλαστικοί χειρουργοί στην επέμβαση αυτή είναι και το γεγονός πως στα τέλη Οκτωβρίου του 2010, οργανώθηκε στην Τεχεράνη ειδικό πολυήμερο συνέδριο με αποκλειστικό θέμα την ρινοπλαστική, τις τεχνικές της, τα αποτελέσματα και τις προσωπικές απόψεις των πλέον έμπειρων απ’ αυτούς, προϊόν  πολύχρονης επαγγελματικής ενασχόλησης.

Η Τεχεράνη ειδικά, σήμερα, θεωρείται ένα από τα κέντρα της αισθητικής χειρουργικής. Δεν θα μπορούσε να γινόταν βεβαίως κι αλλιώς. Το κόστος μιας τέτοιας επέμβασης με τις καλύτερες συνθήκες ανέρχεται μεταξύ χιλίων και πέντε χιλιάδων δολαρίων. Φυσικά υπάρχουν κι οι φωνές που ισχυρίζονται ότι αυτή η ακατάσχετη ροπή των Ιρανών κοριτσιών προς τις επεμβάσεις αυτές, δεν σηματοδοτεί τίποτα άλλο παρά προσπάθεια για ελευθερία προσωπικής και σωματικής, κι ακόμα συλλογικής, κοινωνικής και πολιτικής έκφρασης, σε ολόκληρη τη χώρα, όπως την φαντάζεται και την εννοεί βέβαια ο καθένας.

Η Γέφυρα Joui Bridge που ονομάζεται επίσης Choobi Bridge, είναι άλλη μια γέφυρα του Ισφαχάν. Είναι μία από τις αρχαιότερες γέφυρες της πόλης  και χτίστηκε το 1665, κατά τη διάρκεια της εποχής των Σαφαβιδών. Η Joui Bridge βρίσκεται ανάμεσα στις γέφυρες Χάτζιου και Φιρντούσι. Έχει 147 μέτρα μήκος και 4 μέτρα πλάτος, με 21 τόξα. Χτίστηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Σάχη Αμπάς του Β’, για την άρδευση των κήπων των βασιλέων και στις δύο πλευρές του ποταμού. Βεβαίως δεν είναι τόσο γνωστή ούτε φωτογραφημένη όσο οι άλλες της αδελφές στο Ισφαχάν, αλλά έχει τη δική της γοητεία τόσο αυτή όσο και οι όχθες της με τα καταπράσινα δέντρα, ειδικά για τους νέους που θέλουν να ξεφύγουν από τις γνωστές, πολυάσχολες και πολυσύχναστες.