Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Δύο ταξιδιωτικά αφηγήματα
05/10/2016, 1:15 μμ

Δύο ταξιδιωτικά αφηγήματα

Γράφει η Πέρσα Κουμούτση //

 

katsikis_books

 

«Εν Ταπροβάνη» και «Ένα εικοσιτετράωρο στην Αντίς Αμπέμπα» του Γιάννη Κατσίκη , εκδόσεις ΑΩ

 

Τα ταξιδιωτικά αφηγήματα ή αλλιώς η ταξιδιωτική αφήγηση συνιστά ξεχωριστό λογοτεχνικό είδος και αποτελεί αδιαμφισβήτητη απόδειξη της βαθιάς ανθρώπινης ανάγκης να διερευνά το άγνωστο, να προσεγγίζει το ανοίκειο και να εξοικειώνεται με το διαφορετικό. Να το κατακτά, αφού πρωτίστως το γνωρίσει. Λόγω της έμφυτης αυτής ανθρώπινης ανάγκης να εξερευνά αλλά και να ικανοποιεί την περιέργειά του, τα αφηγήματα αυτά δεν έχουν εκλείψει ποτέ από τη λογοτεχνική παραγωγή του τόπου μας, ενώ πολλές ‘ταξιδιωτικές αφηγήσεις’ διασώζονται από την αρχαιότητα και παραμένουν ως σήμερα άκρως δημοφιλείς. Η Περιήγησις» του Παυσανία  καθώς και τα «Ιστορικά υπομνήματα» και τα «Γεωγραφικά» του Στράβωνα συγκαταλέγονται στα πρώτα σημαντικά περιηγητικά βιβλία μέσω των οποίων διασώθηκαν πολύτιμες ιστορικές, πολιτιστικές, κοινωνιολογικές και ανθρωπολογικές πληροφορίες για την αρχαία εποχή και τον τότε γνωστό κόσμο. Στην σύγχρονη εποχή, η ‘ταξιδιογραφική’ παραγωγή αναβιώνει φτάνοντας  στο αποκορύφωμά της τις δεκαετίες του 40 και του 50 με τις ‘καταθέσεις’ καταξιωμένων συγγραφέων παγκοσμίου φήμης, όπως  ο Χέμινγουλέι, ενώ στις δεκαετίες του ‘60 και του ‘70 γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία με  έργα των Ε. Γκίλμπερτ  και του Π. Θερού και βέβαια πλήθος άλλων συγγραφέων που αξίζει τον κόπο να διερευνήσουμε.

Στην Ελλάδα το ταξιδιωτικό αφήγημα έγινε ιδιαίτερα γνωστό από τα έργα του Ν. Καζαντζάκη και του Κώστα Ουράνη, οι οποίοι έγραψαν πλήθος ταξιδιωτικών κειμένων καταγράφοντας τις ταξιδιωτικές τους εντυπώσεις από τους τόπους που επισκέφθηκαν. Βιβλία που διαβάζονται ως σήμερα και που παρά τα σύγχρονα μέσα και το διαδίκτυο παραμένουν αξεπέραστα, κυρίως διότι πέρα από το  εγκυκλοπαιδικό, πληροφορικό και ψυχαγωγικό υλικό που παρέχουν, αποτελούν ένα είδος χρονικού, προσωπικού ημερολογίου ή απομνημονεύματος των δημιουργών τους. Σήμερα αρκετοί είναι αυτοί που συνεχίζουν την παράδοση με μεγάλη επιτυχία και μια όχι ευκαταφρόνητη παραγωγή με κορυφαίους του είδους, τον  Γ. Βέη  και τον Χ. Χρυσόπουλο, ενώ αρκετοί πρωτοεμφανιζόμενοι συγγραφείς επιχειρούν μια αναδίφηση στον ‘ταξιδιωτικό χωροχρόνο’. Ανάμεσα σε αυτά  τα ομολογουμένως αξιόλογα βιβλία  ξεχώρισα δυο που ανήκουν στον Γιάννη Κατσίκη, και κυκλοφορούν από τις εκδόσεις ΑΩ. Σ΄ αυτά ο συγγραφέας  σαν σύγχρονος περιηγητής αποτυπώνει εντυπώσεις και τις εμπειρίες του από τα ταξίδια του στη Σρι Λάνκα, την Ταπροβάνη των αρχαίων Ελλήνων, και την Αντίς Αμπέμπα μόλις για εικοσιτέσσερις ώρες, ένα σύντομο ταξίδι πριν από δεκαοκτώ χρόνια. Και ενώ το μεν πρώτο αφήγημα αποτελεί μια γλαφυρή αναπαράσταση της συναρπαστικής αυτής και άγνωστης για τους πολλούς από εμάς χώρας της Α Ανατολής, παρέχοντας πλήθος πληροφοριών και εικόνων της εξωτικής Νήσου του Ινδικού Ωκεανού, το δεύτερο αφήγημα, αποτελεί  ένα “φλας μπακ”, μια αναδρομή στις συνθήκες που επικρατούσαν στην πρωτεύουσα της Αιθιοπίας, στην οποία ο συγγραφέας βρέθηκε σχεδόν τυχαία  για ένα εικοσιτετράωρο, πριν δέκα οχτώ χρόνια, αμέσως μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου. Τότε, που για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, η κατάσταση ήταν τραγική, ενώ οι κοινωνικές αντιθέσεις τεράστιες και ορατές στον κάθε επισκέπτη. Και τα δυο αφηγήματα προκαλούν τον αναγνώστη να συμμετάσχει με τη φαντασία του στα οδοιπορικά και να γνωρίσει αυτούς τους τόπους και παρότι το ‘ταξίδι’ και στις δυο περιπτώσεις αποτελεί το κεντρικό θέμα των βιβλίων μπορούμε να εντοπίσουμε σε αυτά, εκτός από το άφθονο πληροφοριακό τους υλικό, το αυτοβιογραφικό ή εξομολογητικό ‘κομμάτι’ που αποτελεί αναπόσπαστο συστατικό αυτού του είδους των αφηγημάτων.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top