Fractal
Home / ΙΣΤΟΡΙΑ / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 1977: Ο Κ. Καραμανλής άνοιξε πρώτος τη λεωφόρο των πρόωρων εκλογών για κομματικούς λόγους
14/01/2015, 1:59 μμ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 1977: Ο Κ. Καραμανλής άνοιξε πρώτος τη λεωφόρο των πρόωρων εκλογών για κομματικούς λόγους

του Τάκη Κατσιμάρδου //

 

Διαχρονικά όταν η ΝΔ έκρινε ότι τη συμφέρει η εσπευσμένη προκήρυξη εκλογών αυτό το ανακήρυσσε ως «εθνικό θέμα». Όταν το ίδιο έκαναν οι αντίπαλοί της, έστω κι αν ήταν εθνικό θέμα, τις κατάγγειλε ως ανωμαλία.

 

Ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κ. Τσάτσος. Σε όλα πάντα σύμφωνοι για το καλό της παράταξης. Όπως και για τις πρώτες πρόωρες εκλογές της μεταπολίτευσης. Με άλλοθι του εθνι9κούς λόγους, που θα γίνουν από τότε ...ψωμοτύρι.

Ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κ. Τσάτσος. Σε όλα πάντα σύμφωνοι για το καλό της παράταξης. Όπως και για τις πρώτες πρόωρες εκλογές της μεταπολίτευσης. Με άλλοθι του εθνι9κούς λόγους, που θα γίνουν από τότε …ψωμοτύρι.

 

Πολύς λόγος για την πρόωρη διάλυση της Βουλής τις μέρες μας. Απολύτως υποκριτικός από μέρους της ΝΔ, καθώς η συντηρητική
παράταξη, στις διάφορες μορφές της, είναι η πρώτη που άνοιξε το δρόμο για την προκήρυξη εσπευσμένων εκλογών, όταν έκρινε πως τη συμφέρει για στενά κομματικούς λόγους. Από το 1977 ως και το 2012. Στην τελευταία, μάλιστα, περίπτωση ενώ κορυφωνόταν η κρίση.

Ο γενάρχης της ΝΔ Κωνσταντίνος Καραμανλής, δίνοντας «μαθήματα κοινοβουλευτισμού» στην αντιπολίτευση το καλοκαίρι του 1977, διακήρυσσε : «Ο βίος της παρούσης βουλής λήγει το Νοέμβριο του 1978». Πράγματι, τότε θα συμπληρωνόταν «τα τέσσερα συνεχή έτη που αρχίζουν από την ημέρα των γενικών εκλογών», όπως προβλέπει το Σύνταγμα (η διάταξη παρέμεινε αμετάβλητη ως και την τελευταία αναθεώρηση). Έτσι, εκλογές, έπρεπε τότε να διενεργηθούν στις 17 Νοεμβρίου 1978.

Με το άνοιγμα των σχολείων την ίδια χρονιά τα …μαθήματα άλλαξαν. Ο Κ. Καραμανλής, αφού πρώτα δρομολόγησε το πολιτικό προσωπικό και το κομματικό μέλλον της παράταξης (νέος εκλογικός νόμος, μεταπήδηση στην Προεδρία της Δημοκρατίας, τοποθέτηση διαδόχου κτλ), αποφάσισε να διαλύσει πρόωρα τη Βουλή.

Αυτό τον κανόνα τήρησε ευλαβικά η ΝΔ σε όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης. Εκτός από την αναγκαστική πρόωρη προσφυγή στα επικείμενες εκλογές και το προηγούμενο του 1993, όταν ο τωρινός αρχηγός της είχε «ρίξει» τον τότε αρχηγό της.
Όπως προκύπτει από το συνδυασμό διαφόρων πηγών και μαρτυριών η απόφαση είχε παρθεί από τον Ιούνιο του 1977, μετά την ψήφιση νέου εκλογικού νόμου.

Τελικά, αφού τακτοποιήθηκαν οι θεωρούμενες από την κυβέρνηση ως εκκρεμότητες και, καθώς, η ραγδαία φθορά της επιταχυνόταν, στα μέσα Σεπτεμβρίου επισημοποιείται η επίσπευση: «Η κυβέρνηση θεωρεί επιβεβλημένη την εντός του έτους διενέργεια των εκλογών. Και τούτο διότι πιστεύει ότι τα κρίσιμα εθνικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα, όπως το Κυπριακό, η διένεξη με την Τουρκία και η ένταξη της Ελλάδος στην ΕΟΚ θα μπουν σε φάση αποφασιστική κατά το προσεχές έτος. Τούτου δοθέντος, γίνεται φανερό ότι το εθνικό συμφέρον επιβάλλει όπως τα προβλήματα αυτά αντιμετωπισθούν από μία κυβέρνηση με πρόσφατη λαϊκή εντολή, αντί να σύρονται στη δίνη παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου…»

Έτσι διαλύθηκε η πρώτη μεταδικτατορική Βουλή και προκηρύχτηκαν εκλογές για τις 20 Νοεμβρίου 1977, ένα ολόκληρο χρόνο νωρίτερα από τη συνταγματική προθεσμία.

Βεβαίως, η όλη διαδικασία ήταν συνταγματική και οι τύποι τηρήθηκαν – «άψογα», όπως διακήρυσσε αυτάρεσκα η κυβέρνηση. Επί της ουσίας οι πάντες γνώριζαν ότι όλα συνιστούσαν μια μεγάλη πολιτική υποκρισία. Η κυβέρνηση του 54% στις εκλογές του 1974 διέθετε 215 απολύτως πειθαρχημένους βουλευτές. Το Κυπριακό, τα ελληνοτουρκικά, η ενταξιακή πορεία δεν εμφανίστηκαν ξαφνικά. Τα εθνικά θέματα ήταν και παρέμειναν αποτελματωμένα, όλο το προηγούμενο διάστημα. Αυτό που άλλαζε ήταν το κομματικό συμφέρον και οι ανάγκες του «κράτους της Δεξιάς»…

Μάταια η αντιπολίτευση δια του Γ. Μαύρου μιλούσε για «απαράδεκτη και αντισυνταγματική» στάση, του Α. Παπανδρέου για «πολιτικό πραξικόπημα» και του Χ. Φλωράκη για «αντιλαϊκό σχέδιο».

Ο Κ. Καραμανλής επέμενε ότι οι εκλογές γίνονται νωρίτερα «αποκλειστικά δια εθνικούς λόγους», ταυτίζοντας το κομματικό και προσωπικό συμφέρον με τα συμφέροντα του τόπου.

Για να μην ξεχνάμε, λοιπόν, ο γενάρχης της ΝΔ ήταν από τη θέση του πρωθυπουργού και ο πατέρας του μεταπολιτευτικού «κανόνα» των πρόωρων εκλογών, με προσχηματικούς λόγους…

Το αντίτιμο, που καταβλήθηκε τότε, ήταν η δραματική μείωση της εκλογικής δύναμης της ΝΔ. Σημείωσε «πύρρεια νίκη (από το 54,37% του 1974 κατρακύλησε στο 41, 84% και συνέχισε να κυβερνά χάρη στο ληστρικό εκλογικό νόμο).

Αλλά και ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Κ. Καραμανλής άσκησε, με αμφισβητούμενο τρόπο, τις προεδρικές υπερεξουσίας, που παρείχε το Σύνταγμα, για έκτακτη διάλυση της Βουλής. Αντί να διενεργηθούν οι εκλογές (1981) από υπηρεσιακή και διακομματική κυβέρνηση, κλήθηκε ο πρωθυπουργός και αρχηγός της ΝΔ Γ. Ράλλης να ηγηθεί μιας «νεοδημοκρατικής υπηρεσιακής».

Πολλαπλά τα ουσιαστικά πολιτικά ατοπήματα, μ΄ επίκεντρο της εκλογές, αν προστεθεί ότι την προηγούμενη περίοδο κώφευε στις βροντερές επισημάνσεις της αντιπολίτευσης ότι η κυβέρνηση Ράλλη «είχε παύσει να εκπροσωπεί έστω και τη μειοψηφία του εκλογικού σώματος»…

Η ΝΔ, πλήρωσε αναδρομικά την πρώτη μεταπολιτευτική θητεία της (1974-1981), με συντριβή στις εκλογές του Οκτωβρίου 1981 (35,8% έναντι 48% του ΠΑΣΟΚ) .

 

Ο Κ. Καραμανλής έξω από το εκλογικό κέντρο όπου ψήφισε το Νοέμβριο του 1977. Περίμενε την πύρρεια νίκη του, αλλά είχε ήδη αποφασίσει να μεταπηδήσει στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Πότε ακριβώς δεν είχε αποφασίσει ακόμη.

Ο Κ. Καραμανλής έξω από το εκλογικό κέντρο όπου ψήφισε το Νοέμβριο του 1977. Περίμενε την πύρρεια νίκη του, αλλά είχε ήδη αποφασίσει να μεταπηδήσει στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Πότε ακριβώς δεν είχε αποφασίσει ακόμη.

 

Ο Γ. Ράλλης …κακός μαθητής

Ο Γ. Ράλλης ορκίστηκε πρωθυπουργός (10 Μαίου 1980), μετά τη μεταπήδηση του Κ. Καραμανλή στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Είχε προηγηθεί η εκλογή του στην αρχηγία της ΝΔ. Στη Βουλή, η κυβερνητική πλειοψηφία, παρά τον εμφύλιο, που μαίνεται στο εσωτερικό του κόμματος μεταξύ Ράλλη και Αβέρωφ, είναι συμπαγής (διαθέτει 173 έδρες). Η θητεία της λήγει στις 20 Νοεμβρίου 1981, αλλά από την άνοιξη της ίδιας χρονιάς η κυβέρνηση είναι πιέζεται για πρόωρες εκλογές.

Πλην, όμως, αναζητά να τις κάνει στην …ώρα τους. Όποτε, δηλαδή, κριθεί, ότι θα κερδίσει η ΝΔ. Αλλά αυτή δεν έρχεται, καθώς η φθορά της κυβέρνησης, λόγω της συσσωρευμένης λαϊκής δυσαρέσκειας, είναι ραγδαία. Από τις αρχές Ιουνίου ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ Αν. Παπανδρέου την καλεί ν΄ αναγνωρίσει τον υπηρεσιακό χαρακτήρα της.

Τελικά, τον Αύγουστο θ΄ αποφασίσει ο Γ. Ράλλης την επίσπευση και θα στείλει σχετική επιστολή στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Το πρόσχημα που επιλέγεται, μετά από πολλές συζητήσεις και προβληματισμό, δεν είναι η επίκληση εθνικού θέματος. Λίγες βδομάδες πριν από την κανονική λήξη της θητείας της Βουλής και καθώς τα εθνικά θέματα ήταν «πάγια και αποτελματωμένα», όπως χαρακτηριστικά λέγονταν τότε, αυτό θεωρήθηκε ακατάλληλο. Έτσι, προτιμήθηκε η εφαρμογή του άρθρου 38 του Συντάγματος: να παραιτηθεί και να την απαλλάξει από τα καθήκοντά της ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Οι εκλογές διενεργήθηκαν στις 18 Οκτωβρίου 1981 και ήταν τυπικά πρόωρες (έγιναν ένα μήνα πριν από τη συμπλήρωση τετραετίας).

 

Τα επιτελεία της ΝΔ μεταπολιτευτικά έχουν να επιδείξουν μια μεγάλη προσήλωση στην προκήρυξη εκλογών όποτε και όπως βολεύει το κόμμα.

Τα επιτελεία της ΝΔ μεταπολιτευτικά έχουν να επιδείξουν μια μεγάλη προσήλωση στην προκήρυξη εκλογών όποτε και όπως βολεύει το κόμμα.

 

Επανάληψη μετά από 32 χρόνια

Πιστός στη διαχρονική παράδοση αποδείχτηκε ο Κώστας Καραμανλής, προκηρύσσοντας πάλι πρόωρες εκλογές. Ουσιαστικά και τυπικά ο ανιψιός ακολούθησε πάλι τα χνάρια, που άφησε ο θείος από το 1977.

Οι ομοιότητες δεν εξαντλούνται στην προσχηματική επίκληση του άρθρου 41 του Συντάγματος («ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαλύει τη Βουλή με πρόταση της κυβέρνησης που έχει λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, για ανανέωση της λαϊκής εντολής προκειμένου να αντιμετωπιστεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας») …

Εντοπίζονται και πανομοιότυπες τακτικές μεταξύ Σεπτεμβρίου 1977 και 2009:

-Ο πρεσβύτερος Καραμανλής είχε ψηφίσει νέο εκλογικό νόμο πριν καταφύγει στην έκτακτη διάλυση της Βουλής

-Η ανακοίνωση για πρόωρες εκλογές γίνεται αιφνιδιαστικά (19/9/1977), αν και η σχετική φημολογία καλά κρατούσε από καιρό

-Την επομένη μέρα το Υπουργικό Συμβούλιο εγκρίνει ομόφωνα την απόφαση του πρωθυπουργού. Το απόγευμα της ίδιας μέρας προτείνεται στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κ. Τσάτσο η πρόωρη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη γενικών βουλευτικών εκλογών

-Μετά από ένα εικοσιτετράωρο ο Πρόεδρος (τυπικά με υπερεξουσίες, ουσιαστικά διακοσμητικός) αποδέχεται εγγράφως την εισήγηση και ζητά την έκδοση προεδρικού διατάγματος διαλύσεως προσυπογραμμένου από τον πρωθυπουργό και το υπουργικό συμβούλιο.

Μερικές μέρες αργότερα (22 Οκτωβρίου) το διάταγμα θα θυροκολληθεί στη Βουλή: «Εχοντες υπόψη 1) τας διατάξεις του άρθρου 42 (παρ.2 και 3) του Συντάγματος, 2) την πρότασιν της τυχούσης ψήφου εμπιστοσύνης της Βουλής, Κυβερνήσεως … περί ανανεώσεως της λαικής εντολής, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα εν αυτή επισημαινόμενα … αποδεχόμεθα. Διαλύομεν την Βουλήν…»

Σαν να μην πέρασαν 32 χρόνια !

 

Ο Κ. Καραμανλής στη Βουλή μετά τις εκλογές του 1977.

Ο Κ. Καραμανλής στη Βουλή μετά τις εκλογές του 1977.

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top