Fractal

Έλενα Ακανθιάς: “Στην εποχή μας βιώνουμε τη δυναστεία της εξτραβαγκάντζας της επωνυμίας”

Συνέντευξη στη Μαρία Λιάκου //

 

 

Το βιβλίο «Το δόντι του καρχαρία» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης (2016) και συγγραφέας του είναι η Έλενα Ακανθιάς ή ΠιΝέζα Έλενα.

 

-Το Δόντι του Καρχαρία πώς πήγε κατά τη γνώμη σας και ποιες οι προσδοκίες σας;

Οι πρώτες ιστορίες που άκουσα ως παιδί από τη γιαγιά μου ξεκινούσαν όχι με το γνωστό λάκτισμα «μια φορά κι έναν καιρό…», αλλά με το «απ’ τον καθρέφτη τον στρογγυλό, της θάλασσας το ντέφι…». Δεν υπήρξε κάποια ιστορία που να λήξει, έστω μία φορά, με το «και ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα». Αντ’ αυτού, άκουγα πάντα το δίστιχο «κι από την ιστορία μου αν θέλεις την αλήθεια/βύθισε τον καθρέφτη σου στης θάλασσας τα στήθια». Πέρασαν χρόνια πολλά για να καταλάβω αυτήν την εκτροπή από τα ειωθότα της παραμυθικής φόρμας. Γράφοντας το Δόντι του Καρχαρία, τη νουβέλα που αναφέρεται σε δύσκολα και σκληρά θέματα, είχα στον νου μου τον καθρέφτη εκείνον τον στρογγυλό, τον βυθισμένο στη θάλασσα. Πόσο εύκολο είναι, άραγε, στον καθένα μας να σταθεί μπροστά του, μέσα στην υγρή φυσική αυτή μήτρα, να διαισθανθεί την παλίρροια των παθών, την πλημμυρίδα και άμπωτη του ανθρώπινου δράματος, να συλλάβει, τελικά, μέσα από τη διάθλαση μυθοπλασίας και πραγματικότητας τον ίδιο του τον εαυτό; Αυτά είναι κάποια από τα βάσανα που με συνόδευαν κατά τη συγγραφή και μεταλλάχθηκαν σε προσδοκίες.

 

Σε τι μπορεί να μας βοηθήσει η λογοτεχνία σήμερα βάζοντας «ευαίσθητα» κοινωνικά ζητήματα στη θεματική της αφήγηση;

Αυτές οι αληγείς απόπειρες του ανθρώπου για να κατανοήσει το αίνιγμα της ύπαρξής του συνιστούν τη λογοτεχνία. Υπ’ αυτήν την έννοια, τα ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα ενοικούσαν πάντα στον πυρήνα της. Ανάλογα με τις εποχές και τις δονήσεις τους, επανεμφανίζονται για να παλμογραφήσουν τις αντοχές μας. Εκεί, ανάμεσα στον μυθολογούντα νοητικό τρόπο και στην αλήθεια, στην αίσθηση της ψευδαίσθησης και στην αντίληψη της πραγματικότητας, υπάρχει το σημείο που αναφύεται η λογοτεχνία, ως φωλέα μεταρσιωτικής ομφαλοσκόπησης. Ο Λογγίνος αναφέρει: «Ου γαρ εις πειθώ αλλ’ εις έκστασιν άγει τα υπερφυά».

 

Γιατί επιλέξατε ψευδώνυμο;

Στην εποχή μας βιώνουμε τη δυναστεία της εξτραβαγκάντζας της επωνυμίας. Καταλήγουμε να παραβλέπουμε και να ακυρώνουμε την ουσία των πράξεων, ηδονιζόμενοι ως επαγγελματίες θορυβοποιοί γύρω από τη φήμη και τη δόξα του ονόματος. Ήθελα να διαχωρίσω το έργο από την οποιαδήποτε επωνυμική προίκα. Γι’ αυτό και στο βιογραφικό σημείωμα αναγράφεται «Η πιΝέζα ζει ως πρόκα εντός της και ανάμεσά μας». Ήταν μία προτροπή στους αναγνώστες να εστιάσουν στο κείμενο και μόνο, στις λέξεις, στις πρόκες που ιχνηλατούν τον ανθρώπινο βίο.

 

Υπάρχουν βιωματικά στοιχεία στη γραφή σας;

Μπορεί, άραγε, να γράψει κάποιος για κάτι όταν δεν το εμπεριέχει  με κάποιο τρόπο και δεν εμπεριέχεται σ’ αυτό; Αυτή η αλληλόδραση, νομίζω, είναι απαραίτητη, τουλάχιστον ως εφαλτήριο. Αρκετά από τα στοιχεία του βιβλίου προέρχονται από διηγήσεις φίλων. Πάντα, ο γενναιότερος δανειοδότης υλικού είναι η ίδια η ζωή.

 

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;

Ενδεικτικά και μόνο: Ελύτης, Παπαδιαμάντης, Ντοστογιέφσκι, Γκαίτε, Καμύ, Γιόζεφ Ρότ, Κόμπο Άμπε, Μάριο Βάργκας Λιόσα, Κάρλος Φουέντες, Τζον Φόουλς, Σολ Μπέλοου, Μάργκαρετ Άτγουντ. Μένω λίγο περισσότερο στη Βιρτζίνια Γουλφ και στον Σελίν. Θα ήταν όμως άδικο να συνεχίσω. Κορδόνι ατελεύτητο η ανάγνωση, που σε τυλίγει με τα χρόνια φτιάχνοντας το δικό σου το κουκούλι, μια δεύτερη μήτρα επώασής σου.

 

Ποιο μέρος-τόπος σάς ελκύει ή αγαπάτε περισσότερο;

Στην πολύπαθη Αμμόχωστο της Κύπρου, στα νοτιοανατολικά του νησιού, βρίσκεται το ακρωτήριο Κάβο Γκρέκο. Εκεί, στο σημείο όπου ανατέλλει πρώτα «του κόσμου το περίδρομον  όμμα» (ο ήλιος) και μετά ρίχνει τις σκιές η μέρα στην υπόλοιπη Ευρώπη, εκεί όπου υψώνεται το γλυπτό  του Φίλιππου Γιαπάνη, ένα σύμβολο ψυχικής ανάτασης και  ελευθερίας. Όταν σταθείς σ’ αυτό το μέρος, που σμίγει η θάλασσα, ο ουρανός και η γη, έχεις την αίσθηση ότι ακινητεί ο αέρας και γονατίζει κάθε ήχος, για να υποδεχθεί την εξαΰλωση των πάντων, αρμολύνεται ο χρόνος και συνενώνεται το παρόν, το παρελθόν και το μέλλον σε μία αδιαχώριστη συμπαντική συνείδηση. Δεν είναι τυχαίο ότι εκεί φύεται η Άρκευθος η Φοινικική, που ανήκει στην οικογένεια των Κυπαρισσιδών, γνωστή με το όνομα Αόρατος.

 

 

Η εκδοτική πληθώρα βιβλίων, κατά τη γνώμη σας, εμπλουτίζει με επιλογές τους αναγνώστες ή τους αποπροσανατολίζει;

Έχω την αίσθηση ότι οξύνει τις κεραίες του αναγνώστη περισσότερο, εφόσον, φυσικά, το επιθυμεί και ο ίδιος και βρίσκεται σε συνεχή εγρήγορση και αναζήτηση. Εξάλλου, η αναγνωστική ιδιότητα αν δεν εξασκείται, ατονεί.

 

Υπάρχουν επόμενα εκδοτικά σχέδια;

Η ανάφλεξη της στιγμής που θα οδηγήσει στην αιμορραγία των σκέψεων και των αισθήσεων και στην αποτύπωσή τους σε ένα βιβλίο, είναι μία διαδικασία αργής τήξης και πήξης. Τα εγχώρια αυτά ήθη της συγγραφής θέλουν και τον αβίαστο χρόνο τους, προτού αποδημήσει η διαδικασία στο εκδοτικό στάδιο. Προς ώρας, ενδημώ, βραδέως και ηδέως.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top