Fractal

✔ Ελένη Κεκροπούλου: «Υπερασπίζομαι τη γυναίκα που η θρησκεία και η ανδροκρατική κοινωνία της έχει κόψει τα φτερά»

Συνέντευξη στην Πέρσα Κουμούτση //

 

 

Με αφορμή το νέο της μυθιστόρημα «Αναστασία, η Ρωμιά Σουλτάνα» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Ωκεανός, και έχει ήδη κερδίσει το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού, συναντήσαμε την κυρία Ελένη Κεκροπούλου και είχε την ευγενική καλοσύνη να απαντήσει στις ερωτήσεις μας σχετικά με την έμπνευση , το περιεχόμενο του βιβλίου, αλλά και το πάθος της για την Ιστορία και τους ήρωες που συστηματικά αντλεί από αυτήν.

 

-Αγαπητή κυρία Κεκροπούλου, μέσω της έρευνας και της αρχειακής σταχυολόγησης μας παρέχετε ένα συνεκτικά ιστορικό αφήγημα, που παρά το μέγεθός του κυλά γοητευτικά και απρόσκοπτα ως το τέλος. Πόσο δύσκολο είναι για ένα συγγραφέα να κρατήσει αμείωτο ενδιαφέρον του αναγνώστη; Τι απαιτείται για να το πετύχει;

Σίγουρα απαιτείται εναλλαγή σκηνών, εναλλαγή αφήγησης και διαλόγων, καλή σκηνοθεσία της ιστορίας, και φυσικά άριστη σύνταξη. Δίνω μεγάλη βάση στη σύνταξη, γιατί πολλές φορές η μη σωστή χρήση της ή σκόπιμη αποδόμησή της για λόγους στυλ, κάνει το κείμενο δυσανάγνωστο. Και πιστεύω ότι αυτό που θέλει ο συγγραφέας είναι να «επικοινωνήσει», να «μιλήσει» στον αναγνώστη. Αλλιώς γιατί γράφει;

 

-Στο πρόσφατο βιβλίο σας εξιστορείται την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, αλλά τραγική ιστορία ενός ιστορικού προσώπου, που ομολογώ μου ήταν άγνωστο. Τι σας προσέλκυσε σε αυτό; Τι σας  προέτρεψε να ασχοληθείτε και να γράψετε για την Αναστασία; Ποια ήταν εκείνα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που σας γοήτευσαν στην προσωπικότητά της.

Είναι πραγματικά συγκλονιστικός ο τρόπος που αυτό το κορίτσι κατάφερε να επιβιώσει σε μια φονική αυτοκρατορία όπου η γυναίκα ήταν μονάχα κορμί απ᾽τη μέση και κάτω, κι όχι μυαλό, όχι πρόσωπο, όχι ψυχή και συναίσθημα. Με συγκλόνισε το γεγονός που ανακάλυψα, ότι έκανε σκοπό της, όταν κατάφερε να αποκτήσει ισχύ, να αλλάξει την δομή της οθωμανικής διοίκησης που αφαίμαζε τον ελληνισμό. Είναι αυτή που σταμάτησε το παιδομάζωμα.

 

 

-Σε ποιο βαθμό διαφέρει η Αναστασία, το ιστορικό πρόσωπο, από το μυθιστορηματικό πρόσωπο στη δική σας ιστορία;

Δεν διαφέρει σε τίποτε. Ακολούθησα κατά γράμμα την ιστορία της ζωής της, όπως την βρήκα σε ψήγματα εδώ κι εκεί, στα πολλά βιβλία που χρειάστηκε να διαβάσω. Στο καθένα έβρισκα κι από ένα κομμάτι του σκοτεινού και ζοφερού παζλ που ενώθηκε στο πρόσωπο του κοριτσιού αυτού, ενός πλάσματος χαρισματικού, αλλά και τραγικού συνάμα. Μιας μεγάλης σουλτάνας που η τουρκική ιστορία την έθαψε κάτω από το πολύχρωμο χαλί της.

 

-Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες δυσκολίες με τις οποίες αναμετρηθήκατε, ώσπου να ολοκληρώσετε την ιστορία σας;

Τα καταιγιστικά πολιτικά και στρατιωτικά γεγονότα της εποχής που διαμόρφωναν και τις συμπεριφορές των ηρώων, επηρεάζοντας το ρωμαίικο και το Πατριαρχείο επίσης. Στα βιβλία των Τούρκων συγγραφέων βρήκα πολλές ασάφειες και αρκετές σκόπιμες συσκοτίσεις. Αλλά ευτυχώς υπάρχει μεγάλη βιβλιογραφία των ξένων πρέσβεων της εποχής. Στα απομνημονεύματά τους και στις αναφορές τους έκανα τις αναγκαίες διασταυρώσεις.

 

-Υπάρχουν κοινά σημεία ανάμεσα στην Αναστασία και άλλα γυναικεία ιστορικά πρόσωπα με τα  οποία ασχοληθήκατε/ μελετήσατε; Υπάρχουν κοινά σημεία με εσάς την ίδια;

Σίγουρα.  Όλες μου οι ηρωίδες είναι γυναίκες που συνειδητοποιούν υποσυνείδητα την παντοειδή «σκλαβιά» τους, το γεγονός ότι ποτέ δεν είχαν (με εξαίρεση τον τελευταίο μισό αιώνα και μόνο στη Δύση) την θέση που τους αξίζει στην κοινωνία, ως φορείς της  ίδιας ζωής. Υπερασπίζομαι τη γυναίκα που η θρησκεία και η ανδροκρατική κοινωνία της έχει κόψει τα φτερά. Κοινά μ᾽εμένα, ίσως και να υπήρχαν. Ίσως όχι πια, αλλά μόλις πριν πενήντα χρόνια, τα ήθη και στην Ελλάδα, αναφορικά με τη γυναίκα, ήταν αρκετά πίσω. Θυμίζω ενδεικτικά ότι στην  ελληνική επαρχία οι γυναίκες φορούσαν  ακόμη μαντίλα, στην εκκλησία είχαν θέση μόνο στον γυναικωνίτη, η προίκα έδινε κι έπαιρνε  ενώ έπρεπε να έχουν μια συγκεκριμένη ηθική στάση. Μην ξεχνάμε τη φράση «η γυναίκα είναι το αδύναμο μέρος» και άλλα τέτοια τραγελαφικά…

 

-Στα περισσότερα μυθιστορήματά σας μας μεταφέρετε πιστά στο κλίµα και την ένταση µιας ιστορικής περιόδου, που συνήθως παίζει καθοριστικό ρόλο στην πορεία των ηρωίδων και των ηρώων σας. Αρκεί η εντατική έρευνα για να το καταφέρετε;

Ίσως όχι. Εκεί χρειάζεται η φαντασία κατά ένα μικρό μέρος, και κατά ένα μεγάλο μέρος η εμπειρία. Η θητεία μου στη μετάφραση επί δυο δεκαετίες στάθηκε καθοριστική. Ήταν ένα πολύ μεγάλο πανεπιστήμιο.

 

-Υπάρχουν πάρα πολλά πρόσωπα που εμπλέκονται στην ισορία της Αναστασίας. Τα περισσότερα πραγματικά και άλλα που είναι βέβαια φανταστικά. Όλα όμως είναι αληθοφανή και αρτιότατα δομημένα,  δεν αφήνετε κανέναν ήρωα εκτεθειμένο, όποιος ο ρόλός του. Μιλήστε μας λίγο για τη διαδικασία του “κτισίματος” των χαρακτήρων σας. Τι είδους έμπνευση απαιτείται,  προκειμένου να αποκτησουν όλοι αυτοί ‘σάρκα και οστά’; 

Ακριβώς επειδή χειρίζομαι πρόσωπα που είναι πραγματικά μέσα σε ένα ιστορικό γίγνεσθαι, ομολογώ ότι προσπαθώ να μπω στο πετσί τους, να σκέπτομαι όπως θα σκέπτονταν εκείνα δεδομένων των γεγονότων της ζωής τους και των αναγκών τους. Δεν το κρύβω ότι μέχρι να κλείσω ένα βιβλίο τους έχω συνέχεια στο μυαλό μου, συνομιλώ μαζί τους και τους ρωτώ πώς θα ενεργούσαν σ᾽αυτό ή σ᾽εκείνο το ζήτημα. Τους ονειρεύομαι, κοιμάμαι και ξυπνάω μ᾽αυτούς στο μυαλό μου. Αναζητώ τα πνεύματά τους στο σύμπαν. Και μετά έρχεται μια στιγμή που τους βλέπω καθαρά, τους ακούω, ξέρω πια πώς ακριβώς πρέπει να είναι.

 

 

-Ο ρόλος του αφηγητή είναι να γνωρίζει, να περιγράφει έχοντας διατηρήσει μια εύλογη απόσταση από τα γεγονότα. Ιδίως όταν το κεντρικό πρόσωπο είναι ιστορικό, διατηρεί κάποια αντικειμενικότητα. Ενδώσατε ποτέ στον πειρασμό, ως αφηγητής, να «μεσολαβήσετε’, ή να παρέμβετε στα γεγονότα;

Ναι. Αλλά το κάνω κατ᾽εξαίρεσιν, όχι μεσολαβώντας, όχι παρεμβαίνοντας στα γεγονότα, αλλά κρίνοντας συμπερασματικά κάποια συμπεριφορά με όρους καθαρής λογικής.

 

-‘Μυθοπλοκώντας’ ιστορικά πρόσωπα: τι αποκομίζετε εσείς η ίδια από τη διαδικασία;

Γεύομαι την ίδια την ιστορία ως το μεδούλι. Είναι η ιστορία ένα «ποτό» στο οποίο έχω εθιστεί.

 

-Με ποια από τις ηρωίδες σας έχετε περισσότερο ταυτιστεί, συγκινηθεί, συνδεθεί;

Με καμμία. Όσο κι αν φανεί παράξενο, δεν ταυτίζομαι καθόλου με τους ήρωές μου. Μ᾽αρέσει να τους βλέπω από μακριά, σαν να τους παρατηρώ από την κλειδαρότρυπα. Είμαι θεατής της ζωής τους. Πάντα με γοήτευε να παρατηρώ τους ανθρώπους, τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους, ο καθένας ένας ανεξερεύνητος πλανήτης στο ανθρώπινο διαστελλόμενο σύμπαν.

 

-Ευχαριστώ πολύ

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top