Fractal
Home / Μεταφράσεις / Μετάφραση: Η ποιητική σύνθεση “Νεκροτομείο” της ιταλίδας Elisa Biagini
18/10/2017, 12:01 μμ

Μετάφραση: Η ποιητική σύνθεση “Νεκροτομείο” της ιταλίδας Elisa Biagini

Από τη Βιβή Λάζου // *

 

 

Η ποίηση της Elisa Biagini (Ιταλία, 1970) είναι – κατά την ίδια – εξερεύνηση της πραγματικότητας. Σ’ αυτή την εξερεύνηση, στις ωμές αποκαλύψεις της ιδίως, το σώμα πρωταγωνιστεί. Στο Νεκροτομείο μάλιστα (1998), εμπνευσμένο από τις φωτογραφίες πτωμάτων του Andres Serrano, το σώμα παριστάνεται στην «τέλειά» του κατάσταση: με τη ζωή του συντελεσμένη πορεία και το θάνατό του τετελεσμένο όριό της. Ό,τι μαρτυρεί την πρώτη αναζητείται, ό,τι πιστοποιεί το δεύτερο ασφαλώς επιβάλλεται σ’ αυτή τη νεκροτομή που διεξάγεται με το καταλληλότερο μεταλλικό όργανο, μια γλώσσα ψυχρή, που δεν επιτρέπει σε οτιδήποτε μακάβριο να αποστρέψει από το ζητούμενο, την τιμή στον Άνθρωπο. Κανένας συναισθηματισμός και τίποτε το αποτρόπαιο σ’ αυτή την οριακή εμπειρία, που περισσότερο κι από τη δοκιμασία εκείνου που καλείται να αναγνωρίσει οικείο πρόσωπο, θυμίζει τον απολύτως φυσικό τρόπο με τον οποίο οι γονείς του Σπύρου Ρωμιόπουλου κρατούσαν τα τεκμήρια των νεκροτομών του σαν φωτογραφίες γενεθλίων.

Η τελευταία αποστροφή σε μια γυναίκα («…είσαι σκοροφαγωμένη./ Με κάθε απότομο βήχα / σβήνεις ένα κερί: η δική σου καρδιά είναι από σκοτάδι») μοιάζει να απευθύνεται στη θερμή καταγγελτική φωνή της Νεκροψίας της  Άντα Νέγκρι (1870 – 1945), του μόνου προηγούμενου του Νεκροτομείου στην ιταλική λογοτεχνία που εντόπισα[1] – και μάλιστα εντελώς αναπάντεχα – σε μετάφραση Άγγελου Βλάχου: σ’ εκείνο το ποίημα μια νέα γυναίκα διαμαρτύρεται για την άθλια ζωή και το άθλιο τέλος της στο γιατρό που τέμνει το νεκρό σώμα της.

 

Νεκροτομείο

 

Απανθρακωμένος

το δέρμα του τεντώνει

είναι ένα τριαντάφυλλο που σβήνει

είναι χαρτί νεκρό,

μόνο το ταμπελάκι με την κλωστή

δεν καίει:

αντικατοπτρίζεται τεράστιο στην κόρη του ματιού μου.

 

**

 

Πάνω στον αμμόλοφο της μύτης

μόνο ένα σημάδι

σαν τσεκουριά,

αυλάκι για τα υγρά
και το χρώμα οφθαλμών: λες κι έχουν ξεθωριάσει.
**
Μισό κόκκινο βλέμμα,

ένας ορίζοντας

ένα σφουγγαρόπανο απλωμένο σκύβει στη μαύρη τρύπα,

στο μισό σκέπασμα
και στο μεταξύ

κάτω απ’ τη φωτιά,

κοκάλινα περιδέραια

το καλυμμένο πρόσωπο,

η σεβαστή συμμετρία του νεκρού.

**

 

Ακροδάχτυλα που έπεσαν στο σκοτάδι

κι ανασύρθηκαν.

Μούσκεψαν

κι έπειτα στέγνωσαν αμέσως

απ’ το υπερβολικό ρεύμα,

από μια σχισμή αβέβαιη

αλλά βαθιά,

λίγο πάνω απ’ τον καρπό.

**

 

 

Κυρτά αποτυπώματα,

άστοχη βολή

τώρα ουλή που στέγνωσε,

ένας ομφαλός

χωρίς εσωτερικά όργανα όμως,

μόνο σωλήνες.

**

 

Χάνεις τα μάτια

πνίγονται στη θάλασσα των χυμών

υαλώδης και υδατώδης συγχωνεύονται,
μαζί και η κόρη,

μια μάζα σού πέφτει μέσα από τα χέρια,

το φρέαρ όλων των φωτονίων.

**

 

Στις καμπύλες των χεριών

μέσα στους βρόχους,

όλη εκείνη η σκιά

που πέφτει άσχημα,

σχεδόν γραφίτης

και τα κοχύλια των νυχιών

σε αρμονία με τις κηλίδες του δέρματος.

**

 

Είσαι το πλησιέστερο στον ύπνο,

χάρτινο περιβραχιόνιο

ετικέτα για βαλίτσα που έχει ήδη φτάσει:
βυθισμένο

σ’ αυτό το λείψανο

χωρίς αίτηση,

η ωχρότητα η τόσο προσφιλής στα ψάρια,

χέρι γυμνό.
**

 

Ένας εναγκαλισμός στον αέρα

που δε βλέπεις,

αγκάλη γερανού

που έμεινε χωρίς κεφάλι

σε στάση προσοχής έτη φωτός μακριά:

το δέρμα είναι τόσο τραχύ,

το ύστατο ρίγος κατά την ψύξη.

**

 

Γλιστράει από το πρόσωπο το κάλυμμα

το πλαστικό σάβανο

θαμπό σαν ξινισμένο γάλα,

αποκαλύπτει δύο κενούς δίσκους

δυο λαμαρίνες που έπεσαν πάνω στο οστό,

κομμένη κάθε κουβέντα.

**

 

Ψηλαφιστά δάχτυλο το δάχτυλο

γύρω απ’ τον καρπό,

είναι το σημάδι απ’ το καλτσάκι:

είναι η διακοπή  των υγρών

με το χρόνο.

**

 

Δεν υπάρχει δειγματοληψία

από εκείνο τον ήχο,

μπορείς μόνο να φανταστείς κάτι από το βήμα

ή τη σταγόνα που κατεβαίνει

και το ξεβάφει.

 

**

 

Αποξηραμένη από το δηλητήριο, σταγόνα πια
στο σώμα σου μια έρημος:

και το αίμα ακόμα σκόνη

κι απ’ την τομή όπως κόκκοι κλεψύδρας

που χάθηκαν έξω απ’ το μηχανισμό.

**

 

Τα νύχια,

κωφά στη σιωπή,

συνεχίζουν τη δουλειά τους

γιατί ξέρουν

πως το σκοτάδι έχει λίγες λαβές,

είναι ολόκληρο λείο και ίσιο σαν πηγάδι.

**

 

Κάτω από την επιφάνεια άνεμος και κόκαλα

όμως από ’δώ φως και πάνω στο τραπέζι

το σχήμα,

καλυμμένο,

ρούχο πάνω στο πρόσωπο,

ένα κύμα απορρυπαντικού που σε τυφλώνει.

**

 

Ένα τελευταίο φωτόγραμμα ανάμεσα στα βλέφαρα,

κόρη ακίνητη στο πλαίσιό της

πλακίδιο,
το δάκρυ πηχτό:

πάνω στο φιλμ το φως που τυλίγεται

και καλύπτει ακόμη

το γυάλινο μάτι

το βόλο που θάμπωσε από τον πολύ ύπνο.

**

 

Τα χρόνια που γκρεμίστηκαν

στο κενό

μέσα στο αυτί

ο χρόνος σε διάλυση,

το μάτι κηλιδωμένο

σαν από τελείες και κόμματα παρατημένα

κι από κάτω το μαύρο πηγάδι της φωνής.

Σώμα που μάζεψε από αποτυχημένες πλύσεις

και μερικές σκοτεινές κηλίδες που δε φεύγουν
είναι τρύπες

σαν από έντομο:

είσαι σκοροφαγωμένη.

Με κάθε απότομο βήχα

σβήνεις ένα κερί: η δική σου καρδιά είναι από σκοτάδι.

 

 

MORGUE

 

Morto di fuoco

la sua pelle tira

è un rosa che si spegne

è carta morta,

solo il cartello non arde

con lo spago:

si specchia enorme nella mia pupilla.

 

**

 

Sulla duna del naso

giusto un segno

come d’accetta,

incavo per i liquidi

e il colore dagli occhi: come stinti.

 

**

 

Mezzo sguardo

di rosso,

un orizzonte

un cencio teso s’inchina la buco nero,

al mezzo schermo

e intanto

sotto il fuoco,

pendagli d’osso

il viso ricoperto,

la rispettata simmetria del morto.

 

**

 

Polpastrelli caduti nel buio

e ritirati.

Imbevuti

e poi subito seccati

per la troppa corrente,

da un’apertura incerta

ma profonda,

di poco sopra il polso.

 

**

 

Stigmate storta,

una mira presa male

adesso traccia asciugata,

un ombelico

ma senza organi dentro

solo tubi.

 

**

 

Perdi gli occhi

annegano nel mare degli umori

e vitreo e acqueo si fondono

e pupilla,

una pasta ti cade tra le mani,

il pozzo di tutti i fotoni.

 

**

 

Nelle curve di mani

nelle anse,

tutta quell’ombra

che cade male,

quasi grafite

e le conchiglie d’unghie

in tono con le macchie della pelle.

 

**

 

Sei il più vicino al sonno,

bracciale di carta

etichetta per valigia già arrivata:

immerso

in questo scampolo

senza una richiesta,

il pallore così caro ai pesci,

mano nuda.

 

**

 

Un abbraccio nell’aria

che non vedi,

braccio di gru

rimasto senza testa

in un attenti lontano anni luce:

la pelle e’ così ruvida,

l’ultimo brivido nella surgelazione.

 

**

 

Si ritira dal viso la coperta

il sudario di plastica

opaco come latte andato a male,

scopre due piatti vuoti

due bandoni caduti sopra l’osso,

fermato ogni discorso.

 

**

 

Toccare dito a dito

intorno al polso

e’ il segno del calzino:

e’ la sosta dei liquidi

col tempo.

 

**

 

Non c’e’ campionatura

di quel suono,

puoi solo immaginare di quel passo

o la goccia che scende

e lo stinge.

 

**

 

Seccata dal veleno, più una goccia

nel suo corpo un deserto:

anche il sangue di polvere

e dal taglio come grani di clessidra

perduti fuori dal meccanismo.

 

**

 

Le unghie,

sorde al silenzio,

continuano il lavoro

perchè sanno

che il buio ha pochi appigli,

è tutto liscio e dritto come un pozzo.

 

**

 

Sotto la superficie vento ed ossa

ma da qui luce e sul tavolo

la forma,

coperta,

vestito sul viso,

un’onda di detersivo che t’acceca.

 

**

 

Un ultimo fotogramma tra le ciglia,

pupilla ferma nella sua cornice

mattonella,

la lacrima cagliata:

sul film la luce che s’impiglia

e vela ancora

l’occhio di vetro

la biglia opaca dal troppo dormire.

 

**

 

Gli anni precipitati

nel vuoto

nell’orecchio

il tempo in soluzione,

l’occhio macchiato

di come punti o virgole lasciati

e sotto il pozzo nero della voce.

Corpo infeltrito da lavaggi sbagliati

e certe chiazze scure che non vanno

sono buchi

come d’insetto:

sei tarmata.

Ogni colpo di tosse

spengi una candela: il tuo e’ cuore di buio.

 

 

* Η Βιβή Λάζου (Γιάννενα, 1970) εργάζεται ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση. Αγαπά τη σύγχρονη Ποίηση και μεταφράζει  ό,τι πιστεύει πως είναι καλό να διαδοθεί στην Ελλάδα, κυρίως από τα ιταλικά, τα ισπανικά και τα γαλλικά.

 

______________________________________________

[1] Στην Παγκόσμια Ποιητική Ανθολογία των εκδόσεων Αυλός, επιμ. Δ. Γιάκου – Μ. Γιαλουράκη,1977.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top