Fractal
Home / ΙΣΤΟΡΙΑ / Το ενδιαφέρον των Άγγλων για κάποιες πολιτιστικές ψηφίδες της Αιγύπτου
10/08/2016, 4:47 μμ

Το ενδιαφέρον των Άγγλων για κάποιες πολιτιστικές ψηφίδες της Αιγύπτου

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

alexa

 

Με την ανακάλυψη της Αμερικής το 1492 και με την παράκαμψη του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, το διεθνές ενδιαφέρον για την Αίγυπτο μειώνεται σταδιακά, ενώ με την κατάκτησή της από την Τουρκία, το 1517, σχεδόν εξαφανίζεται! Η ευημερία των κατοίκων του Δέλτα του Νείλου, που ήταν μέχρι τότε δεδομένη, απειλείται δραματικά. Μέχρι την κατάκτησή της από τον Μέγα Ναπολέοντα, το 1798, η πτώση στους δείκτες της θα είναι συνεχόμενη, αλλά το 1801 οι Γάλλοι απομακρύνονται βιαίως. Η χώρα θα παραμείνει τουρκική μέχρι το 1914, δηλαδή 397 ολόκληρα χρόνια, οπότε και γίνεται πλέον επισήμως αγγλικό προτεκτοράτο! Παρά τις μεγάλες προσπάθειες του Μωχάμετ Άλι, αυτού του Αλβανού από την Καβάλα, που το 1805 διορίστηκε απ’ το Σουλτάνο κυβερνήτης της ημιαυτόνομης χώρας της Αιγύπτου, η οικονομική ανάπτυξη καθυστερεί δραματικά. Η αυτονομία της ‘χώρας του’, της δικής του Αιγύπτου, είχε γίνει έμμονη ιδέα στον Μωχάμετ Άλι, αυτού του τόσο ικανού Αλβανού που είχε γεννηθεί κατά τύχη στην Καβάλα, μιλούσε μεταξύ των άλλων Ελληνικά και γνώριζε τους Έλληνες. Πίστευε πως οι Έλληνες δεν θα είχαν αντίρρηση να ξεκόψουν από το άρμα της Τουρκίας και να προσκολληθούν σ’ αυτόν, δηλαδή στο υπό σχεδιασμό αυτόνομο κράτος που είχε στο μυαλό του! Αυτά όμως μόνο θεωρητικά στα σχέδια και στις έμμονες ιδέες του μυαλού του !

 

Η επέμβαση των Άγγλων το 1867, είχε σαν αποτέλεσμα ο εγγονός του, Ισμαήλ Πασάς, να τοποθετηθεί από τους Τούρκους κάτι σαν άρχων και αντιβασιλιάς, αλλά στην πραγματικότητα τοποτηρητής των Άγγλων! Η φιλοδυτική του στροφή θα προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων που θα τον οδηγήσουν σε παραίτηση το 1879, οπότε  η Αίγυπτος θα τεθεί υπό …Αγγλική προστασία, δηλαδή να εξυπηρετούνται τα δικά τους συμφέροντα στην Αίγυπτο, ενώ το 1914 θα γίνει επίσημα προτεκτοράτο!     Το καθεστώς αυτό θα λάβει τέλος το 1922, μετά από πολλές αντιδράσεις των Αιγυπτίων. Χρονιά κατά την οποία η Αίγυπτος γίνεται βασίλειο, με πρώτο βασιλιά το γιό του Ισμαήλ, Φουάτ.

Στα χρόνια όμως αυτά, η Αγγλία φρόντισε να δοκιμάσει καινούργιες θεωρίες της αποικιοκρατίας στην πράξη με αντικείμενο-στόχο τους Αιγύπτιους ιθαγενείς. Άλλωστε όπως πίστευαν ήταν καλύτερα να κρατάς μια χώρα υπό την κατοχή σου, όχι μόνο με οικονομικούς και εμπορικούς τρόπους και γενικώς πολυεπίπεδες διαπλοκές, και  ακόμα με τη χρήση των όπλων, όπως άλλωστε οι ίδιοι ήξεραν πολύ καλά και το έδειξαν στην πράξη ουκ ολίγες φορές στην ιστορία τους,  αλλά και με άλλους τρόπους, ας πούμε πολιτιστικούς  για παράδειγμα!

Απ’ όλες τις  φιλίες μεταξύ Ελλήνων λογοτεχνών και ξένων συναδέλφων τους, αυτή μεταξύ του Αλεξανδρινού Κ.Π. Καβάφη και του Άγγλου Έντουαρντ Μόργκαν Φόρστερ (E.M.Forster, 1879-1970) είναι αρκετά σημαντική και σχετικά ανεξερεύνητη. Ο Φόρστερ συναντήθηκε με τον Καβάφη το έτος 1916, εποχή που ο πρώτος βρισκόταν στην Αίγυπτο, γράφοντας μερικά δημοσιογραφικά κείμενα, εργαζόμενος για τον Ερυθρό Σταυρό και περιμένοντας να τελειώσει  ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ενώ ο  δεύτερος σε πλήρη συγγραφική δραστηριότητα στην πόλη της Αλεξάνδρειας. Ο Φόρστερ συναντήθηκε με τον Καβάφη αρκετές φορές εκεί και αντάλλαξαν ακόμα και μερικές επιστολές και μικρότερες ευχετήριες κάρτες μεταξύ τους. Τις επιστολές αυτές δημοσίευσε σχετικά πρόσφατα το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καΐρου.

 

for

 

Μέσα σ’ αυτές τις επιστολές, αναδεικνύεται καθαρά η ομοφυλοφιλική   σχέση του Φόρστερ με τον νεαρό Αιγύπτιο εισπράκτορα του τραμ, Μοχάμεντ Ελ Αντλ, αλλά  και η περίεργη φιλία του με τον Καβάφη. Η σχέση του με τον νεαρό Αιγύπτιο τον έκανε ευτυχισμένο  όπως έλεγε, ενώ η φιλία του με τον Καβάφη περισσότερο απαιτητικό στη δουλειά του, αφού ξαναδούλεψε τα χειρόγραφα του ομοφυλοφιλικού μυθιστορήματός του ‘Μωρίς’ (το ‘Maurice’ γράφτηκε  το 1913-14, αλλά δημοσιεύθηκε μετά τον θάνατό του, το 1971), ενώ παράλληλα έγραφε και μια σειρά διηγημάτων με παρεμφερές περιεχόμενο.  Επιθυμία του ήταν να δημοσιευτούν μετά το θάνατό του, αλλά θα ήθελε όμως πάρα πολύ να τα διαβάσει και να τα κριτικάρει, προηγουμένως, ο Καβάφης. Ταυτόχρονα επίσης ο Φόρστερ, προσπαθούσε να ‘σπρώξει’ κατά κάποιο τρόπο  το έργο του Καβάφη προς το Λονδίνο και στους μεγάλους εκεί εκδοτικούς οίκους. Συνάντησε  όμως την ευγενική άρνηση του Καβάφη, ο οποίος συνεχώς, λέει, εύρισκε μικρά κωλύματα, κάτι το οποίο ο Φόρστερ όμως δεν μπόρεσε ποτέ να εξηγήσει! Πολλοί έδωσαν γι’ αυτό διάφορες εξηγήσεις, αλλά ορισμένοι διατείνονται πως η συγκεκριμένη κωλυσιεργία του Καβάφη στην μετάφραση των ποιημάτων του στα Αγγλικά, η απόσταση που κράτησε ο Καβάφης στη φιλία του με τον Φόρστερ και η άρνηση  της προοπτικής της  έκδοσης των ποιημάτων του στα Αγγλικά, είχε να κάνει με ένα βαθύτερο παιχνίδι εξουσίας!

Ο Καβάφης δεν άφησε να τον ‘εκδώσουν’ ξένοι, δηλαδή Αγγλικοί εκδοτικοί οίκοι, δεν δέχτηκε την Αγγλική έκδοση σαν αυτοσκοπό, και βέβαια  ούτε του άρεσε καθόλου, όπως φαίνεται, να μπει ο Φόρστερ ενδιάμεσος κρίκος μεταξύ αυτού και του αγγλικού τυπογραφείου! Η συνειδητή αυτή άρνησή του, να δεχτεί την Αγγλική έκδοση των ποιημάτων του, ίσως τελικά να του στοίχισε το βραβείο Νόμπελ, όπως λένε εδώ οι περισσότεροι!

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top