Fractal

Ρεαλισμός, ανατροπές και αντικατοπτρισμός της κοινωνίας

Γράφει ο Γρηγόρης Αζαριάδης // *

 

fiordJorn Lier Horst «Έγκλημα στα φιόρδ», Μετάφραση: Δέσποινα Παπαγρηγοράκη, εκδ. Διόπτρα, σελ. 408

 

Ο Jοrn Lier Horst γεννήθηκε το 1970 στο Μπάμλε της βόρειας Νορβηγίας κι εργάστηκε ως αστυνομικός από το 1995. Ξεκίνησε την καριέρα του ως συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων το 2004, με το Nοkkelvitnet (Ο βασικός μάρτυρας), το πρώτο της σειράς με τον αστυνομικό ερευνητή Βίλιαμ Βίστιν. Το μυθιστόρημα στηρίζεται σε μια πραγματική υπόθεση εγκλήματος, την λεγόμενη «Υπόθεση Ραμ», μία από τις πιο παράξενες και βίαιες δολοφονίες στη σύγχρονη ιστορία της Νορβηγίας, τον φόνο του Ρόναλντ Ραμ το 1995. Το «Έγκλημα στα φιόρδ» (εκδόσεις «ΔΙΟΠΤΡΑ», σελίδες 408, σε μετάφραση Δέσποινας Παπαγρηγοράκη) είναι το έβδομο βιβλίο με πρωταγωνιστή τον Βίλιαμ Βίστιν. Ο Horst έχει τιμηθεί με το Βραβείο PETRONA το 2016 για το Καλύτερο Αστυνομικό Μυθιστόρημα, το Βραβείο Νορβηγών Βιβλιοπωλών το 2011, το Βραβείο RIVERTON και το Σκανδιναβικό GLASSNoKKELEN ΤΟ 2012.

Η καταχνιά του φθινοπώρου έχει πιάσει για τα καλά. Το παραθαλάσσιο θέρετρο, Στάβεν, βρίσκεται τυλιγμένο στην ομίχλη. Ο Ούβε Μπάκερου πίστευε πως θα περάσει ένα ήρεμο Σαββατοκύριακο στο εξοχικό του, πριν το κλείσει για τον χειμώνα. Φτάνοντας όμως εκεί, τον περιμένει το χάος – το σπίτι του έχει λεηλατηθεί από διαρρήκτες. Αλλά το κακό δεν σταματά εκεί. Στο γειτονικό εξοχικό, ένας άνθρωπος έχει κακοποιηθεί έως θανάτου…

Την ίδια στιγμή, νεκρά πουλιά πέφτουν συνέχεια από τον ουρανό, στα δέντρα και τις ακτές της Νορβηγίας– σημάδι για τον σκληρό χειμώνα που έρχεται… ή μήπως κάτι παραπάνω;

Ο αστυνομικός επιθεωρητής Βίλιαμ Βίστιν, μεθοδικός και έμπειρος, έχει δει και εξιχνιάσει πολλούς αποτρόπαιους φόνους στην σταδιοδρομία του. Όμως η φρίκη που αντικρίζει στο Στάβεν αυτό το φθινόπωρο, είναι ακόμη και γι αυτόν κάτι εντελώς καινούριο. Και η υπόθεση που θα κληθεί να λύσει θα γίνεται ολοένα και πιο σύνθετη, δυσνόητη και γεμάτη βία.

Το «Έγκλημα στα φιόρδ» είναι ένα κλασικό police procedural αστυνομικό μυθιστόρημα. Όσοι αγαπούν την συγκεκριμένη κατηγορία, θα το βρουν εξαιρετικά ενδιαφέρον. Άλλωστε, δεν περιμένεις τίποτε λιγότερο από ένα συγγραφέα, που εργάστηκε γιά περισσότερο από δεκαπέντε χρόνια στο Εγκληματολογικό της Αστυνομίας του Λάρβικ, στην Νορβηγία. Από την αρχή της πλοκής είναι προφανές ότι ο συγγραφέας γνωρίζει όλες τις πτυχές της αστυνομικής έρευνας και των διαδικασιών «εκ των έσω». Και αυτή η αίσθηση του απόλυτου ρεαλισμού των λεπτομερειών διατηρείται ακέραια μέχρι το τέλος. Αντίθετα, η οικοδόμηση των χαρακτήρων δεν φαίνεται να αποτελεί σημαντική προτεραιότητα του συγγραφέα. Η περιγραφή και η ανάλυση τους είναι μάλλον επιφανειακή, λες και δεν τους θεωρεί σημαντικό συστατικό στην εξέλιξη της ιστορίας.

Παρουσιάζει ωστόσο μεγάλο ενδιαφέρον ο κεντρικός χαρακτήρας. Ο επιθεωρητής Βίστιν είναι ένας σχετικά «υγιής» άντρας και αφίσταται σε μεγάλο βαθμό από τους αντίστοιχους «προβληματικούς» συναδέλφους του άλλων Σκανδιναβών μαιτρ του είδους. Όπως υποστηρίζει ο ίδιος ο Horst, στα χρόνια που υπηρέτησε στο Αστυνομικό Σώμα «δεν θυμάται κάποιον συνάδελφο να ήταν στον τόπο του εγκλήματος μεθυσμένος ή απεριποίητος». Φτάνει λοιπόν στα άκρα της ρεαλιστικής περιγραφής.

 

Jorn Lier Horst

Jorn Lier Horst

 

Ο Horst εκμεταλλεύεται τις κλιματολογικές ιδιαιτερότητες της Νορβηγίας κι επιχειρεί να ενισχύσει την ατμόσφαιρα μυστηρίου, που έτσι και αλλιώς είθισται να συνοδεύει μια ιστορία φόνων. Η ομίχλη, το κρύο και η βροχή συνοδεύουν την πορεία της έρευνας μέχρι την τελική λύση του μυστηρίου. Οι ανατροπές, απαραίτητες για κάθε συγγραφέα του είδους που σέβεται τον εαυτό του, διαδέχονται η μία την άλλη, καθώς κάποιο νέο στοιχείο επαναπροσδιορίζει τα δεδομένα, σε μία προσπάθεια να διατηρηθεί αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη και ταυτόχρονα να οδηγηθεί το μυθιστόρημα σε μία εντυπωσιακή έξοδο.

Το μυθιστόρημα διαθέτει και μία κοινωνικοπολιτική διάσταση, μια απόπειρα να αιτιολογηθούν, στο μέτρο του δυνατού, οι φόνοι και η εγκληματικότητα γενικότερα που ταλανίζει τη Νορβηγία. Η συνθήκη Σένγκεν, που επιτρέπει την ελεύθερη διακίνηση ταξιδιωτών από τις χώρες της Βαλτικής και η οικονομική ανισότητα μεταξύ των χωρών αποτελούν κάποιες από τις αιτίες, σύμφωνα τουλάχιστον με τον αφηγητή.

Εν κατακλείδει, ο Χορστ πιστεύει ότι «Το έγκλημα σχετίζεται με τον κόσμο που βλέπουμε γύρω μας. Οι ιστορίες φόνου και εγκλημάτων προέρχονται από την κοινωνική αδικία και δυστυχία, την οποία αναγνωρίζουμε κι εμείς οι ίδιοι». Κι εδώ ακριβώς διαφαίνεται και η πολιτική του σφραγίδα, καθώς στα περισσότερα βιβλία του θίγονται σύγχρονα πολιτικά ζητήματα, όπως ο ρατσισμός, οι κοινωνικές προκαταλήψεις και η μετανάστευση, θέματα κυρίαρχα στις εύρωστες κοινωνίες των Σκανδιναβικών χωρών. Έστω και ως δευτερεύουσα προτεραιότητα, αυτές οι θέσεις αποτελούν μιά ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα πτυχή του έργου του.

 

 

* Ο Γρηγόρης Αζαριάδης είναι συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων και μέλος της ΕΛΣΑΛ (Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας). Έργα του οι «Παλιοί λογαριασμοί» 2013, «Η τελευταία παράσταση της Μαρίνας Φιλίππου» 2014 και «Το μοτίβο του δολοφόνου» 2015 (και τα τρία από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη).

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top