Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Η ποιητική εξομολόγηση του Δημήτρη Περοδασκαλάκη
03/10/2018, 8:58 πμ

Η ποιητική εξομολόγηση του Δημήτρη Περοδασκαλάκη

Γράφει ο Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης //

 

Δημήτρης Περοδασκαλάκης, «Επί Γαν Μέλαιναν», εκδόσεις Γαβριηλίδης, Αθήνα 2012»

 

«Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα- και τι θα γινόμασταν αν η πνοή μας λιγόστευε;». Η απορία του Σεφέρη στις «Δοκιμές» βρίσκει απάντηση στην ποιητική συλλογή «Επί Γαν Μέλαιναν» του έγκριτου φιλόλογου Δημήτρη Περοδασκαλάκη. Η ποιητική ανάσα του ποιητικού υποκειμένου βρίσκει τον ρυθμό της αρχίζοντας από τα βάθη των αιώνων από όπου ανακαλεί την Σαπφώ, συνδιαλέγεται με τον Ρίλκε, τον Ελύτη, τον Χαίλντερλιν, την Αφγανή ποιήτρια Νάντια Ανζουμάν, τον Ούγγρο ποιητή του Ολοκαυτώματος Miklos Radnoti και την Καινή Διαθήκη.

Ποίηση αφιερωματική, ποίηση προσωπική, ποίηση  εξομολογητική για τον Δημήτρη Περοδασκαλάκη, ο οποίος συνομιλεί με πρόσωπα παροντικά, παρελθοντικά, ενώ ταυτόχρονα σκιαγραφεί τα μελλοντικά ανθρώπινα παγκοσμιοποιημένα ολογράμματα. Αναμφίβολα είναι μια ποίηση ταυτότητας, προσωπικής και συνολικής, η οποία προσδιορίζεται μέσα από την ετερότητα της σχέσης με τον συνάνθρωπο. Ο πατέρας, ο παππούς,  παιδί, ο ποιητής, ο ήρωας, ο μετανάστης, ο ομόθρησκος, ο αλλόθρησκος, όλοι βρίσκουν στέγη σ’ αυτή τη γη, την μέλαινα γη, η οποία ταυτόχρονα θρέφει και σκεπάζει κορμιά, πουλιέται και αγοράζεται, οικοδομείται και κατεδαφίζεται μαζί με τα αισθήματα των ανθρώπων που την κατοικούν και την εκμεταλλεύονται. Γι’ αυτό,

«Χρυσός αγέρας της ζωής θα πελεκά καινούρια ανάσα[…]

Θα χάσει η γη. Θα χάσει η γη. Δεν το μπορεί. Δεν το μπορεί. Το

μελανό της χρώμα».

Όλοι αυτοί οι πρωταγωνιστές της ζωής του ποιητή διεκδικούν την πατρότητά του, την προσοχή και την προσευχή του, καθώς στο πρώτο μέρος της συλλογής «Επί γαν μέλαιναν» ακούγεται η φωνή τους μέσα από τα ποιητικά ψιθυρίσματα που προσεκτικά αφουγκράζεται, ενώ στο τρίτο μέρος, «Πυξ λαξ αναστάσιμο», η προσευχή συνοδεύει τις λέξεις.

Οι διάφορες μορφές του ανθρώπινου πόνου αποτελούν τον κύριο άξονα της ποιητικής συλλογής. Η απώλεια προσφιλούς προσώπου, φίλου ή συγγενή, οι φυλετικές διακρίσεις που οδήγησαν σε ολοκαυτώματα, όπως των Εβραίων στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, ο πόλεμος στο Ιράκ, οι έμφυλες διακρίσεις, όπως ο θάνατος από ξυλοδαρμό της Αφγανής ποιήτριας Νάντια Ανζουμάν, η κοινωνική απομόνωση και το στίγμα των λεπρών της Σπιναλόγκας και η δολοφονία Γρηγορόπουλου. Όλοι αυτοί οι σταυροί, ατομικοί και συλλογικοί, οδηγούν στην Ανάσταση, «Πυξ Λαξ Αναστάσιμο». Άλλωστε,

«Δεν πήγε εκεί τυχαία ο Ιησούς

τους θρόμβους του ιδρώτα να χύσει

Πρώτα τα φύλλα τον οσμίζονται το θάνατο

πρώτα τα δέντρα καταλάβαν το σταυρό».

 

Δημήτρης Ε. Περοδασκαλάκης

 

Ιδιαίτερη η σχέση του ποιητικού υποκειμένου και με την πόλη του Χάνδακα, καθώς «Στον Χάνδακα εκτάκτως» περιδιαβαίνει ο ποιητής παρκάροντας στο «Θησέως parking», καθίζοντας με φίλους στην Πύλη Παντοκράτορα ως «Θαμώνες παντοκράτορος», βλέποντας ένα παιδί με «Το πατίνι του Αγνώστου» στην Πλατεία Ελευθερίας, ενώ «Ο Νίκος Καζαντζάκης αθλείται στο Μαρτινέγκο», «Ο Δομήνικος στο πάρκο», «Ο κλόουν στα Λιοντάρια», ο «Εκδαρείς ζων» Δασκαλογιάννης στην ομώνυμη πλατεία και οι «Παπουτσωμένοι Μινώταυροι» έρχονται στην πόλη από την Κνωσό.

Ο ποιητής αντλεί την έμπνευσή του από την μινωική Κρήτη,  την αρχαία Ελλάδα, το δυτικοευρωπαϊκό ποιητικό στοχασμό, την Αγία Γραφή και τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα. Σ’ αυτή την ποιητική  συλλογή συμπορεύεται ο λυρικός Ελύτης με τον ρομαντικό Σολωμό, ενώ στο βάθος γνέφει καταφατικά και ο Σικελιανός. Η ποιητική μονομαχία του χθες με το σήμερα, του Θεού με τον σατανά, της αγάπης με το μίσος, της ζωής με τον θάνατο καταλήγει με νικήτρια την αγάπη για τη ζωή, τον συνάνθρωπο και τον Κύριο.

«Σ’ αυτή τη μέλαινα τη γη

είναι το πρόσωπό μας

ακοίταχτος καθρέφτης τ’ ουρανού

λαμπρός βυθός στην άγρια σκοτεινιά του».

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top